Chững lại trong công việc: Bạn đang tụt dốc hay chỉ đang điều chỉnh?

Chúng ta thường được dạy tiến bộ là một đường thẳng: hôm nay giỏi hơn hôm qua, năm sau thành công hơn năm ngoái. Nhưng trải nghiệm thực tế sớm cho thấy điều ngược lại. Có những ngày bạn làm việc đầy hứng khởi, thấy mình học được nhiều điều mới, tự tin về con đường đang đi.

Rồi ngay sau đó là những ngày rệu rã, hoài nghi, cảm giác như mọi nỗ lực trước đây bỗng trở nên vô nghĩa. Điều đó là một phản ứng tự nhiên khi con người học cách thích nghi, điều chỉnh và hiểu rõ hơn về giới hạn của mình. Chính quá trình đó mới tạo nên sự trưởng thành ở mỗi người.

Vấn đề không nằm ở việc bạn có những ngày "tụt dốc", mà nằm ở cách bạn diễn giải chúng. Khi quen nhìn tiến bộ như một đường thẳng, ta dễ kết luận: chững lại đồng nghĩa với thất bại, mệt mỏi là dấu hiệu của yếu kém. Nhưng nếu nhìn kỹ hơn, bạn sẽ thấy: chính những khoảng chững ấy mới là nơi ta học được nhiều nhất về giới hạn, giá trị và khả năng của bản thân.

Trong môi trường công việc, cảm giác thụt lùi thường đến rất nhanh, đặc biệt khi bạn làm việc với một người lãnh đạo thiếu năng lực hoặc thiếu sự thấu cảm. Ảnh : Pinterest.

Trong môi trường công việc, cảm giác thụt lùi thường đến rất nhanh, đặc biệt khi bạn làm việc với một người lãnh đạo thiếu năng lực hoặc thiếu sự thấu cảm. Một lời đánh giá mơ hồ, một quyết định cảm tính hay sự kiểm soát quá mức có thể khiến bạn nghi ngờ chính mình. Bạn bắt đầu tự hỏi: Mình có thật sự kém đi không? Hay chỉ là mình đang mắc kẹt trong một hệ thống không giúp con người phát triển?

Đây là điểm mà Michelle Gibbings phân tích khá thẳng thắn trong cuốn sách Sếp tồi của mình. Qua từng trang sách, tác giả không khuyến khích bạn đổ lỗi hay nuôi dưỡng sự bất mãn. Ngược lại, bà chỉ ra một sự thật khó chịu nhưng cần thiết phải được nhìn nhận: môi trường làm việc có thể kìm hãm bạn, nhưng cách bạn phản ứng với điều đó mới quyết định bạn có đang tiến bộ hay không. Khi mọi thứ trở nên tệ đi, điều quan trọng không phải là cố gắng chứng minh giá trị trước một người sếp tồi, mà là khả năng giữ cho năng lực nội tại của bạn không bị bào mòn.

Tiến bộ, ở một tầng nghĩa sâu hơn chính là không phải lúc nào cũng biểu hiện bằng thành tích hay sự thăng tiến. Đôi khi, nó là việc bạn nhận ra mình đang bị ảnh hưởng bởi những điều tiêu cực và bắt đầu đặt ranh giới cho chính mình. Là khi bạn thôi đồng nhất giá trị bản thân với cảm xúc thất thường của người khác. Là khi bạn đủ tỉnh táo để phân biệt giữa phản hồi mang tính xây dựng và sự thao túng tâm lý được ngụy trang dưới danh nghĩa "kỳ vọng".

Sách "Sếp tồi" của tác giả Michelle Gibbings

Có những giai đoạn bạn thấy mình chậm lại, không phải vì bạn yếu đi, mà vì những cách làm cũ không còn phù hợp. Việc khựng lại lúc này không phải là dấu hiệu của thất bại, mà là phản ứng cần thiết để tái cấu trúc cách nhìn và cách hành động.

Cảm giác mệt mỏi hay hoang mang tự thân không phải là vấn đề. Vấn đề chỉ xuất hiện khi bạn vội vàng gán cho nó cái nhãn "thất bại". Khi đó, bạn tự loại mình khỏi cuộc chơi ngay cả khi mình chưa thực sự thua.

Ngược lại, nếu bạn đủ tỉnh táo để nhận ra điều gì đang không còn đúng về bản thân, về môi trường, về cách mình phản ứng,… thì ngay cả trong lúc chậm lại, bạn vẫn đang tiến lên, bằng một dạng tiến bộ khó thấy hơn nhưng bền vững hơn: năng lực hiểu chính mình và thế giới xung quanh.