Vào ngày thứ hai đầu tiên của tháng 3, ông Michel Vounatsos, giám đốc điều hành của công ty dược phẩm Mỹ Biogen có tâm trạng rất tốt. Thuốc trị Alzheimer mới của công ty bắt đầu có sự cải thiện sau nhiều năm thất bại. Doanh thu của công ty chưa bao giờ cao hơn lúc này.
Trên sân khấu tại một hội nghị sức khỏe ở Boston, bang Massachusetts, Mỹ, ông Vounatsos nói về “sự phát triển đáng kinh ngạc của loại thuốc này”. Khi được hỏi liệu dịch bệnh đang lây lan ở Trung Quốc có phá vỡ chuỗi cung ứng và ảnh hưởng các kế hoạch lớn của công ty, ông Vounatsos nói không.
Ông Vounatsos không biết rằng virus đã âm thầm lây lan trong Biogen. Các giám đốc điều hành cấp cao của Biogen cũng không biết họ đã bị phơi nhiễm tại cuộc họp lãnh đạo hàng năm của công ty diễn ra vài ngày trước đó.
Các lãnh đạo này lên những chuyến bay đầy hành khách, lái xe về nhà và mang virus đến ít nhất sáu bang, quận Columbia và ba quốc gia khác. Việc này vượt xa khả năng theo dõi dịch bệnh của các quan chức y tế.
 |
| Công ty Biogen được biết đến nhiều nhất qua thuốc trị bệnh Alzheimer. Ảnh: AP. |
Cuộc họp của Biogen là một trong những ví dụ ở Mỹ được các nhà dịch tễ học gọi là “sự kiện siêu lây lan”. Không giống như các cuộc gặp mặt dẫn tới những chuỗi lây nhiễm khác, chuỗi lây nhiễm ở Biogen xảy ra tại cuộc họp của các chuyên gia chăm sóc sức khỏe mà nhiệm vụ của họ là chống lại bệnh tật chứ không phải phát tán chúng.
“Họ là những người thông minh nhất trong ngành chăm sóc sức khỏe và họ hoàn toàn không biết gì thứ sắp phá hủy thế giới của họ”, ông John Carroll, biên tập viên của tờ Endpoint Newschuyên về ngành công nghệ sinh học cho biết.
"Không biết đó là do Covid-19"
Theo cơ quan y tế Massachusetts, tổng cộng 99 người ở bang này, bao gồm nhân viên Biogen và những người tiếp xúc với họ, dương tính với virus. Con số này trên toàn nước Mỹ chắc chắn cao hơn nữa. Hai ca nhiễm Covid-19 đầu tiên ở Indiana là giám đốc điều hành Biogen. Tương tự, ca nhiễm đầu tiên ở Tennessee và sáu trong số những ca nhiễm đầu tiên ở North Carolina cũng là nhân viên Biogen.
Nhìn nhận lại, nhiều người đã chỉ trích quyết định tổ chức cuộc họp lãnh đạo vào cuối tháng 2 với sự tham dự của các phó chủ tịch từ các nước châu Âu đã có ca nhiễm virus của Biogen. Những người khác trong ngành đổ lỗi cho Biogen vì quá kín tiếng về vụ việc này.
Ít nhất hai giám đốc điều hành cấp cao của Biogen đã dương tính với Covid-19. Công ty đã từ chối nêu tên những người này do những mối lo ngại về quyền riêng tư ngay cả khi các giám đốc điều hành khác trong ngành công nghệ sinh học tiết lộ họ dương tính với virus corona.
Biogen vẫn bảo vệ cách công ty đối mặt với cuộc họp lãnh đạo và những hậu quả của nó. Biogen nói rằng họ đã đưa ra quyết định tốt nhất có thể với thông tin có được tại thời điểm đó.
Được thành lập vào năm 1978 và có trụ sở gần Boston, Massachusetts, Biogen là công ty tiên phong trong ngành công nghệ sinh học chuyên về các loại thuốc điều trị bệnh đa xơ cứng. Công ty được biết nhiều nhất hiện nay nhờ công trình điều trị cho bệnh Alzheimer.
 |
| Trụ sở của công ty Biogen. Ảnh: New York Times. |
Vào thời điểm diễn ra cuộc họp lãnh đạo thường niên của Biogen vào ngày 26-27/2, thuốc Alzheimer của công ty đang chờ được cấp phép. Tinh thần của mọi người lúc đó rất phấn chấn, nhưng cũng rất áp lực.
Một số công ty khác đã hủy các cuộc họp quốc tế vào khoảng thời gian đó, nhưng Biogen thì không. Dịch bệnh hoành hành ở Trung Quốc vẫn chưa được tuyên bố là đại dịch toàn cầu. Tính đến ngày 21/2, Mỹ chỉ có 30 ca dương tính với virus, theo New York Times. Các giám đốc Biogen ở Đức, Thụy Sĩ và Italy - nơi mới chỉ có 20 ca nhiễm - vẫn lên đường đến cuộc họp.
Đêm đầu tiên, khoảng 175 giám đốc điều hành ăn tối chung với nhau trong một bữa tiệc buffet. Họ bắt tay và những giám đốc châu Âu ôm hôn chào nhau như họ thường làm.
Hai ngày sau, các giám đốc trở lại văn phòng của họ. Một người đến trung tâm sản xuất ở North Carolina. Những người khác quay về châu Âu.
Một phó chủ tịch của Biogen phụ trách thuốc Alzheimer và chồng cô đã tham dự một bữa tiệc vào ngày 28/2 tại nhà của một người bạn ở Princeton, New Jersey cùng với khoảng 45 người khác. Ít nhất 15 người trong bữa tiệc này sau đó dương tính với virus.
Cũng tối 28/2, cô Allana Taranto, một nhiếp ảnh gia trong cuộc họp lãnh đạo của Biogen, đã tổ chức sinh nhật lần thứ 42 của cô với bạn trai và một cặp vợ chồng khác. Cô Taranto đã lây virus cho một người bạn mặc dù lúc đó cô không có triệu chứng nào.
Cuối tuần đó, một số người trong công ty đã bắt đầu cảm thấy mệt mỏi.
Cô Jie Li, một nhà sinh học 37 tuổi, làm việc trong nhóm phát triển thuốc Alzheimer, bị ớn lạnh, ho và đau nhức. Cô không tham gia cuộc họp lãnh đạo của Biogen, nhưng sếp của cô đã đến đó và quay lại văn phòng.
Ngày 2/3, người phụ trách y tế của công ty đã gửi một email thông báo cho những người tham dự cuộc họp lãnh đạo rằng một số người bị bệnh và bảo họ liên hệ với cơ quan y tế nếu họ cảm thấy không khỏe.
“Chúng tôi đã hành động nhanh chóng”, ông David Caouette, người phát ngôn của Biogen, nói với New York Times.
Tuy nhiên, cùng ngày hôm đó, 4 giám đốc của công ty đã tham dự một hội nghị chăm sóc sức khỏe do công ty đầu tư Cowen tổ chức và gặp các nhà đầu tư tiềm năng.
Tại hội nghị, càng nhiều người lo ngại về virus corona khi một số công ty như Vertex và Seattle Genetic quyết định không tham gia. Đến ngày thứ hai của hội nghị, nhiều người tham dự đã ngưng việc bắt tay.
Sau đó, các nhà đầu tư được thông báo rằng 2 trong số 4 giám đốc của Biogen tại hội nghị đã dương tính với virus.
Nói về quyết định tham gia các sự kiện của Biogen, ông Vounatsos nói: “Khi một số đồng nghiệp bị bệnh, chúng tôi không biết họ nhiễm Covid-19”.
Mang virus đến các nước khác
Cũng vào ngày 2/3, Biogen đã liên lạc với cơ quan y tế Massachusetts và cho biết khoảng 50 nhân viên Biogen ở Boston và nước ngoài có các triệu chứng như bị cúm. Nhân viên của Biogen bắt đầu đến phòng cấp cứu của Bệnh viện Đa khoa Massachusetts và yêu cầu xét nghiệm. Tuy nhiên, họ không được xét nghiệm do không thỏa mãn các tiêu chí xét nghiệm vào thời điểm đó như đi đến ổ dịch hay tiếp xúc với người dương tính với Covid-19.
Hôm sau, hai giám đốc Biogen ở Đức và Thụy Sĩ có kết quả dương tính với virus.
Ngày 5/3, Biogen thông báo tình hình cho các nhân viên của mình. Tất cả nhân viên văn phòng đều chuyển sang làm việc tại nhà.
Tuy nhiên, cùng ngày hôm đó, một giám đốc của Biogen đã đến văn phòng Hiệp hội Nghiên cứu Dược phẩm và Nhà sản xuất của Mỹ. Ngay sau khi giám đốc này có kết quả dương tính, trụ sở của hiệp hội trên cũng phải đóng cửa để khử trùng.
Một nhân viên Biogen thậm chí còn mang virus về Trung Quốc.
Sau khi có các triệu chứng giống cúm, cô Li đã gọi xe cứu thương và được xét nghiệm Covid-19. Nhưng trước khi có kết quả, cô đã đặt một chuyến bay tới Bắc Kinh cùng chồng và con trai, bỏ lại ngôi nhà, một chiếc BMW màu trắng và cuộc sống mà họ đã xây dựng ở Mỹ trong hơn 15 năm qua.
“Họ chắc hẳn đã tuyệt vọng”, tiến sĩ William Q. Meeker, giáo sư thống kê tại Đại học bang Iowa, người làm việc với chồng cô Li, nói với New York Times. Cặp đôi lo lắng đứa con 2 tuổi của họ sẽ phải xa người thân nếu cả hai đều ngã bệnh.
 |
| Cô Jie Li, một nhà sinh học tại Biogen, đã lên máy bay tới Bắc Kinh trước khi nhận được kết quả xét nghiệm Covid-19 của cô. Vài tuần sau khi cô đi, một lá thư từ cơ quan y tế vẫn được dán ở cửa nhà cô. Ảnh: New York Times. |
Cô Li đã uống thuốc để giấu các triệu chứng nhưng cũng nói với các tiếp viên trên chuyến bay rằng cô không khỏe.
Sau khi hạ cánh ở Trung Quốc, các nhà chức trách đã điều tra cô Li vì tội “cản trở việc phòng chống các bệnh truyền nhiễm”, một tội có thể ngồi tù đến 7 năm.
Tại Bắc Kinh, cặp đôi bị sốt cao, viêm phổi và phải nhập viện, tiến sĩ Meeker nói. Ông đã nhận được một email từ chồng cô Li nói rằng họ đang hồi phục, nhưng cuộc sống của họ trong tương lai sẽ khác.
Dường như tất cả nhân viên nhiễm virus của Biogen đã khỏi bệnh và quay lại làm việc, trừ cô Li, người đã bị sa thải, ông Caouette nói.
