Bất chấp việc bước vào trận chung kết Australian Open 2022 với cơ hội vượt qua Roger Federer và Novak Djokovic để chạm tay tới cột mốc 21 Grand Slam, Rafael Nadal thực tế bị các chuyên gia và người hâm mộ tennis đánh giá ở cửa dưới Daniil Medvedev.
Kết quả phân tích dữ liệu từ máy tính đã đưa ra dự đoán cơ hội của Nadal chỉ là 36% so với 64% của Medvedev.
Nhưng khi bị hoài nghi, bị đặt vào tình cảnh ngặt nghèo nhất, một lần nữa xuyên suốt sự nghiệp lẫy lừng, Nadal lại chứng tỏ vì sao mình được coi là chiến binh vĩ đại nhất, là VĐV với ý chí chiến đấu đến tận cùng và sẵn sàng chộp lấy từng tia hy vọng mong manh để tạo nên những màn ngược dòng kỳ vĩ.
 |
| Rafael Nadal vô địch Australian Open sau 13 năm. |
Toan tính của Medvedev
Nhìn vào cách nhập cuộc trong trận chung kết, có thể phần nào thấy được Daniil Medvedev đã đề ra chiến thuật phù hợp ở trận đấu anh được đánh giá cao hơn nhất là về mặt thể lực.
Giống chung kết US Open 2021 với Novak Djokovic, Medvedev muốn phát huy tối đa lợi thế về giao bóng để chiếm chủ động trong những game giao bóng của mình và tìm cách giải quyết trận đấu ở những game giao bóng của đối phương.
Trước chung kết, Medvedev sở hữu những chỉ số rất tốt về giao bóng như 94 cú giao ăn điểm trực tiếp, hay tỷ lệ giao bóng một khiến đối thủ không thể trả bóng vào sân là 47% (tương đương gần như cứ 2 lần giao bóng một thành công, tay vợt người Nga sẽ có 1 điểm luôn mà không cần thực hiện thêm một cú đánh nào nữa).
 |
| Medvedev sở hữu các chỉ số giao bóng trội hơn hẳn Nadal. Đồ họa: ATP Tour. |
Khi trả giao bóng, Medvedev thể hiện rõ ý đồ sẽ kéo trận đấu vào những tình huống bóng bền giằng co và chờ đợi Nadal mắc sai lầm. Ở đây, có sự khác biệt trong chiến thuật của Medvedev so với trận chung kết US Open 2021 với Djokovic.
Khi gặp Djokovic, Medvedev chủ yếu đánh bóng vào khu vực giữa sân nhằm hạn chế khả năng Djokovic có thể mở góc tấn công với những cú phản đòn thì với Nadal, Medvedev rất chủ động đưa bóng ra hai góc sân, khiến Nadal phải di chuyển liên tục.
Từ quan điểm của Medvedev, tay vợt này dường như muốn tận dụng lợi thế về thể lực và sức bền trước một đối thủ lớn hơn tới 10 tuổi và chỉ vừa trở lại với tennis sau 6 tháng nghỉ thi đấu vì chấn thương chân.
Trong hai set đầu tiên, chiến thuật này của Medvedev đã phát huy hiệu quả tốt. Nadal sau những trận đấu với nhịp độ nhanh ở các vòng trước đó đã gặp không ít rắc rối với thế trận giằng co vốn từng là điểm mạnh .
Theo AusOpen, ở 6 trận trước, trung bình mỗi điểm số của Nadal chỉ kéo dài 4,05 cú đánh thì trong hai set đầu tiên của trận chung kết, con số này tăng lên 6,27 và 6,83. Trong cả hai set đấu, Nadal mắc nhiều lỗi tự đánh hỏng hơn so với Medvedev (16-5 trong set 1 và 20-13 trong set 2).
Đến khi Nadal bị dẫn 0-2 với một thế trận bất lợi như vậy, không ít người đã lo ngại về một thất bại hiển hiện cho Nadal. Lúc này, máy tính cũng đã đưa ra con số dự đoán tỷ lệ chiến thắng của Nadal chỉ còn lại 4%.
 |
| Máy tính tin Nadal chỉ có 4% cơ hội vô địch khi bị dẫn 0-40 lúc tỷ số đang là 2-3 ở set 3. |
Canh bạc của Nadal
Tuy nhiên, nếu nhìn nhận kỹ lưỡng, ngay từ set 2, những dấu hiệu hy vọng của Nadal đã tới. Ở thời điểm này, tất cả đã thấy Nadal sử dụng rất nhiều cú cắt bóng trái tay. Ở phía thuận tay, Nadal nhiều lần đan xen những cú top spin quen thuộc bằng các pha bỏ nhỏ.
Những cú cắt bóng thông thường không phải lựa chọn tối ưu trên mặt sân cứng có tốc độ cao. Nhưng trước Medvedev, chiến lược này lại rất phù hợp để Nadal kéo Medvedev bước sâu hơn vào trong sân và không thể tiếp tục những tình huống bóng bền khi tay vợt người Nga lùi rất sâu sau baseline.
Những cú bỏ nhỏ từ phía thuận tay của Nadal thực sự là một chìa khóa quan trọng trong trận đấu này vì Medvedev là tay vợt di chuyển theo chiều dọc sân khá kém (do chiều cao 1,98 m).
Đây là canh bạc lớn của Nadal vì những cú bỏ nhỏ từ phía thuận tay cần phải được thực hiện hoàn hảo bởi nếu để đối thủ nhìn thấy cách cầm vợt thay đổi quá sớm, sự bất ngờ sẽ biến mất. Và cú bỏ nhỏ nếu không đủ sát lưới thì không khác gì món quà cho đối phương dứt điểm.
Ở trận đấu này, Nadal đã bỏ nhỏ từ phía thuận tay một cách hoàn hảo mà minh chứng chính là tình huống giành break ở set 2.
 |
| Tình huống bỏ nhỏ hoàn hảo minh chứng cho chiến lược của Nadal. |
Khi đã bị dẫn trước 2 set, Nadal hiểu rằng nếu muốn đảo ngược tình thế, anh sẽ cần vượt qua một trận chiến kéo dài không dưới 4 giờ 30 phút nữa, một đòi hỏi quá lớn với người cách đây vài tháng còn cần tới nạng để đi lại bình thường.
Nhưng Nadal vẫn tiếp tục chiến đấu để giành chiến thắng chứ không chỉ tìm cách níu giữ lại hi vọng. Set đấu thứ 3 chứng kiến Nadal duy trì sự tập trung cực cao khi giao bóng với tỷ lệ giao bóng một trong sân lên tới 82% (con số tương ứng qua 5 set đấu của Nadal là 54, 53, 82, 51 và 70), vận tốc trung bình là 189 km/h.
Khả năng giao bóng tốt giúp cho Nadal kết thúc các điểm số trong game giao bóng nhanh hơn và tiết kiệm được sức lực. Điều này phần nào giúp cho Nadal xử lý tốt hơn ở rất nhiều điểm số quan trọng và tận dụng cơ hội tốt hơn so với ở set đấu thứ 2 khi anh cũng đã có lúc cầm giao bóng để giành chiến thắng set đấu.
Và khi Nadal cứu 3 break point liên tiếp ở tỷ số 2-3 trong set 3, rồi vươn lên giành chiến thắng set đấu với tỉ số 6-4, thế trận đã có sự xoay chiều.
Với thắng lợi ở set 3, Nadal được tiếp thêm tự tin rằng điều chỉnh của mình là phù hợp để có thể thắng được Medvedev. Trong khi đó về phía Medvedev, những dấu hiệu bất ổn đã xuất hiện khi tay vợt người Nga liên tục cần tới sự giúp đỡ của chuyên gia y tế để xử lý những vấn đề ở cổ chân và bắp đùi.
Có thể đó là những rắc rối đã tích tụ lên cơ thể của Medvedev thông qua lối đánh có phần “dị biệt” của mình. Nhưng chính Nadal là người đã ép được Medvedev phải thúc đẩy bản thân tới những giới hạn.
Lúc này, Medvedev đứng trước hai lựa chọn: điều chỉnh lại chiến thuật của mình để thích ứng với những cú cắt bóng và bỏ nhỏ của Nadal hoặc tiếp tục tìm cách kéo dài các điểm số và chờ đợi xem cơ thể của ai sẽ gục ngã trước.
Với những gì diễn ra sau đó, có vẻ Medvedev đã chọn con đường thứ hai. Anh để thua sát nút 4-6 nhưng giữ cho mình lợi thế cầm giao bóng trước ở set quyết định.
Set đấu thứ 5 của trận chung kết thực sự là một cuộc chiến khốc liệt về cả thể lực và tinh thần. Nadal với đà tâm lý thăng hoa liên tục là người giành break để dẫn trước, thậm chí đã cầm giao bóng để giành chức vô địch ở tỉ số 5-4.
Thế nhưng Medvedev cũng cho thấy anh đã dồn hết tất cả vào set đấu này với rất nhiều pha cứu bóng xuất sắc mà ở 2 set trước đó, chúng ta ít thấy Medvedev làm được.
 |
| Thông số về số cú đánh trung bình ở mỗi điểm số qua từng set đấu. Có thể thấy Nadal đã thành công trong việc rút ngắn thời gian của từng điểm và lái trận đấu đi theo chiều hướng có lợi hơn cho mình. |
Khi Medvedev bẻ được game giao bóng của Nadal để quân bình tỉ số 5-5, chính Nadal sau trận cũng phải thừa nhận đã có những ám ảnh đen tối từ quá khứ xuất hiện (Nadal thua ngược Djokovic trong trận chung kết năm 2012 và thua ngược Federer trong trận đấu năm 2017).
Nhưng lần này, ý chí kiên cường cùng một nguồn thể lực sung mãn khó tin từ Nadal đã giúp tay vợt người Tây Ban Nha một lần nữa giành break để vươn lên dẫn 6-5. Lần thứ hai cầm giao bóng để chạm tới lịch sử, Nadal đã xử lý hoàn hảo với một game thắng trắng và giành được chức vô địch.
Có quá nhiều điều có thể nói về trận đấu này cũng như là những dư âm sau trận. Nhưng một điều quan trọng nhất mà chúng ta một lần nữa thấy được từ Nadal, đó là bài học vô giá về thành quả cho sự nỗ lực.
Sau cơn mưa trời lại sáng, Nadal đã kiên trì tìm kiếm cơ hội của mình. Rồi sau vô vàn trở ngại, chính tay vợt người Tây Ban Nha đã tự mở cánh cửa chiến thắng cho mình và vững vàng bước qua để đi vào lịch sử với tư cách tay vợt đầu tiên cán mốc 21 Grand Slam.
