Dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nhiều ngành nghề trong vài tháng qua. Lĩnh vực xuất bản, phát hành sách cũng không nằm ngoài luồng ảnh hưởng đó. Trong lúc các hiệu sách truyền thống vắng khách thì những kênh phân phối, phát hành sách online lại bất ngờ tăng trưởng.
Hiệu sách truyền thống bị ảnh hưởng nghiêm trọng
Đầu xuân Canh Tý, Hà Nội vẫn rộn ràng các chương trình về sách. Hội sách Xuân Canh Tý tại Phố sách Hà Nội chen chúc người đi du xuân, tham gia các chương trình về văn hóa đọc. Nhà sách Cá Chép trên phố Nguyễn Thái Học cũng tấp nập người tới mua sách, văn phòng phẩm. Không lâu sau đó, khi lượng người mắc virus nCoV ở Việt Nam tăng lên, thì các nhà sách vắng khách dần. Thời điểm Hà Nội bắt đầu có những ca mắc corona, các hiệu sách thưa vắng hẳn.
 |
| Bên ngoài một hiệu sách Phương Nam. |
Ông Nguyễn Hữu Hoạt - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Văn hóa Phương Nam - cho biết từ khi dịch Covid-19 bùng phát ở Trung Quốc và lan sang các nước, hoạt động của hệ thống nhà sách Phương Nam bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
“Trung bình cả hệ thống giảm khoảng 30% doanh số so với cùng kỳ năm ngoái. Các hiệu sách ở Hà Nội vẫn tiếp tục giảm doanh số, một số hiệu sách ở Huế, Đà Nẵng còn giảm tới 50% doanh số”, ông Hoạt cho biết.
Tương tự, hệ thống nhà sách Cá Chép cũng chịu ảnh hưởng của Covid-19. Ông Nguyễn Việt Thắng - trưởng phòng kinh doanh công ty sách Đông A, quản lý nhà sách Cá Chép - cho biết nhà sách thực hiện nhiều biện pháp phòng ngừa dịch bệnh như đặt nước sát khuẩn, đo thân nhiệt, trang bị khẩu trang cho nhân viên và khách hàng để đảm bảo không gian an toàn cho khách. Tuy vậy, lượng khách đến Cá Chép giảm đáng kể.
“Lượng sách bán ra trong thời gian có dịch tại các nhà sách trong hệ thống phát hành của Đông A giảm khoảng 30% so với trước đây”, ông Việt Thắng nói.
Cùng việc hiệu sách thưa vắng, ngành sách còn chịu thiệt hại khi Hội sách TP.HCM - hội sách lớn nhất cả nước - không thể diễn ra vào tháng 3 như các kỳ trước.
“Hội sách TP.HCM mỗi 2 năm tổ chức một lần là dịp để các nhà xuất bản (NXB) và các công ty sách chào với bạn đọc những sản phẩm mới, hay, độc đáo của mình. Tháng 3 hàng năm NXB Trẻ tổ chức chương trình Tháng 3 sách Trẻ nhằm tri ân bạn đọc - thông qua các kênh phát hành để tặng chiết khấu cho bạn đọc. Không có Hội sách thì các NXB nói chung, NXB Trẻ nói riêng cũng hụt mất khoản doanh thu bán lẻ tại hội sách”, ông Nguyễn Thành Nam - Phó giám đốc NXB Trẻ - nhận định.
Lượng sách bán qua kênh online tăng tới 70%
Trong bối cảnh hạn chế tụ tập đông người để phòng tránh dịch Covid-19, nhiều bạn đọc lựa chọn hình thức mua sách qua mạng. Nhiều đơn vị phân phối, phát hành sách online cho biết lượng sách bán online tăng hơn trước.
 |
| Hội sách Online tháng 3 của Tiki đang diễn ra. |
Theo ghi nhận của Tiki trong hai tháng đầu năm 2020, tỷ lệ tăng trưởng của ngành hàng sách trên Tiki tăng gấp 1,5 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, 5 mảng sách bán chạy nhất là: Sách văn học, kỹ năng sống, thiếu nhi, kinh tế và truyện tranh.
Điều này cho thấy nhu cầu về sách của người tiêu dùng trên Tiki là cực kỳ đa dạng. Đồng thời, một số danh mục sách khác cũng được quan tâm, có thể kể đến như: Sách học ngoại ngữ, sách tham khảo, sách bà mẹ - em bé, sách y học...
Đặc biệt, 2 loại sách có mức độ tăng trưởng đáng ghi nhận trong 2 tháng đầu năm nay so với cùng thời điểm năm ngoái là sách y học (tăng gấp 2.7 lần) và sách thường thức gia đình (tăng gấp 2 lần).
Đại diện NXB Trẻ, đại diện công ty Sách Đông A cho biết lượng sách bán qua kênh online của họ đều tăng nhẹ.
Đặc biệt, lượng sách bán qua kênh online của Phương Nam tăng đột biến. “Về phát hành online, chúng tôi tăng tới 70% doanh số so với cùng kỳ năm ngoái”, ông Nguyễn Hữu Hoạt nói. Tuy nhiên, Tổng giám đốc Phương Nam cho biết lâu nay lượng sách bán qua kênh online chiếm tỷ trọng không nhiều trong doanh số công ty.
Để có được kết quả này, yếu tố tâm lý người mua online để tránh dịch là một phần, một mặt, các đơn vị phân phối, phát hành sách đã thực hiện nhiều chương trình bán sách hấp dẫn.
“Hàng năm, Tiki thường tổ chức hội sách online vào tháng 10, tuy nhiên trong thời gian dịch bệnh diễn biến phức tạp, Tiki tổ chức thêm Hội sách Online nhằm đảm bảo trải nghiệm mua sắm của khách hàng trên toàn quốc được trọn vẹn và an toàn nhất. Vào tháng 10 năm nay, Hội Sách Online của Tiki vẫn sẽ tiếp tục diễn ra”, ông Đỗ Huy Quốc - Giám đốc ngành hàng sách tại Tiki - chia sẻ.
Tương tự, Fahasa cũng tổ chức Hội sách Online tháng 3 để bù đắp cho độc giả khi Hội sách TP.HCM không thể diễn ra. Cả hai hội sách online của Tiki và Fahasa đều ngập tràn chương trình ưu đãi giá, các combo sách, sách đồng giá, quà tặng kèm…
 |
| Giao diện Hội sách Online của Fahasa. |
Nắm bắt cơ hội bán sách qua kênh online, nhiều đơn vị lâu nay có thế mạnh với cửa hàng truyền thống đang xây dựng những chương trình bán hàng trực tuyến. “Online không phải thế mạnh của chúng tôi, nhưng giờ đây nó là một hướng đi mới. Chúng tôi đang xây dựng các chương trình nhằm đảm bảo độc giả được mua sách chất lượng, an toàn”, ông Nguyễn Hữu Hoạt - Tổng giám đốc Phương Nam - nói.
Trong thời điểm dịch bệnh bùng phát, kênh phát hành online của Đông A được tập trung đẩy mạnh hơn, hiện trên web sách Đông A cũng đã đưa ra nhiều chế độ ưu đãi, nhiều phương thức giao hàng linh hoạt khuyến khích bạn đọc có thể mua sách online một cách thuận tiện và dễ dàng. Cũng vì thế mà doanh thu từ online có phần tăng hơn.
Ngoài ra để phục vụ khách hàng trong thời gian dịch bệnh, nhà sách Cá Chép Hà Nội đẩy mạnh giao hàng tận nhà trong nội thành Hà Nội chỉ trong 30 phút.
NXB Trẻ cũng đẩy mạnh truyền thông online để hỗ trợ các đơn vị phát hành. “Chúng tôi thấy có mảng sách dành cho lứa tuổi học sinh có tín hiệu gia tăng qua các cửa hàng sách online. Điều này cũng dễ hiểu, do không đến trường, nên các em phải mua sách online. Chúng tôi cũng hy vọng, mọi người tiếp tục giữ được thói quen đọc sách, hay có thể mở rộng cho nhiều đối tượng khác, trong tình hình dịch bệnh và có nhiều khó khăn như hiện nay”, ông Nguyễn Thành Nam - Phó giám đốc NXB Trẻ - cho biết.
