'Chạng vạng' chết người ở ngôi làng miền Nam Iraq

Ở làng Nahran Omar, ngôi làng ở miền Nam Iraq nằm bên ngoài thành phố Basra, bất kỳ người dân nào cũng có một người thân bị ung thư. Họ cho rằng khí bị đốt và hoá chất phun ra từ các giếng dầu trong làng là ngọn nguồn nỗi đau của họ. Ảnh: Reuters.

Các hóa chất trong không khí - ở Nahran Omar và các thị trấn khai thác dầu khác ở miền Nam Iraq - đến từ ngọn lửa màu cam dùng để đốt khí đồng hành trên các giếng dầu. Ảnh: New York Times.

Nhiều quốc gia đã giảm bớt hoạt động "đốt đuốc" này, một phần vì nó lãng phí tài nguyên quý giá. Lượng khí bị đốt trên giếng dầu ở Iraq đủ để cung cấp năng lượng cho ba triệu ngôi nhà, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA). Ảnh: New York Times.

Nhưng đốt đuốc cũng tạo ra các hóa chất có thể gây ô nhiễm không khí, đất và nước. Hoạt động này đã được chứng minh là làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn và tăng huyết áp, góp phần vào tỷ lệ mắc một số bệnh ung thư và tăng tốc độ biến đổi khí hậu. Ảnh: New York Times.

Tuy vậy, Iraq vẫn đốt bỏ hơn một nửa lượng khí tự nhiên từ các mỏ dầu, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác ngoại trừ Nga. Đây là nghịch lý kỳ lạ của Iraq: quốc gia có trữ lượng dầu khí lớn nhất thế giới phải đối mặt với việc thiếu điện và mất điện thường xuyên. Để cung cấp khí cho các nhà máy điện khí trong mùa hè, Iraq phải nhập khẩu khí đốt, chủ yếu từ Iran. Ảnh: New York Times.

Tuy nhiên, nền kinh tế yếu kém của Iraq khiến việc xây dựng các nhà máy và đường ống đắt tiền để thu khí đốt từ các giếng dầu trở nên khó khăn. Cuộc chiến chống lại Nhà nước Hồi giáo đã chiếm trọn ngân sách chính phủ và giá dầu giảm mạnh trong 6 tháng qua cùng đại dịch Covid-19 đã tước đi nguồn thu chính của nước này. Ảnh: Reuters.

Bộ Dầu mỏ Iraq tháng trước đã công bố kế hoạch phát triển nhà máy thu hồi khí đốt ở miền Nam Iraq. Cựu Bộ trưởng Dầu mỏ Iraq Thamer Ghadban nói dự án này sẽ hoạt động trong vòng hai đến ba năm tới. Tuy nhiên, các chuyên gia năng lượng quốc tế nói với tình hình kinh tế của Iraq, dự đoán này quá lạc quan. Ảnh: AFP.

Ngoài việc đốt đuốc, các nhà máy hóa dầu, nhà máy xử lý nước thải cũ kĩ, uranium từ vũ khí xuống cấp góp phần vào thứ ông Shukri Hassan, giáo sư môi trường tại Đại học Basra, gọi là "cocktail chất ô nhiễm". "Chất lượng không khí và nước rất kém. Đất cũng có nhiều vấn đề", ông nói. Iraq thải tới 30 triệu tấn carbon dioxide mỗi năm, tức gần 10% lượng khí thải nhà kính trên toàn thế giới. Ảnh: New York Times.

Iraq có luật môi trường, nhưng không ai thi hành chúng, Ali Shaddad al-Fares, một nhà xây dựng và doanh nhân địa phương, người đứng đầu ủy ban dầu khí của Hội đồng tỉnh, cho biết. "Các công ty dầu mỏ cam kết bảo vệ môi trường nhưng chính phủ không giám sát việc đó. Nhiệm vụ của họ là bảo vệ người dân, nhưng họ không làm điều đó". Ảnh: AFP.

Chính phủ Iraq phát hiện và xây dựng giếng dầu đầu tiên ở làng Nahran Omar, ngôi làng có khoảng 1.500 người nằm dọc theo sông Tigris, vào những năm 1960. Ngày nay, có 5 giếng dầu ở phía đông ngôi làng. Từ giếng dầu, người ta khai thác được hỗn hợp gồm dầu, nước và khí, chủ yếu là khí metan. Đốt đuốc là phương pháp rẻ tiền để loại bỏ khí, nếu không, nó sẽ trở thành nguồn gây nổ nguy hiểm. Mỹ và nhiều quốc gia sản xuất dầu cũng dùng phương pháp này, nhưng rất hiếm khi gần khu dân cư. Ảnh: AFP.

Ở Nahran Omar, đuốc được đốt cả ngày lẫn đêm, tỏa ra nhiều sức nóng đến nỗi khuôn mặt của những người dân gần đó như bị cháy nắng. Trẻ em sinh ra ở Nahran Omar trong thập kỷ qua chưa bao giờ biết đến bầu trời đêm vì những ngọn lửa lúc nào cũng rực sáng. Ảnh: Reuters.

Ông Beshir Aude el-Jabber, trưởng làng và là người đã ghi chép về những ca ung thư ở Nahran Omar, nói trong sáu năm qua, 54 cư dân đã chết và 33 người khác đang chống chọi với một loại ung thư. Điều này nghĩa là khoảng 6% dân số bị ung thư trong giai đoạn đó. Một nửa số người chết vì ung thư ở độ tuổi dưới 25 tuổi, theo ông el-Jabber. Các bệnh ung thư phổ biến nhất ở Nahran Omar là ung thư hạch bạch huyết, ung thư thận và ung thư vú. Ảnh: AFP.