“Chúng ta phải nhận ra rằng bất cứ nỗ lực nào coi chân người như bánh xe, hoặc tay người như tay robot, đều không phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế thị trường (định hướng) xã hội chủ nghĩa với màu sắc Trung Quốc”, Ling Zhenguo, cựu Phó chủ nhiệm Ủy ban Dân số, Tài nguyên, và Môi trường thuộc ủy ban quốc gia Hội nghị Hiệp thương Chính trị Trung Quốc (Chính Hiệp - tương tự mặt trận tổ quốc), viết trong một bài xã luận, South China Morning Post đưa tin ngày 15/7.
Bài xã luận của ông Ling được đăng ngày 13/7 trên tờ CPPCC Daily, thuộc Hội nghị Hiệp thương Chính trị Trung Quốc.
 |
| Tài xế đưa đồ ăn ở Trung Quốc không được nhận lợi ích đầy đủ như nhân viên chính thức. Ảnh: Radii China. |
Các ông lớn công nghệ cần tránh “khai thác vô tận lao động thặng dư để đạt giá trị thặng dư”, ông Ling tiếp tục.
Thuật ngữ “lao động thặng dư” và “giá trị thặng dư” là những từ do triết gia người Đức Karl Marx sử dụng để phê phán chủ nghĩa tư bản.
Ông Ling cho rằng các công ty Internet Trung Quốc phải đặt con người “ở trung tâm”. Điều này sẽ giúp đóng góp vào “sự thịnh vượng chung” và sự phân phối tài sản công bằng trên khắp cả nước.
Bài viết còn cho rằng các công ty nền tảng số không được “tính toán từng xu từng hào thu nhập nhân viên dựa trên số giây họ giao đồ” hoặc “phớt lờ lợi ích cơ bản và an toàn sinh mạng của họ”.
Những lời của ông Ling phản ánh khó khăn của khoảng 200 triệu người lao động trong nền kinh tế chia sẻ (gig economy) của Trung Quốc. Nhiều người trong số ấy làm việc cho các công ty gọi xe trực tuyến hoặc giao đồ mà không được hưởng lợi ích đầy đủ như một nhân viên toàn thời gian.
Tuy ông Ling không nêu tên cụ thể công ty, bài xã luận trên là lời phê bình nhắm vào văn hóa 996 - chế độ làm việc 12 tiếng mỗi ngày (9h sáng đến 9h tối), 6 ngày mỗi tuần. Văn hóa này đã là quy luật bất thành văn tại nhiều hãng công nghệ Trung Quốc.
Bài xã luận đánh dấu một lần hiếm hoi tờ CPPCC Daily nêu bật tình trạng quan hệ lao động bên trong các công ty trong tay những doanh nhân tỷ phú tại Trung Quốc.
Gần đây cũng có một số công ty cố gắng điều chỉnh văn hóa 996. ByteDance và Kuaishou Technology - công ty vận hành 2 ứng dụng chia sẻ video ngắn hàng đầu của Trung Quốc - gần đây thông báo chấm dứt chính sách tăng ca.
Lighting & Quantum Studio Group - một nhà phát triển game thuộc tập đoàn Tencent Holdings - lúc này khuyến khích nhân viên về nhà vào 18h theo chính sách mới nhằm chống lại văn hóa lao động 996.
