Trước năm 1945, Nguyễn Xuân Sanh cùng một số thi hữu chủ trương dòng thơ tượng trưng, thành lập nhóm Xuân Thu nhã tập. Sau năm 1945, ông đi theo cách mạng và có thêm nhiều đóng góp cho thơ ca.
Bài Cô giáo lớp em là tác phẩm nổi bật của ông sau 1945, được đưa vào sách giáo khoa tiểu học và gắn bó với nhiều thế hệ học sinh Việt Nam.
Sáng nào em đến lớp
Cũng thấy cô đến rồi
Đáp lời “Chào cô ạ!”
Cô mỉm cười thật tươi.
***
Cô dạy em tập viết
Gió đưa thoảng hương nhài
Nắng ghé vào cửa lớp
Xem chúng em học bài.
***
Những lời cô giáo giảng
Ấm trang vở thơm tho
Yêu thương em ngắm mãi
Những điểm mười cô cho.
Lời bình của TS Nguyễn Thanh Tâm:
Nguyễn Xuân Sanh là thi sĩ của một thời tráng lệ đã đi qua. Đó là thi sĩ của tượng trưng với giấc mơ viết nên những áng Xuân Thu nhã tập (trước 1945). Thời đó có lẽ vẫn còn thổn thức trong trái tim Nguyễn Xuân Sanh.
Thế nên, sau những bước chuyển mình, đi theo cách mạng, nhịp đập tượng trưng của Nguyễn Xuân Sanh vẫn thầm thì trong từng nét chữ, hình tượng: "Những lời cô giáo giảng / Ấm trang vở thơm tho".
Đẹp, trong sáng, giàu ý vị tượng trưng và dĩ nhiên cũng đã được sưởi ấm rất nhiều bởi cảm hứng của thời đại mới, bài thơ làm hồi sinh nguồn tượng trưng có lẽ đã thiêm thiếp từ dạo Xuân Thu.
Thật kỳ diệu, phải nói rằng, chính dưỡng chất tượng trưng trong huyết mạch thi sĩ đã nuôi nấng ý tứ, sự trong sáng, ấm áp, trìu mến của bài thơ Cô giáo lớp em gắn bó với tuổi thơ bao thế hệ học trò.
