 |
Ngay cả khi nhiều người Mỹ đang vui mừng trước sự rút lui của đại dịch Covid-19, mối lo về biến chủng Delta ngày càng rõ rệt hơn.
Đây là loại biến thể lây lan nhanh nhất của virus SARS-CoV-2. Nhà chức trách cho biết biến thể này đã chiếm hơn một nửa số ca nhiễm mới ở Mỹ, theo New York Times.
Sự bùng phát của biến thể Delta đã buộc chính quyền Tổng thống Joe Biden phải nhanh chóng thúc đẩy chiến dịch tiêm chủng. Ở một số bang, nhiều đội y tế đang chuẩn bị được cử đến các địa phương có nhiều nguy cơ xảy ra lây nhiễm.
Tại các bang có tỷ lệ tiêm chủng thấp như Arkansas, Missouri, Texas và Nevada, số ca nhiễm, ca tử vong và các trường hợp nhập viện đang tăng lên.
Ở nhiều bang khác, các thống kê về Covid-19 cũng có dấu hiệu tăng nhẹ, dù vẫn ở mức thấp nhất kể từ khi đại dịch bắt đầu.
Bên ngoài nước Mỹ, từ Nhật Bản, Australia đến Indonesia và Nam Phi, các quốc gia đã phải áp dụng trở lại các hạn chế nghiêm ngặt đối với nhiều hoạt động xã hội.
Không chỉ vậy, tại quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng cao như Anh, biến thể Delta dường như vẫn lây lan nhanh hơn tốc độ phân phối vaccine, khiến mục tiêu miễn dịch cộng đồng càng bị đẩy xa và đại dịch chưa thể sớm chấm dứt.
 |
| Vaccine đang tạo ra "hai thế giới" đối lập trước sự lây lan của biến thể Delta. Ảnh: New York Times. |
"Hai nước Mỹ"
Dựa trên thực tiễn tại Anh, số ca lây nhiễm ở Mỹ được dự báo có thể tăng lên khi biến thể Delta lây lan mạnh mẽ những tháng tới.
Dù vậy, số người dân phải nhập viện và tỷ lệ tử vong do biến thể Delta có thể thấp hơn nhiều thống kê do những biến thể khác. Trên thực tế, độ tuổi trung bình của các ca dương tính với Covid-19 đã giảm xuống, trong khi một bộ phận thanh niên chỉ biểu hiện các triệu chứng mắc bệnh nhẹ.
Vaccine Covid-19 đã tạo ra bức tường vững chắc chống lại sự bùng phát của đại dịch.
Ông Bill Hanage, nhà dịch tễ học tại Đại học Harvard, cho biết: “Sau nhiều nỗ lực, tôi nghĩ rằng Mỹ đã tự tiêm phòng cho chính mình".
Dù vậy, ông Hanage và các nhà khoa học khác dự đoán tại các địa phương có tỷ lệ tiêm chủng thấp, vẫn có khả năng bùng phát các ổ dịch riêng lẻ do hệ thống chống dịch Covid-19 của Mỹ không đồng đều.
Với sự khác biệt giữa miền Tây và Đông Bắc, nơi có tỷ lệ tiêm chủng tương đối cao, so với miền Nam, khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp nhất, đang tồn tại "hai nước Mỹ" đối lập, giống như cách nói của ông Anthony Fauci, cố vấn cấp cao của chính quyền Mỹ về Covid-19.
Sự chia rẽ trên phần nào có nguồn gốc từ yếu tố chính trị, New York Times nhận định.
Các hạt bỏ phiếu cho ông Biden ở cuộc bầu cử năm 2020 có tỷ lệ tiêm chủng trung bình cao hơn các hạt bỏ phiếu cho cựu Tổng thống Donald Trump.
Những người theo đường lối bảo thủ cũng có xu hướng từ chối tiêm vaccine nhiều hơn những đảng viên Dân chủ.
Ông Kristian Andersen, chuyên gia tại Viện nghiên cứu Scripps, nói rằng biến thể Delta, kết hợp những đặc tính nguy hại nhất của các đột biến trước đó, có thể tận dụng sự chia rẽ trong xã hội Mỹ để nhanh chóng lây lan.
 |
| Vaccine đang tạo ra "hai thế giới" đối lập trong cuộc chiến chống lại biến thể Delta. Ảnh: New York Times. |
Khả năng của vaccine trước biến thể Delta
Trước đó, biến thể Delta là một trong những nguyên nhân gây ra làn sóng lây nhiễm nghiêm trọng ở Ấn Độ, khiến quốc gia này ghi nhận gần 30 triệu ca dương tính và hơn 400.000 trường hợp tử vong.
Sau đó, biến thể này nhanh chóng lây lan tại Anh và chiếm khoảng 99% các ca bệnh hiện tại.
Đến nay, khoảng 104 quốc gia và vùng lãnh thổ, cũng như toàn bộ 50 bang của Mỹ đã ghi nhận sự xuất hiện của biến thể Delta.
Theo Public Health England, biến thể Delta dễ lây lan hơn 60% so với biến thể Alpha (có nguồn gốc tại Anh), và có khả năng vượt qua được một phần hệ miễn dịch như biến thể Beta (ghi nhận tại Nam Phi).
Chính đặc tính dễ lây lan khiến biến thể Delta trở thành một mối đe dọa đáng gờm, ông Hanage nói.
Do đó, các chiến lược phòng chống đại dịch trước đây có thể tỏ ra kém hiệu quả khi đối mặt với biến thể này.
Trên thực tế, tỷ lệ ca nhiễm biến thể Delta ở những người đã tiêm vaccine tại Israel và Anh cũng là một cảnh báo quan trọng cho ngành y tế các quốc gia.
Dù vậy, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng vaccine vẫn có khả năng bảo vệ người dân khỏi các triệu chứng nặng, đồng thời giúp giảm số ca bệnh phải nhập viện và giảm tỷ lệ tử vong trước tất cả biến thể của virus SARS-CoV-2.
Thậm chí, việc tiêm một liều vaccine cũng có khả năng ngăn ngừa các triệu chứng nghiêm trọng, dù hiệu quả có phần kém hơn.
Tuy nhiên, ở các quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng thấp, biến thể Delta vẫn có nguy cơ bùng phát rộng rãi.
Với chỉ khoảng 1% dân số được tiêm hai mũi vaccine, cứ ba tuần châu Phi lại ghi nhận tỷ lệ ca nhiễm biến thể Delta tăng gấp đôi. Đến ngày 27/6, số ca dương tính và tử vong ở châu lục này đã tăng lần lượt 25% và 15% so với tuần trước đó.
 |
| Mới chỉ khoảng 1% người dân châu Phi được tiêm hai mũi vaccine. Ảnh: AP. |
Củng cố hệ thống chống dịch Covid-19
Với khoảng 60% người dân đã hoàn thành chương trình tiêm chủng, tình hình ít nghiêm trọng hơn tại Mỹ. Hiện tại, mỗi ngày cả nước chỉ ghi nhận trung bình 330 ca tử vong.
Dù vậy, tại các bang có tỷ lệ tiêm chủng ít hơn 30%, biến thể Delta vẫn có cơ hội lan rộng. Đồng thời, những người đã được tiêm chủng cũng có nguy cơ lây nhiễm lớn khi tỷ lệ mắc bệnh trong cộng đồng ở mức cao.
Bà Stacia Wyman, chuyên gia tại Đại học California, cho biết: “Vaccine sẽ không thể hiện được độ hiệu quả khi vẫn có một số người dân chưa được tiêm chủng".
Ở Anh, khi những người dễ bị tổn thương trước Covid-19 đã được bảo vệ trước tiên, nhóm thanh thiếu niên, những người tham gia vào nhiều hoạt động xã hội, mới chỉ được tiêm vaccine vào giữa tháng 6.
Đến nay, một phần nhóm này vẫn đang chờ để tiêm liều thứ hai. Khi biến thể Delta vẫn có khả năng lây lan mạnh ở những người được tiêm một liều vaccine, việc tiêm chủng đầy đủ càng có vai trò quan trọng.
Trong một nghiên cứu đăng trên chuyên san Nature, chỉ khoảng 10% mẫu máu của người đã tiêm một liều vacine AstraZeneca hoặc Pfizer/BioNtech có khả năng vô hiệu hóa biến thể Delta. Con số này ở những người đã được tiêm hai liều là 95%.
Tuy nhiên, vẫn có các nghiên cứu khác cho thấy một liều vaccine duy nhất cũng có thể ngăn ngừa các triệu chứng bệnh nghiêm trọng hay dẫn đến nguy cơ tử vong.
| |
| Việc tiêm liều vaccine thứ hai có vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn biến thể Delta. Ảnh: Reuters. |
Giống như Anh, một số bang ở Mỹ đã ghi nhận số ca Covid-19 phải nhập viện tăng lên trong thời gian qua.
Dù vẫn ít hơn nhiều so với đợt lây nhiễm hồi cuối năm 2020, áp lực đối với hệ thống y tế vẫn là một vấn đề lớn, nhất là ở các bang như Oregon, vốn đang trải qua những ngày nắng nóng kỷ lục.
Trước đây, khi các ca bệnh tăng, số ca nhập viện và ca tử vong cũng tăng lên. Tuy nhiên, mối quan hệ này đã không còn phù hợp trong thời điểm hiện tại, khi Mỹ đối phó với biến thể Delta.
Mỹ đã tiêm chủng cho những nhóm đối tượng dễ tổn thương trước Covid-19. Hơn nữa, quốc gia này cũng đã cho phép tất cả người trưởng thành, kể cả trẻ em từ 12 đến 17 tuổi tiêm vaccine để giúp ngăn chặn tốt hơn sự lây lan của đại dịch.
Dù biến thể Delta có thể gây ra tỷ lệ lây nhiễm lớn hơn một số biến thể khác, ngay cả ở đối tượng đã được tiêm vaccine, các nhà khoa học tin rằng sự bùng phát các ca nhiễm có thể không đi kèm những triệu chứng nặng.
Khi một người được tiêm vaccine dương tính với Covid-19, “phản ứng miễn dịch nhanh và mạnh mẽ sẽ giúp ngăn chặn" hoạt động của virus, bà Angela Rasmussen, nhà nghiên cứu tại Đại học Saskatchewan ở Canada, cho biết.
Các chuyên gia cũng tin rằng thông qua nỗ lực chống lại sự lây lan của biến thể Delta, Mỹ có cơ hội củng cố tốt hơn hệ thống phòng chống Covid-19.
Tuy nhiên, biến thể Delta có khả năng chưa phải là mối đa dọa cuối cùng đối với hệ thống y tế thế giới. Biến thể được đặt tên là Gamma (xuất hiện lần đầu tại Brazil) đã được ghi nhận ở Washington, trong khi một biến thể khác (Lambda) cũng đang lây lan ở khu vực Nam Mỹ.
