Ngày 22/2, Đại sứ quán Triều Tiên tại Tây Ban Nha, vốn nằm tại một khu phố tương đối yên tĩnh ở Madrid, bị đột nhập. Bằng cách nào đó, 10 kẻ tấn công đã vào được sứ quán, bắt trói và bịt miệng 8 người Triều Tiên đang có mặt bên trong.
Theo một số bản tin, những người Triều Tiên đã bị thẩm vấn đồng thời bị đánh, đến nỗi hai người trong họ sau đó phải nhờ sự trợ giúp y tế.
Những kẻ đột nhập đã lấy đi máy tính, giấy và nhiều tài liệu khác. Họ kiểm soát tòa nhà sứ quán trong 4 giờ.
Sau đó, một trong những người Triều Tiên bị trói đã trốn thoát được qua cửa sổ ở tầng hai. Cô lập tức báo động cho những người ở xung quanh và những người này đã gọi cảnh sát.
Khi cảnh sát đến trước cổng sứ quán, một người đàn ông châu Á ra đón và nói với họ rằng mọi chuyện đều ổn. Rõ ràng, cảnh sát không thể xông vào sứ quán, nhưng một vài phút sau, cổng mở và hai chiếc xe trông có vẻ đắt tiền mang biển ngoại giao chạy ra.
Cảnh sát không đuổi theo hai chiếc xe, song không lâu sau họ phát hiện chúng đã bị bỏ lại gần đó. Dường như, những kẻ tấn công đã trốn thoát nhờ các phương tiện này.
Đại sứ quán Triều Tiên được cho là đã không khiếu nại chính thức, song cảnh sát Tây Ban Nha đang điều tra.
 |
| Đại sứ quán Triều Tiên tại thủ đô Madrid của Tây Ban Nha. Ảnh: El Pais. |
Những điểm bất thường
Có một số điểm quan trọng trong sự việc. Thứ nhất, một sứ quán bị đột nhập và khống chế là chuyện hiếm khi xảy ra. Dù chẳng ai nghi ngờ việc giới tình báo trên toàn cầu luôn rất nỗ lực để có được thông tin tuyệt mật từ sứ quán nước ngoài, tấn công giữa thanh thiên bạch nhật như vậy vẫn rất bất thường.
Hai trong những vụ nổi tiếng nhất là vụ phiến quân ủng hộ chính phủ tấn công sứ quán Mỹ ở Iran vào tháng 2/1979 và vụ sứ quán Nhật Bản ở Peru bị tấn công tháng 12/1996.
Cũng có những vụ khác, mà phần lớn rơi vào quên lãng, chẳng hạn như vụ khống chế sứ quán Ai Cập ở Thổ Nhĩ Kỳ năm 1979 (bởi phiến quân Palestine) hay vụ khống chế sứ quán Tây Đức ở Thụy Điển năm 1975 (bởi những kẻ quá khích Đức). Dù vậy, những việc như thế vẫn là rất hiếm, đặc biệt là trong những thập kỷ gần đây.
Hai là vụ việc xảy ra chỉ một vài ngày trước khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un gặp nhau tại Hà Nội.
Ba là cho đến cuối năm 2017, sứ quán Triều Tiên ở Tây Ban Nha vẫn do ông Kim Hyok Chol đứng đầu. Từ đầu năm 2019, ông Kim đã phụ trách các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Triều Tiên với Mỹ, giữ vai trò là người đồng cấp với đặc phái viên của Bộ Ngoại giao Mỹ về Triều Tiên Stephen Biegun.
Có thể phỏng đoán rằng một số máy tính và tài liệu bị lấy đi từ sứ quán thực sự chứa đựng thông tin liên quan đến nhà ngoại giao này, người mà thân thế và tính cách của ông cho đến gần đây vẫn không được biết đến rộng rãi.
Ban đầu, vụ việc không được chú ý, thậm chí cả tại Hàn Quốc, nơi mọi tin tức liên quan đến Triều Tiên thường được tường thuật rất chi tiết. Tuy nhiên, tin tức bắt đầu được tiết lộ, không rõ là cố tình hay vô ý, trên truyền thông Tây Ban Nha những tuần qua.
Theo hai báo El Pais và El Confidential, cảnh sát địa phương đã nghi ngờ rằng vụ tấn công sứ quán Triều Tiên có liên quan đến Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA).
Theo các bài viết, hai trong số những kẻ tấn công được cơ quan phản gián Tây Ban Nha xác định là người có liên hệ với CIA.
 |
| Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un và Tổng thống Mỹ Donald Trump trong hội nghị thượng đỉnh tại Hà Nội. Ảnh: Pool. |
Mặt khác, hôm 15/3, báo Washington Post nói một số nguồn tin cho họ biết rằng vụ tấn công thực tế được tiến hành bởi một nhóm phiến quân, được cho là gồm những người đào tẩu khỏi Triều Tiên, tự xưng là "Cheollima Civil Defense", chống đối chính quyền hiện tại ở Bình Nhưỡng.
Nhóm này cũng tuyên bố rằng họ đã dàn xếp vụ bỏ trốn của Kim Han Sol, con trai của ông Kim Jong Nam, anh trai cùng cha khác mẹ của nhà lãnh đạo Kim Jong Un. Ông Kim Jong Nam được cho là đã bị sát hại tại sân bay Kuala Lumpur ở Malaysia hồi năm 2017, trong vụ việc mà công dân Việt Nam Đoàn Thị Hương đang bị buộc tội giết người.
Tuy nhiên, không có nhiều thông tin về nhóm này, ngoại trừ thực tế gây tò mò là giờ họ đang bán visa cho "Free Choseon" (Triều Tiên Tự do), một chính thể vẫn chưa xuất hiện. Đây rõ là một chiêu gây quỹ bất thường.
Vậy thì ai đứng sau vụ việc ở Madrid?
CIA, NIS hay người đào tẩu?
Trước tiên hãy giả sử vụ tấn công được khởi xướng, lên kế hoạch và thực hiện bởi nhóm "Cheollima Civil Defense", hay bất cứ nhóm độc lập hoặc một nhân vật nào.
Đây là một ý tưởng nghe có vẻ thu hút sự quan tâm, song không hề có lý. Chỉ khoảng một chục người đào tẩu từ Triều Tiên có khả năng sử dụng súng ống và khuynh hướng quân sự để tiến hành một cuộc tấn công như vậy. Hầu hết người tị nạn là phụ nữ trung niên có trình độ học vấn thấp.
Một số ít người đào tẩu có ý chí và kỹ năng chiến đấu có thể đã được cơ quan tình báo biết đến và theo dõi sát sao. Chắc chắn là nếu những người đó thực sự bắt đầu nói về chuyện thành lập một nhóm bí mật, họ thậm chí sẽ bị theo dõi gắt gao hơn.
Một điều cũng đáng lưu ý là những chiến binh Triều Tiên này thông thường không nói tiếng Anh hoặc nói rất kém, cũng như có rất ít kinh nghiệm hoạt động bên ngoài Đông Á.
Hơn nữa, các chiến dịch bí mật thường sẽ tốn tương đối nhiều tiền, trong khi nhìn chung người đào tẩu từ Triều Tiên thường nghèo và gần như không có cá nhân có ảnh hưởng nào ủng hộ họ.
Thật không thể tưởng tượng được làm thế nào một chiến dịch như vậy có thể được lên kế hoạch và thực hiện thành công mà các cơ quan tình báo chính phủ có công việc là theo dõi chính xác các hoạt động kiểu này lại không hề hay biết gì từ trước.
Hai cơ quan
 |
| Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ bị tình nghi liên quan đến vụ tấn công. Ảnh: Wikimedia Commons. |
Mâu thuẫn nội bộ?
 |
| Cũng có khả năng vụ tấn công được khởi xướng bởi một phe phái trong tầng lớp tinh hoa Triều Tiên. Ảnh: KCNA. |
Vì vậy, có thể có bốn nghi phạm tiềm năng. CIA đáng ngờ nhất, tiếp theo là một số người nổi dậy (hoạt động dưới sự kiểm soát của bên thứ ba, rất có thể là CIA), sau đó là NIS và cuối cùng và, rất có thể, là một phe phái trong đội ngũ tinh hoa Triều Tiên.
