Series phim dựa trên tiểu thuyết cùng tên The Queen’s Gambit của Walter Tevis đã đưa nữ thần đồng cờ vua 13 tuổi Beth Harmon, do Anya Taylor-Joy thủ vai, trở thành một ngôi sao văn hóa, một tài năng trẻ tự tin và xuất chúng với gu thời trang hoàn hảo.
Điều này cũng thu hút công chúng đến với tác giả Walter Tevis và phát hiện ra cuộc đời ông có những nét giống với nhân vật Beth Harmon.
Tevis sinh năm 1928 tại San Francisco, Mỹ và học chơi cờ vua khi 7 tuổi. Khi lên 9, ông được chẩn đoán mắc bệnh thấp tim và được đưa vào trung tâm chăm sóc trong một năm. Trong thời gian ở đó, cha mẹ ông chuyển đến Lexington, Kentucky.
 |
| Tevis và nhân vật Beth Harmon có nhiều nét tương đồng. Ảnh: Ringer illustration. |
Tư liệu từ cuộc đời tác giả
Cuộc đời hư cấu của nhân vật Beth Harmon phần nào phản ánh chính cuộc đời của Tevis. Beth lớn lên trong một trại trẻ mồ côi, học chơi cờ lúc 8 tuổi từ một người gác cổng. Beth nghiện thuốc an thần khi chúng thường được phát cho các em nhỏ. Còn cậu bé Tevis cũng bị cho dùng thuốc ngủ phenobarbital trong trung tâm chăm sóc 3 lần/ngày.
Cuối cùng, gia đình cũng gửi vé tàu cho Tevis đến Kentucky. Tevis từng chia sẻ rằng được nuôi dạy trong một gia đình nghiêm khắc với người cha nghiện rượu. Khi sống ở Lexington, Tevis bị các nam sinh ở trường đánh đập và không cảm thấy có sự kết nối với nơi này.
Nhân vật Harmon cũng sống ở Lexington, và cô cũng gặp rắc rối với những đứa trẻ khác trong trường. Trong khi Beth chìm sâu vào nỗi ám ảnh về cờ vua thì Tevis tìm đến bi-a. Ông thường đi quanh khu trung tâm khách sạn Phoenix và kết bạn với một cậu bé, người có một bàn bi-a tại nhà. Cả hai chơi bi-a mỗi ngày cho đến khi mệt và sau đó, họ chơi cờ đến đêm để thư giãn.
 |
| Tevis cùng vợ và 2 con năm 1960. Ảnh: Courtesy the Tevis Estate. |
Năm 17 tuổi, Tevis gia nhập hải quân và phục vụ tại Okinawa, nơi ông tiếp tục chơi bi-a mỗi ngày.
Khi trở lại cuộc sống bình thường, ông vào học tại Đại học Kentucky. Ông tiếp tục chơi bi-a tại phòng Gaunce ở trung tâm Lexington. Ông cũng tham gia khóa học viết văn từ tiểu thuyết gia đoạt giải Pulitzer - A.B. Guthrie Jr.
Sau khi tốt nghiệp, Tevis nhận công việc dạy tiếng Anh tại trường trung học Irvine, ngoại ô Lexington và viết truyện ngắn cho các tạp chí. Trong sáu năm tiếp theo, ông đã viết nhiều câu chuyện cho Playboy, Redbook, Saturday Evening Post, Colliers và Cosmopolitan.
Dù được các sinh viên và đồng nghiệp ngưỡng mộ, nhưng cha của Tevis không chấp nhận ước mơ trở thành nhà văn của ông. Cuối cùng, người đại diện của Tevis đã thuyết phục ông rằng nội dung của câu chuyện về phòng bi-a The Best in the Country có nhiều tình tiết có thể trở thành một cuốn tiểu thuyết.
Tevis rời trường và bắt tay thực hiện cuốn sách đầu tiên. Nhân vật của tác phẩm này sở hữu tài năng đáng kinh ngạc và khao khát trở thành người giỏi nhất, nhưng anh ta thấy thử thách đó khó khăn hơn nhiều so với tưởng tượng và phải chịu đựng rất nhiều trong suốt chặng đường này.
Tevis đặt tên cuốn sách là This Lovely Green, sau đó được bán cho Harpers và đổi tên thành The Hustler. Tác phẩm này thành công ngoài sức mong đợi, trở thành nguyên tác cho bộ phim All the King’s Men.
Gần hai thập kỷ xa rời sách
 |
| Cuốn sách ra mắt lần đầu năm 1983. Ảnh: Amazon. |
Sau khi gia đình chuyển đến Mexico, ông tiếp tục viết tiểu thuyết khoa học viễn tưởng về một người ngoài hành tinh xuất hiện ở Kentucky có tên The Man Who Fell to Earth.
Tại Mexico, Tevis bắt đầu uống rượu, hay say xỉn và khó tập trung viết sách.
Ông không viết một cuốn sách nào khác trong gần hai thập kỷ. Những gì ông làm là uống rượu và chơi cờ vua.
Tevis dành hết tâm trí để nghiên cứu cờ vua, ngấu nghiến Modern Chess Openings - cuốn sách Beth Harmon đã đọc trong trại trẻ mồ côi và khơi dậy tình yêu với cờ vua trong cô.
Tevis bắt đầu chơi ở các giải đấu địa phương. Năm 1974, ông đến Las Vegas để chơi cờ vua nhưng liên tục thất bại. Trong The Queen’s Gambit, Beth Harmon cũng có một thời điểm bị đánh bại và chịu thất bại nhục nhã trước một đối thủ kém cỏi. Nhưng Beth đã vượt lên, lấy lại tinh thần và chuẩn bị cho giải đấu tiếp theo.
Tất cả đã không kết thúc với Tevis. Ông đắm mình trong khung cảnh ở Las Vegas và tìm cảm hứng cho một cuốn sách mới. Phần lớn những gì ông chứng kiến ở đó đã được đưa vào The Queen’s Gambit.
Đến năm 1978, Walter Tevis đã ly hôn, là người sống sót sau hai lần tự sát và nâng được hạng cờ vua của mình từ 1166 lên 1421. Ông nỗ lực điều chỉnh cảm xúc, chuyển đến New York để tập trung vào sự nghiệp viết lách.
Hai năm sau, ông xuất bản cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng về chứng nghiện rượu có tên Mockingbird. Ba năm sau đó, ông ra mắt The Queen’s Gambit.
Ông nói với tạp chí Chess Life: “Nhiều người chơi (cả cờ vua và bi-a) là những kẻ cô độc đang cố gắng trốn tránh những vấn đề cá nhân. Tôi thích viết về những người có phần bị xã hội ruồng bỏ… Những nhân vật rất thông minh, lạc lõng. Tôi thích viết về sự xa lánh”.
34 năm sau khi Walter Tevis qua đời, tiểu thuyết của ông vẫn chân thực như ngày nào.
Sự thành công của bộ phim trên Netflix đã khiến nhiều người muốn tìm hiểu xem liệu The Queen’s Gambit và nhân vật Elizabeth Harmon có dựa trên một câu chuyện có thật hay không.
Một số có lẽ thất vọng khi biết rằng đó là một tác phẩm hư cấu. Nhưng không đơn giản như vậy. Theo nhiều cách, Beth Harmon là điều có thật.
