Theo Wall Street Journal, ngành công nghiệp quỹ tương hỗ Trung Quốc có quy mô lên đến 3.000 tỷ USD và trở thành công cụ đầu tư ưa thích của hàng triệu nhà đầu tư lẻ nước này. Tuy nhiên, việc thị trường chứng khoán Trung Quốc lao dốc đã biến các quỹ tương hỗ thành "tội đồ" trong con mắt các nhà đầu tư.
Li Qiushi - một giáo viên tiếng Anh ở Bắc Kinh - đầu tư vào quỹ tương hỗ từ tháng 9/2020 vì bạn bè và người thân không ngừng thảo luận về chủ đề này. Vào tháng 3 năm nay, cô đã bán hầu hết cổ phiếu và lỗ nặng. “Mọi người đều là tỏi tây mà thôi”, Li bức xúc nói.
Theo tiếng lóng trên mạng ở Trung Quốc, "tỏi tây" chỉ những người bị lừa gạt, bị người khác trồng rồi khai thác giống như tỏi tây vậy. “Tôi đành phải chấp nhận rằng đây là việc của đi thay người. Đáng lẽ tôi nên tìm hiểu thật kỹ về đầu tư trước khi mua cổ phiếu quỹ tương hỗ”, Li nói.
 |
| Thị trường chứng khoán Trung Quốc lao dốc từ tháng 3. Ảnh: AFP. |
Quỹ tương hỗ là hình thức trung gian tài chính, cơ chế hoạt động là quỹ huy động vốn từ công chúng bằng cách phát hành cổ phiếu. Sau đó, quỹ dùng số vốn huy động được để đầu tư, thường là mua chứng khoán.
Tại Trung Quốc, hàng triệu người trẻ - chưa ổn định về tài chính - ồ ạt đầu tư vào cổ phiếu quỹ tương hỗ với hi vọng đổi đời. Họ bị thu hút bởi những lời quảng cáp hấp dẫn trên mạng xã hội về mức lợi nhuận "khủng". Việc đầu tư cũng trở nên hết sức dễ dàng nhờ các ứng dụng tài chính di động của Ant Group và Tencent Holdings.
Thống kê của Wind cho thấy trong năm 2020, hơn 1.400 quỹ tương hỗ mới được ở tại Trung Quốc. Chúng huy động được 487 tỷ USD. Tính đến tháng 4 năm nay, các quỹ tương hỗ nước này quản lý khoảng 3.380 tỷ USD tài sản, một con số kỷ lục.
Tuy nhiên, trong 3 tháng qua, chỉ số chứng khoán Trung Quốc CSI 300 lao dốc tới 11%. Nhiều nhà đầu tư cổ phiếu quỹ tương hỗ lỗ nặng. Trên các trang mạng xã hội, nhiều nhà đầu tư tâm sự họ hối tiếc vì những bài viết đánh giá tích cực về quỹ tương hỗ trước đây.
Họ than phiền rằng số cổ phiếu quỹ tương hỗ đang nắm trong tay có giá trị thấp hơn rất nhiều số tiền đã bỏ ra mua. Họ nghi nghờ khả năng lựa chọn cổ phiếu của các nhà quản lý quỹ nổi tiếng. Trên thực tế, rất nhiều quỹ tương hỗ Trung Quốc chỉ tập trung mua một nhóm cổ phiếu các công ty lớn, ví dụ hãng rượu Quý Châu Mao Đài.
 |
Số tiền các quỹ tương hỗ mới thành lập ở Trung Quốc huy động được. 100 tỷ NDT tương đương 15,53 tỷ USD tính đến ngày 17/5. Ảnh: WSJ. |
Nhà quản lý quỹ nổi tiếng Zhang Kun của E Fund Managerment trở thành đối tượng bị chỉ trích liên tục. Dữ liệu của Wind cho thấy ông Zhang quản lý 20,7 tỷ USD tại 4 quỹ khác nhau. “Đây là quỹ hoạt động kém nhất mà tôi từng đầu tư", một nhà đầu tư than phiền về quỹ của Zhang.
Một người khác chỉ trích việc quỹ của Zhang đổ quá nhiều tiền vào cổ phiếu các công ty rượu. “Cá nhân tôi thấy ngành rượu đang chuyển sang giai đoạn thoái trào", người này nói. Một nhà đầu tư khác mô tả Zhang là “sự thất vọng vô cùng lớn”.
“Việc một số nhà đầu tư phàn nàn về những biến động thị trường gần đây là điều dễ hiểu. Nhưng tôi hy vọng rằng chúng ta nhìn nhận đầu tư quỹ và hiệu suất của quỹ từ góc độ khách quan, toàn diện và dài hạn”, đại diện của E Fund tuyên bố.
Chủ một số quỹ khác cũng kêu gọi các nhà đầu tư có cái nhìn dài hạn hơn. Báo cáo hồi tháng 3 của 10 công ty quản lý quỹ và Ant Group khẳng định hơn 70% nhà đầu tư giữ cổ phiếu quỹ tương hỗ dưới 3 tháng đều bị thua lỗ, trong khi gần 90% những người nắm giữ lâu hơn một năm thu về lợi nhuận.
Các quỹ tương hỗ Trung Quốc đang trải qua năm 2021 đầy khó khăn. Tuy nhiên, nhìn chung chúng hoạt động tương đối tốt. Theo dữ liệu của Morningstar, các quỹ tương hỗ đầu tư chứng khoán đạt tỷ lệ lợi nhuận trung bình -0,8% tính từ đầu năm đến ngày 13/5, tốt hơn nhiều so với mức -4,1% của chỉ số CSI 300.
Từ đầu năm 2018, các quỹ tương hỗ đạt mức lợi nhuận trung bình hàng năm 12,7%, cao hơn so với mức 8,7% của chỉ số CSI 300.
