Chấp niệm may rủi hay toan tính của ông Trump

Trong một sự kiện vận động ở Atlanta vào tối 13/10, cựu Tổng thống Donald J. Trump đứng trên sân khấu, quay lưng về phía đám đông và nhìn lên màn hình khi tiếng nhạc đáng sợ vang lên.

Trong một phút rưỡi tiếp theo, cựu tổng thống và khán giả im lặng theo dõi các đoạn tin tức về những người nhập cư bất hợp pháp phạm tội kinh hoàng. Khi đoạn video kết thúc, ông Trump tuyên bố vấn đề nhập cư là "số một" trong cuộc bầu cử năm nay.

"(Vấn đề nhập cư) vượt xa kinh tế. Không có gì sánh được. Mỹ hiện là một quốc gia bị chiếm đóng. Nhưng ngày 5/11 sẽ là ngày giải phóng của nước Mỹ", ông Trump nói sau khi video kết thúc.

Trong những tuần cuối trước cuộc bầu cử, ông Trump dường như đang lắng nghe trực giác của bản thân, tập trung vào những thông điệp mà ông tin rằng đã giúp ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2016.

Song trực giác của cựu tổng thống trái ngược với dữ liệu khảo sát và quan điểm từ một số cố vấn, theo New York Times.

Ông Trump đã nói với các trợ lý rằng ông đánh bại bà Hillary Clinton vào năm 2016 nhờ vấn đề biên giới, nhưng đến năm 2020, lượng người vượt biên trái phép đã giảm xuống mức thấp đáng kể, một phần do đại dịch Covid-19, vì vậy ông không thể sử dụng nó để chống lại Tổng thống Joseph R. Biden Jr. Giờ đây, ông Trump tin rằng vấn đề nhập cư có sức mạnh chính trị lớn hơn bao giờ hết sau những con số kỷ lục về lượng người vượt biên dưới thời chính quyền Biden-Harris.

Tuy nhiên, không có cuộc khảo sát công khai hay riêng tư nào củng cố trực giác của ông Trump. Cử tri thường xuyên xếp hạng kinh tế và chi phí sinh hoạt là vấn đề quan trọng nhất đối với họ.

Trực giác

Gần đây, ông Trump đã dành nhiều thời gian và công sức tại các sự kiện kinh tế, đề xuất chính sách khấu trừ thuế và hứa hẹn nhiều lợi ích để khuyến khích các công ty chuyển cơ sở sản xuất về Mỹ hoặc tiếp tục hoạt động tại đây.

Song cựu tổng thống không thể từ bỏ chấp niệm với vấn đề nhập cư. Khi bắt đầu tấn công chủ đề này, ông Trump trở nên sôi nổi, sinh động và đe dọa. Phản ứng của khán giả và báo chí cũng khác biệt rõ rệt so với khi ông nói về giá hàng hóa hay thuế quan.

Ông Trump cũng có một lý do khác, có vẻ “tâm linh” hơn, khi tập trung vào vấn đề này. Ông từng nói rằng sự phản đối với người nhập cư trái phép đã cứu mạng ông. Tại sự kiện ở Butler (Pennsylvania) hồi tháng 7, khi ông Trump quay đầu nhìn biểu đồ số người vượt biên trái phép trên màn hình, một viên đạn đã sượt qua tai ông.

"Nếu nghĩ kỹ, nhập cư trái phép đã cứu mạng tôi”, ông Trump nói trước đám đông ở Aurora, Colorado.

Trong khi một số cố vấn, chẳng hạn ông Stephen Miller, hoàn toàn ủng hộ trực giác của cựu tổng thống, các đồng minh khác lo ngại những tuyên bố cực đoan của có nguy cơ làm mất lòng nhóm cử tri trung dung mà ông Trump cần giành được.

Ông Trump coi người nhập cư là vấn đề cốt lõi. Ảnh: New York Times.

Ông Trump đã thúc giục các cố vấn bổ sung thêm nội dung về vấn đề nhập cư, và họ đã chiều theo ý ông. Tuy nhiên, một số yêu cầu của cựu tổng thống đã bị từ chối.

Tháng trước, ông Trump kiên quyết muốn đến Springfield (Ohio) sau khi lan truyền tin đồn vô căn cứ rằng những người nhập cư gốc Haiti đang ăn thịt thú cưng của cư dân thành phố. Ông tuyên bố công khai rằng mình sẽ sớm đến Springfield.

Ohio không được coi là một bang chiến địa, nhưng ông Trump cho rằng sự xuất hiện của ông nhằm làm nổi bật những mối nguy hiểm từ người nhập cư bất hợp pháp sẽ có sức mạnh chính trị.

Tuy nhiên, sau khi các mối đe dọa đánh bom khiến nhiều trường học ở Springfield phải đóng cửa và các mối đe dọa với người Haiti tăng vọt, các quan chức đảng Cộng hòa tại Ohio đã cầu xin ông Trump tránh xa khu vực này để không gây thêm hỗn loạn cho một thành phố vốn đang rất căng thẳng. Thống đốc Ohio - đảng viên Cộng hòa Mike DeWine - cũng lên án ông Trump vì bôi nhọ những người Haiti chăm chỉ.

Nhiều người trong đội ngũ Trump thầm nghĩ chuyến thăm Springfield có thể gây hại nhiều hơn lợi. Song tại buổi tọa đàm của Univision được phát sóng vào tối 16/10, ông Trump tiếp tục khẳng định sẽ đến Springfield.

Cuối cùng, chiến dịch của ông Trump phải thỏa hiệp bằng cách để cựu tổng thống phát biểu tại Aurora (Colorado) - thành phố nơi ông thường phóng đại những mối nguy do các băng đảng nhập cư gây ra. Giống như Ohio, Colorado không phải một bang chiến địa, nhưng ông Trump quyết tâm thực hiện chuyến thăm để làm nổi bật vấn đề hàng đầu mà ông đã đánh cược.

Ngay cả khi nói về kinh tế, ông Trump cũng có xu hướng quay về vấn đề nhập cư. Khi New York Times đặt câu hỏi về kế hoạch giảm chi phí nhà ở, chiến dịch của ông Trump cho biết việc trục xuất hàng loạt người nhập cư sẽ làm tăng nguồn cung nhà ở và giảm chi phí.

Khi được yêu cầu giải thích về trọng tâm chiến dịch trong những ngày cuối cuộc đua, người phát ngôn Brian Hughes cũng cho biết: “Ông Trump nhận thấy biên giới lỏng lẻo là cốt lõi của rất nhiều vấn đề, dù là giá nhà cao, mức lương thấp hay tình trạng quá tải bệnh viện và trường học. Một biên giới mở có nghĩa là tiền thuế bị lãng phí vào những người nhập cư bất hợp pháp, thay vì mang lại lợi ích cho công dân. Thông điệp cuối chiến dịch là đặt người Mỹ lên hàng đầu và khôi phục sự thịnh vượng”.

“Chơi đùa với nỗi sợ"

Ông Chuck Rocha, chiến lược gia nghiên cứu kỹ lưỡng các mô hình bỏ phiếu, nhận định ông Trump đang đánh cược rằng việc chơi đùa với nỗi sợ sẽ mang lại nhiều phiếu bầu hơn. Ông Rocha cho rằng một số luận điệu của cựu tổng thống có thể thu hút nhóm phụ nữ da trắng ở ngoại ô - những người ủng hộ luật phá thai nhưng cũng sợ dòng người di cư tràn vào.

“Ông ấy đang có một lựa chọn rủi ro đầy toan tính”, vị chuyên gia nói thêm.

Quan điểm của nước Mỹ về vấn đề nhập cư đã thay đổi theo thời gian. Ảnh: New York Times.

Quan điểm của ông Trump và cả nước Mỹ về vấn đề nhập cư đã thay đổi theo thời gian. Khi cân nhắc tranh cử tổng thống vào năm 2011, ông Trump không dành nhiều thời gian cho chủ đề này. 3 năm sau, khi số lượng trẻ em vượt biên trái phép mà không có người lớn đi kèm gia tăng dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, vấn đề nhập cư chiếm lĩnh các phương tiện truyền thông bảo thủ và trở thành trọng tâm trong bài phát biểu khởi động chiến dịch của ông Trump vào tháng 6/2015.

Giờ đây, nhập cư là một vấn đề được thúc đẩy mạnh mẽ trong cuộc tổng tuyển cử, quan trọng thứ hai đối với nhiều cử tri. Và một trong những đề xuất chính sách đặc trưng của ông Trump - xây dựng bức tường biên giới - hiện được nhiều người ủng hộ rộng rãi, vượt ra ngoài nhóm cử tri cơ sở.

Ông Trump được cử tri ưu ái hơn so với Phó tổng thống Kamala Harris về cả vấn đề kinh tế lẫn nhập cư. Trong khi lợi thế về kinh tế đã thu hẹp trong một số cuộc thăm dò, lợi thế của ông Trump về vấn đề nhập cư vẫn ổn định.

Khi ông Trump liên tục công kích đảng Dân chủ, bà Harris và Tổng thống Biden đã phải nhanh chóng thay đổi hình ảnh để chứng tỏ sự cứng rắn về chủ đề này. Vào tối 14/10, khi bị Fox News chất vấn về lập trường với vấn đề nhập cư, bà Harris thừa nhận vẫn còn những vấn đề mang tính hệ thống.

Bà Harris cũng đã cố gắng sử dụng sự phản đối của ông Trump đối với dự luật biên giới lưỡng đảng để phản bác rằng cựu tổng thống thực chất không quan tâm đến việc giải quyết vấn đề mà chỉ muốn lợi dụng vì mục đích chính trị.

Trong khi đó, tại sự kiện tại Atlanta vào tối 13/10, ông Trump tiếp tục nhấn mạnh: “Sau nhiều năm xây dựng các quốc gia khác, chúng ta sẽ bảo vệ biên giới, bảo vệ gia đình, các vùng ngoại ô, thành phố và thị trấn của người Mỹ”.