Những binh sĩ này bị điều tra sau khi các bộ phận cơ thể người được phát hiện kẹt trong khoang bánh máy bay, trong khi các đoạn video từ hiện trường cho thấy nhiều người vẫn cố đu bám vào máy bay khi chiếc C-17 này cất cánh. Số người thiệt mạng vẫn chưa được xác định.
Theo hai cuộc điều tra được thực hiện bởi Bộ Tư lệnh Không quân Cơ động và Bộ Tư lệnh Trung tâm của quân đội Mỹ, phi hành đoàn đã hành động “phù hợp với các quy định được áp dụng”, bà Ann Stefanek, một người phát ngôn của Không quân Mỹ, tuyên bố hôm 13/6.
Phi hành đoàn “hành động một cách phù hợp và phán đoán có cơ sở trong quyết định cất cánh sớm nhất có thể, khi phải đối mặt với sự việc chưa từng có và tình hình an ninh xấu đi nhanh chóng”, bà Stefanek nói.
Cảnh tượng kinh hoàng
Hôm 16/8/2021, các đoạn video được truyền thông Afghanistan ghi lại về cảnh tượng người Afghanistan thiệt mạng vì rơi từ cánh máy bay xuống đất được lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội. Những người này cố gắng bám vào cánh máy bay để có thể rời đất nước, sau khi lực lượng Taliban kiểm soát thủ đô Kabul.
“Đây là sự việc đầy bi kịch. Chúng tôi gửi lời chia buồn tới gia đình của những người đã thiệt mạng”, bà Stefanek nói. Theo các quan chức tại Lầu Năm Góc, các thành viên phi hành đoàn của chuyến bay đã phải gặp chuyên gia sức khỏe tâm thần và tuyên úy quân đội sau vụ việc.
 |
| Dòng người chạy theo chiếc máy bay C-17 của Mỹ tại sân bay Kabul, tháng 8/2021. Ảnh: AP. |
Giữa sự hoảng loạn tại sân bay trong những ngày tháng 8/2021, sau khi chính quyền Afghanistan sụp đổ, các phi công và binh sĩ Mỹ phải đưa ra các quyết định khó khăn và nhanh chóng.
 |
| Bên trong khoang máy bay di tản của quân đội Mỹ. Ảnh: Defense One/Reuters. |
Một máy bay C-17 đã phải cất cánh với 640 người trong khoang - hơn gấp đôi con số thiết kế - do không thể ngăn cản dòng người tràn lên. Các phi công cho rằng máy bay vẫn có khả năng chịu đựng và quyết định cất cánh. Sau đó, chuyến bay đã hạ cánh an toàn.
Vài giờ sau vụ việc, chiếc máy bay bị điều tra - có tên liên lạc REACH885 - hạ cánh xuống sân bay Kabul, mang theo các khí tài và hàng tiếp tế cho binh lính Mỹ làm nhiệm vụ sơ tán và bảo vệ tại sân bay.
Ngay sau khi chiếc máy bay đáp xuống đường băng, hàng trăm, thậm chí hàng nghìn người Afghanistan cố gắng lao lên máy bay. Phi hành đoàn phải nhanh chóng quay trở lại máy bay và nâng thang chất hàng lên, trước khi kịp dỡ toàn bộ nguồn hàng tiếp tế xuống sân bay.
Khi đó, nhiều người Afghanistan đã kịp trèo lên cánh. Có người thậm chí chui vào khoang bánh máy bay, nơi bộ phận hạ cánh sẽ thu vào khi máy bay ở trên bầu trời. Các phi công hoàn toàn không biết đến sự việc này.
Theo những hình ảnh trong video được đăng tải, nhiều người có mặt tại sân bay đã dõi theo và thậm chí đuổi theo khi chiếc máy bay C-17 di chuyển trên đường băng. Một số người đã bám vào phần bên dưới động cơ máy bay.
Số người thiệt mạng chưa rõ ràng
Sau khi liên hệ với bộ phận kiểm soát không lưu, phi hành đoàn quyết định cho máy bay cất cánh. Ban đầu, chiếc máy bay di chuyển chậm. Xe quân sự Mỹ chạy theo bên cạnh để cố gắng lùa những người trên cánh máy bay xuống đất.
Quân đội Mỹ thậm chí điều hai trực thăng Apache bay ở tầm thấp để dọa những người bám ở máy bay, cũng như đẩy họ xuống bằng sức mạnh của luồng gió.
 |
| Người Afghanistan chen lấn bên ngoài sân bay Kabul. Ảnh: Reuters. |
Dù vậy, vẫn có những người còn bám trụ sau khi máy bay tăng tốc và cất cánh. Họ được cho là đã rơi khỏi máy bay. Những người dưới mặt đất kinh hoàng chỉ tay lên bầu trời, theo một đoạn video.
Một đoạn video khác cho thấy thi thể của ba người, gồm hai nam và một nữ, nằm trên mặt đất bên trong khu phức hợp của sân bay, Guardian đưa tin. Một số hình ảnh còn cho thấy các nạn nhân rơi xuống cả mái của các tòa nhà ở thủ đô Kabul.
“Những người dân gần sân bay Kabul tuyên bố ba người đàn ông trẻ tuổi bám vào bánh máy bay rơi xuống nóc nhà dân. Một người địa phương xác nhận thông tin này và cho biết một âm thanh lớn và đáng sợ xuất hiện khi họ rơi”, Business Insider dẫn nguồn tin từ hãng thông tấn Aśvaka của Afghanistan.
Trong khi đó, khi đã ở trên bầu trời, các phi công nhận thấy bộ phận hạ cánh của máy bay không thể thu vào hoàn toàn. Khi một thành viên phi hành đoàn xuống kiểm tra, người này nhận thấy các bộ phận cơ thể người đã bị càng hạ cánh nghiền nát.
“Các hình ảnh từ những ngày qua tại sân bay rất đau lòng”, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan nói hôm 17/8/2021, theo New York Times. “Chúng ta đang phải đối mặt với thiệt hại về con người”.
Sau bốn giờ, chuyến bay hạ cánh tại căn cứ không quân Udeid, Qatar, nơi trở thành trung tâm tiếp nhận người được di tản khỏi Afghanistan. Không quân Mỹ cho biết một cuộc điều tra được khởi động từ hôm 17/8 để tìm hiểu nguyên nhân vụ việc.
“Chúng tôi biết, dựa trên báo cáo của Không quân và bằng chứng hình ảnh, rằng đã có nhiều người chết, nhưng tôi không muốn vượt mặt Không quân khi nói về con số chính xác”, người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby nói hôm 18/8. “Tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc nhất tới những gia đình những người đã khuất”.
