 |
| Hình ảnh trong phim Romeo và Juliet. Ảnh: Imdb. |
Chúng ta thường coi Shakespeare như một nhân vật xa vời, một nhà viết kịch kinh điển có các vở được dàn dựng ở mọi rạp hát trên thế giới và thường được thảo luận nhiều hơn là đọc. Mặc dù con đường dẫn đến sự công nhận rộng rãi của Shakespeare rất dài và đầy chông gai, văn hóa đại chúng ngày nay vẫn phát triển mạnh nhờ hình ảnh của Shakespeare. Hãy cùng tìm hiểu xem chúng ta có thể nhìn thấy chúng ở đâu.
Chủ nghĩa lãng mạn đã biến Shakespeare thành biểu tượng
William Shakespeare là một trong những nhà viết kịch người Anh đáng chú ý nhất của thế kỷ 16-17. Ngày nay người ta đặt ra vô số câu hỏi về sự nghiệp của ông: làm sao một diễn viên nghèo không có trình độ học vấn cao lại có thể leo lên bậc thang xã hội cao như vậy? Ông trở thành một nhà viết kịch tại nhà hát hoàng gia, sáng tác ra hàng loạt các vở kịch làm mưa làm gió, và phát triển vốn từ vựng hơn 20.000 từ so với vốn từ 4.000 từ của một người bình thường thời đó.
Dĩ nhiên người ta không thể dựng thành Rome trong một ngày, cũng như Shakespeare không thể nổi tiếng chỉ trong một sớm một chiều. Trong một thời gian dài, Shakespeare chỉ là một trong số hàng chục nhà viết kịch người Anh không quá nổi bật, cho đến khi kỷ nguyên của Chủ nghĩa lãng mạn xuất hiện.
Chính những người theo chủ nghĩa lãng mạn, như các đại thi hào Goethe và Byron là những người đã biến thơ và kịch của Shakespeare thành một biểu tượng. Chủ nghĩa lãng mạn tôn thờ các vở kịch của Shakespeare, đánh giá cao các tình tiết trong kịch, cường độ cảm xúc trong các nhân vật. Kể từ đó, hàng nghìn cuốn sách đã được viết về Shakespeare, góp phần đưa Shakespeare trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa đại chúng.
Shakespeare đã vay mượn rất nhiều từ các tác phẩm văn học nổi tiếng khác và hầu như không tự mình nghĩ ra những cốt truyện hay mưu kế nào. Ông sử dụng các nguyên mẫu như hai người yêu nhau không thể ở bên nhau, hay bi kịch của sự trả thù - chủ đề đã phổ biến trong văn hóa châu Âu trước thời Shakespeare rất lâu.
Chẳng hạn, cốt truyện của Romeo và Juliet (1595) bắt nguồn từ bài thơ của Arthur Brooke: Câu chuyện bi thảm của Romeus và Juliet (1562). Và nếu chúng ta đào sâu hơn nữa, thì Metamorphoses của Ovid (thế kỉ 1) có thể được coi là nguồn gốc. Còn với Hamlet, đó là một câu chuyện kinh điển về sự trả thù được lấy từ một biên niên sử thế kỉ 12 của Đan Mạch.
Những câu chuyện cũ được Shakespeare tiếp cận một cách khéo léo và sáng tạo, biến chúng thành những tác phẩm văn chương kinh điển. Đó chính là điểm tài năng của ông.
Shakespeare trong văn hóa đại chúng
Ngoài rạp hát, chúng ta còn có thể gặp các tác phẩm của Shakespeare ở đâu? Câu trả lời là, ở khắp nơi. Từ truyện tranh đến trò chơi điện tử, từ quảng cáo cho đến các cốt truyện hoạt hình.
10 Things I Hate About You phát hành năm 1999, là một trong những bộ phim rom-com dành cho tuổi teen được yêu thích nhất dựa trên một vở kịch của Shakespeare - The Taming of the Shrew.
Bộ phim Much Ado About nothing (1993) của đạo diễn Kenneth Branagh, với sự tham gia của các diễn viên nổi tiếng Emma Thompson, Robert Sean Leonard, Denzel Washington và Keanu Reeves, được cho là một trong những tác phẩm chuyển thể từ Shakespeare thành công nhất từng được thực hiện.
Năm 2013, bộ phim zombie hài lãng mạn của Mỹ năm 2013 do Jonathan Levine viết kịch bản và đạo diễn, dựa trên tiểu thuyết cùng tên xuất bản năm 2010 của Isaac Marion, lấy cảm hứng từ vở kịch Romeo và Juliet của Shakespeare, với xung đột chính của hai người yêu nhau đến từ thế giới khác nhau.
Hãng phim Disney cũng tham gia vào việc tôn vinh Shakespeare bằng bộ phim hoạt hình Vua sư tử. Có thể xem Vua sư tử là bản chuyển thể hoạt hình của Hamlet. Có một vị vua bị anh trai của mình giết chết, và sự xuất hiện của bóng ma của cha Simba tất cả đều xuất phát từ Hamlet.
Tác phẩm của Shakespeare cũng được các nhà làm game ưa chuộng, họ đưa những tình tiết, nhân vật vào các trò chơi điện tử. Dĩ nhiên, sẽ luôn có sự khác biệt trong câu chuyện trò chơi mà chúng ta yêu thích và các tác phẩm của Shakespeare, nhưng những trò chơi này vẫn là minh chứng cho di sản của nhà viết kịch vĩ đại.
Ví dụ trong game Suikoden 3, người chơi sẽ có quyền truy cập vào một nhà hát. Điều này sẽ cho phép bạn chọn các nhân vật khác nhau để diễn một số vở kịch Shakespeare.
Như chúng ta có thể thấy, tình tiết âm mưu của kịch Shakespeare được tồn tại dưới những hình thức mới, bối cảnh mới. Chỉ những ý tưởng cốt lõi và những xung đột cơ bản vẫn giữ nguyên.
 |
| Game Suikoden 3. |
Các quảng cáo cũng sử dụng Shakespeare, một cách phóng khoáng và khá mỉa mai. Quảng cáo của Red Bull mang đến câu trả lời cho câu hỏi "làm thế nào mà Shakespeare lại viết các tác phẩm của mình một cách nhanh chóng như vậy?". Nhãn hiệu bột giặt Ariel mượn tên trong vở kịch The Tempest của Shakespeare, với những nhân vật quảng cáo lúc nào cũng trong bộ quần áo trắng như lông vũ.
Các tác phẩm của William Shakespeare có vẻ nhàm chán và lỗi thời. Nhưng nó trở thành nền tảng cho văn hóa hiện đại. Ngay cả khi không có chủ đích, chúng ta cũng thường tham chiếu đến các tác phẩm của Shakespeare, những âm mưu, hình ảnh, ý tưởng và những câu trích dẫn quen thuộc. Trong văn hóa đại chúng, nhiều khi chúng ta tiếp cận với Shakespeare nhiều hơn chúng ta tưởng.
