Mười năm trước ở Arizona, một đêm như đêm 3/11 dường như sẽ không thể xảy ra.
Ngày ấy, phe bảo thủ vững chắc ở phía tây nam không chỉ là một bang với sự lãnh đạo mạnh mẽ của đảng Cộng hoà trên mọi phương diện, mà còn là một bang có lập trường chống nhập cư vững chắc và sẽ định hình chính sách này trong nhiều năm tới. Arizona được biết đến là nơi khai sinh ra chủ nghĩa Trump.
Cơ quan lập pháp của bang, mà đa số thuộc đảng Cộng hoà, đã thông qua SB1070 - một đạo luật yêu cầu cơ quan thực thi pháp luật tại địa phương kiểm tra bằng chứng về tình trạng nhập cư hợp pháp từ bất kỳ ai bị cho là đáng ngờ.
Cảnh sát trưởng Joe Arpaio - một người chống nhập cư cứng rắn được mệnh danh là "Donald Trump của hạt Maricopa" - là một lãnh đạo với quyền lực khó tin.
 |
| Một người ủng hộ Tổng thống Trump tham gia biểu tình phản đối kết quả tại Arizona. Ảnh: Reuters. |
Chiến thắng của đảng Dân chủ
Alejandra Gomez, đồng giám đốc điều hành của nhóm vận động Living United for Change ở Arizona (Lucha), cho biết: "Chúng tôi sẽ tổ chức các buổi nói chuyện về quyền của bạn, với hơn một trăm người tham gia ở sân sau, vì có quá nhiều sự sợ hãi".
"Có những trạm kiểm tra do Cảnh sát trưởng Arpaio đặt tại các giao lộ đông đúc mà chúng tôi phải kiểm tra. Có những cây điện thoại mà cộng đồng phải cảnh báo cho nhau khi nào Arpaio và đội của ông ta sẽ đến đó", Gomez nói thêm.
"Chúng tôi không còn như vậy nữa. Và đó là nhờ sự kháng cự của Arizona và những chiến lược mà cộng đồng này đã thực hiện", Gomez mỉm cười.
 |
| Mark Kelly, cùng vợ là Gabrielle Giffords và các con gái Claudia và Claire ăn mừng chiến thắng của ông Kelly trước đối thủ Martha McSally ở Thượng viện Mỹ. Ảnh: AP. |
Vào ngày 3/11, Arizona bắt đầu chuyển sang màu xanh lam. Trong khi một số phiếu bầu vẫn đang được kiểm, hãng tin AP đã gọi tên ông Biden chiến thắng ở Arizona và nói rằng số phiếu còn lại sẽ không đủ để ông Trump thu hẹp khoảng cách giành chiến thắng ở bang này.
Với 99% số phiếu bầu cử được ghi nhận, ứng cử viên đảng Dân chủ Mark Kelly dẫn trước Martha McSally của đảng Cộng hoà với 52,63% phiếu bầu trong cuộc đua giành ghế Thượng viện của cố thượng nghị sĩ John McCain.
Cùng với Kyrsten Sinema của đảng Dân chủ, người đã giành được ghế Thượng viện Mỹ vào năm 2018, điều này đánh dấu lần đầu tiên Arizona có hai thành viên đảng Dân chủ cùng trong Thượng viện. Cơ quan lập pháp của bang cũng dự kiến chuyển thành phe Dân chủ đa số ở cả hai viện lần đầu tiên từ năm 1966.
"Trong 10 năm, chúng tôi đã đi từ một bang mà đảng Cộng hoà chiếm đa số, và bây giờ, từ năm 2020, chúng tôi sẽ chuyển sang màu xanh chủ yếu. Phiếu đại cử trị của chúng tôi sẽ là yếu tố quyết định trong việc bầu Joe Biden, và chúng tôi không chỉ có một, mà tận hai thượng nghị sĩ đến Washington D.C. để đại diện cho tiếng nói của chúng tôi", đại diện đảng Dân chủ Athena Salman, người chiến thắng trong cuộc tái cử ngày 3/11, cho biết.
"Thật đáng kinh ngạc và thú vị khi được sống ở Arizona lúc này", bà Salman cho biết.
10 năm đấu tranh của Arizona
Tuy nhiên, kết quả ngày 3/11 không có phải do may mắn. Đó là kết quả của hơn 10 năm làm việc không mệt mỏi của những hoạt động tổ chức, vận động, tuần hành, biểu tình và cả gõ cửa từng nhà.
Đối với những người dân Arizona, đó không phải là một cuộc chiến về đảng phái chính trị, về màu đỏ hay màu xanh, về bảo thủ hay tự do, mà là một cuộc chiến cho cuộc sống của họ - cuộc chiến để bảo toàn gia đình, ngăn chặn việc trục xuất những người thân yêu và tội phạm hoá cả một chủng tộc.
Tomas Robles, giám đốc điều hành của Lucha, chia sẻ: "10 năm trôi qua, đó là một dấu hiệu cho thấy Arizona đang đi theo hướng mà chúng tôi đã hình dung từ năm 2010".
 |
| Người dân xếp hàng chờ bỏ phiếu ở Arizona vào ngày 3/11. Ảnh: Reuters. |
"Những đứa trẻ 8 tuổi - những đứa trẻ đã trải qua cảm giác đau lòng khi chứng kiến gia đình chúng sợ hãi vì SB1070 - hiện là cử tri 18 tuổi. Có rất nhiều người đã lớn lên với trải nghiệm đó", Robles nói thêm.
Trong đại dịch, 90% thành viên của Unite Here Local 11 - công đoàn đại diện cho phần lớn người Latinx và những người nhập cư làm trong ngành khách sạn, nhà hàng ở miền nam California và Arizona đã mất việc làm. Vì vậy, họ xuống đường, gõ cửa từng nhà để vận động cho ông Biden và Kelly, bất chấp cái nóng oi bức gần 50 độ C ở Arizona.
Vào tháng 7, những nhà tổ chức nghiệp đoàn đã gặp gỡ các nhà dịch tễ học để tìm cách đảm bảo an toàn cho các thành viên và tình nguyện viên của họ khi gõ cửa từng nhà. Kể từ đó, họ ước tính rằng đã có đến 800.000 ngôi nhà được gõ cửa và có ít nhất 250.000 cuộc trò chuyện.
Các nhà tổ chức và hoạt động tại địa phương có nhiều điều để ăn mừng sau ngày 3/11. Ngoài những chiến thắng, ngoài việc biến Arizona thành màu xanh, tiểu bang này đã chứng kiến những người trẻ tuổi sẽ tạo nên lịch sử và cả cử tri Latinx đi bỏ phiếu.
