Giới chức y tế công cộng ở Mỹ đang ngày càng tin rằng phần lớn người dân tại một số cộng đồng sẽ không tiêm chủng. Niềm tin này khiến giới chức y tế và doanh nghiệp trông đợi vào việc dùng xét nghiệm làm phương pháp khống chế virus corona.
Các nhà sản xuất bộ xét nghiệm như Phòng thí nghiệm Abbott thuộc Đại học Illinois (bang Illinois) và Bệnh viện Mount Sinai (bang New York) đang xét nghiệm chính nhân viên và sinh viên của mình để chứng minh rằng xét nghiệm thường xuyên có thể đảm bảo an toàn khi trường học và doanh nghiệp mở cửa trở lại.
 |
| Số người được tiêm chủng mỗi ngày ở Mỹ đang có dấu hiệu chững lại. Ảnh: Getty. |
Triển vọng cho xét nghiệm Covid-19
Khi chiến dịch tiêm chủng ở Mỹ được đẩy nhanh tốc độ, số lượt xét nghiệm toàn quốc giảm và cũng được cho là sẽ không quay về mức đỉnh đại dịch.
Tuy nhiên, nhiều người dự đoán rằng xét nghiệm Covid-19 vẫn là hoạt động lâu dài. Nguyên nhân là việc xét nghiệm vẫn cần thiết đối với người có triệu chứng, người chưa tiêm chủng, hoặc người đang trong vùng bùng dịch, các chuyên gia y tế công cộng nhận định.
Các nhà sản xuất đang cạnh tranh trong việc giảm chi phí xét nghiệm, cũng như trong việc thuyết phục giới doanh nghiệp rằng xét nghiệm có thể cho phép học sinh trở lại lớp học và nhân viên trở lại văn phòng.
Robert Ford - Tổng giám đốc điều hành của Abbott - cho biết tập đoàn này đang đặt cược rằng xét nghiệm vẫn có vai trò thiết yếu kể cả sau giai đoạn tiêm chủng diện rộng.
“Mua bộ xét nghiệm và cung cấp miễn phí cho nhân viên chắc chắn là một cách cải thiện chiến lược đưa mọi người trở lại và mở cửa”, ông Ford nói trong một buổi hội thảo tháng 5.
Abbott đến nay đã phát triển 12 loại xét nghiệm Covid-19, bao gồm bộ xét nghiệm tại nhà có thể mua không cần đơn thuốc. Bộ xét nghiệm này đã được phê duyệt vào tháng 3. Trong năm 2020, Abbott cũng bỏ ra hàng trăm triệu USD để xây dựng hai nhà máy sản xuất.
Tuần trước, ông Ford dự kiến doanh số bộ xét nghiệm Covid-19 của Abbott vào năm nay sẽ đạt khoảng 4-4,5 tỷ USD, tăng so với mức 3,9 tỷ USD vào năm 2020.
Abbott chưa đưa ra dự đoán dài hạn, nhưng các chuyên gia phân tích của UBS Securities nhận định doanh thu bộ xét nghiệm Covid-19 của Abbott sẽ giảm xuống lần lượt còn 455 triệu USD và 298 triệu USD vào năm 2022 và 2023. Theo chuyên gia phân tích, những con số này tương đương doanh thu của một tập đoàn lớn kinh doanh bộ xét nghiệm cúm trong mùa cúm phát triển mạnh.
Abbott đang lấy chương trình sàng lọc của chính mình làm minh chứng trong màn chào hàng với khách. Nhân viên tại đây được sàng lọc 1-2 lần mỗi tuần bằng xét nghiệm kháng nguyên không cần thiết bị phòng thí nghiệm và có thể biết kết quả sau vài phút. Điều này làm giảm chi phí xuống còn 5 USD mỗi lượt và cho phép xét nghiệm thường xuyên hơn. Trong khi đó, một lần xét nghiệm tại phòng thí nghiệm tốn hơn 100 USD.
 |
| Một nhân viên của Abbott được sàng lọc Covid-19. Ảnh: Wall Street Journal. |
Đến nay, Abbott đã thực hiện hơn một triệu xét nghiệm cho nhân viên. Nhờ có chương trình xét nghiệm, Abbott có thể ngăn chặn đại dịch, kể cả trước khi tiêm chủng bắt đầu, tập đoàn này cho biết. Abbott có tỷ lệ dương tính với Covid-19 thấp hơn 0,5% trên phạm vi toàn cầu, ở cả trước và sau tiêm chủng.
Xét nghiệm kháng nguyên của Abbott - loại xét nghiệm tìm kiếm sự hiện diện của protein virus trong cơ thể - có độ nhạy thấp hơn xét nghiệm trong phòng thí nghiệm như PCR - loại xét nghiệm tìm kiếm mã gene virus. Tuy nhiên, các nhà sản xuất cho biết xét nghiệm kháng nguyên có thể phát hiện người nhiễm Covid-19 trước khi họ có thể lây nhiễm cho người khác.
Ván cược không chắc phần thắng
Màn chào hàng của Abbott trở nên khó khăn hơn nhiều khi vào tháng 5, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC Mỹ) tuyên bố người đã tiêm chủng vaccine Covid-19 không cần xét nghiệm thường xuyên.
Tuần này, Abbott giảm dự báo lợi nhuận năm 2021 từ 5 USD một cổ phiếu xuống còn khoảng 4,3-4,5 USD một cổ phiếu, căn cứ việc lượng xét nghiệm Covid-19 được dự báo giảm. Số ca nhiễm giảm và tỷ lệ tiêm chủng tăng cũng góp phần khiến Abbott thay đổi dự báo lợi nhuận, tập đoàn này cho biết.
Theo dữ liệu CDC Mỹ, số lượt xét nghiệm (chủ yếu là xét nghiệm PCR) trung bình được thực hiện mỗi ngày trong 1 tuần trở lại chỉ hơn 814.000 trong tuần kết thúc ngày 27/5, giảm 11,2% so với tuần trước đó. Con số này thấp hơn nhiều so với mức đỉnh hơn 2 triệu lượt xét nghiệm mỗi ngày trong thu đông năm 2020.
Mỹ không có bộ dữ liệu quốc gia về số lượt xét nghiệm kháng nguyên mỗi ngày.
Nhiều doanh nghiệp vẫn đang đắn đo về chương trình xét nghiệm, tiến sĩ Mary Kay O’Neill, cố vấn dịch vụ y tế tại hãng tư vấn nhân lực Mercer LLC (Mỹ), cho biết. Những doanh nghiệp này lo ngại về sự bất tiện, chi phí mở chương trình sàng lọc, và nghi ngờ độ hiệu quả của xét nghiệm khi tỷ lệ tiêm chủng đang tăng.
“Chúng ta đã chứng kiến sự bùng nổ về các loại xét nghiệm và nơi có thể thực hiện xét nghiệm,… nhưng việc xét nghiệm đến nay chưa thực sự phổ biến” trong các khách hàng doanh nghiệp, bà O’Neill nói.
 |
| Doanh nghiệp Mỹ cùng chính quyền đang phát triển bộ xét nghiệm Covid-19 như là phương pháp chống dịch hiệu quả trong trường hợp không đạt được miễn dịch cộng đồng. Ảnh: Getty. |
Nhà đầu tư tỷ phú William Ackman là một trong những người tin rằng xét nghiệm vẫn có chỗ đứng. Quỹ Pershing Square của ông đang giúp đầu tư sáng kiến Phòng thí nghiệm Covid của Bệnh viện Mount Sinai.
Sáng kiến trên đang cố tìm cách cung cấp xét nghiệm PCR qua nước bọt có thể được đưa vào dùng tại các trường học công lập với chi phí 20-25 USD mỗi bộ. Chi phí này được trợ giá bằng doanh thu bán bộ xét nghiệm cho các tập đoàn.
“Ý tưởng ở đây là thu lợi nhuận trong khu vực tư nhân và dùng số tiền ấy để tài trợ trường học”, ông Ackman nói.
Quỹ Pershing Square đang dành ra 20 triệu USD để giúp chuyển đổi một phòng thí nghiệm cũ tại Bệnh viện Mount Sinai thành trung tâm xét nghiệm Covid-19 với công suất xử lý 100.000 xét nghiệm mỗi ngày.
Tại bang Illinois, hệ thống Đại học Illinois cũng đã thực hiện gần 2,5 triệu xét nghiệm đối với sinh viên và nhân viên để giúp chứng minh xét nghiệm vẫn hiệu quả. Nơi này dùng xét nghiệm PCR qua nước bọt do trường tự phát triển.
Thông qua nhánh phi lợi nhuận của mình, hệ thống Đại học Illinois nhận hàng trăm triệu USD từ chính phủ liên bang để thực hiện xét nghiệm tại đại học, cao đẳng, trường cấp II và cấp III mà không mất chi phí hoặc chỉ tốn mức thấp.
Trước đó, vào tháng 3, chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố rằng 10 tỷ USD trong Kế hoạch giải cứu nước Mỹ - gói cứu trợ Covid-19 khẩn cấp, sẽ được dành cho việc sàng lọc Covid-19 ở trường học.
Thông qua hoạt động kinh doanh thu lợi nhuận có tên Shield T3, hệ thống Đại học Illinois hiện có nhiều phòng thí nghiệm lưu động tại 4 bang và thủ đô Washington, D.C. Tại những nơi này, Shield T3 sẽ tính phí các tập đoàn 30 USD mỗi lượt xét nghiệm. Giá thành mỗi lượt được giảm bằng cách tập trung phòng thí nghiệm xung quanh những vùng có nhu cầu.
“Nếu là nơi có 85% người đã tiêm chủng, xét nghiệm sẽ ngày càng không cần thiết”, Bill Jackson, cán bộ phụ trách chính của Shield T3. “Nhưng ở một số vùng chỉ có 40% dân số tiêm chủng, bạn bất chợt sẽ phải làm xét nghiệm”.
