Daniel Swain, nhà khoa học khí hậu từ Đại học California, cho biết cơn lũ khổng lồ (megaflood) có thể "quét qua một khu vực rộng lớn và gây ra những tác động thảm khốc" ở California trong bốn thập kỷ tới.
Cơn lũ nghìn năm có một này tương tự những gì xảy ra ở St. Louis và Kentucky vào mùa hè năm nay, nhưng sẽ quét qua một khu vực rộng hơn nhiều, có thể là toàn bộ bang California.
Nhận định này được trích dẫn từ nghiên cứu mới của Science Advances. Trong đó, các chuyên gia cho biết trước đây, những thảm họa thiên nhiên quy mô lớn này rất hiếm gặp. Tuy nhiên, dưới ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, nguy cơ hứng chịu trận lũ lịch sử ngày càng gia tăng, có thể ập đến sau mỗi 25-50 năm. Và vùng đất trũng của California có thể sớm trở thành một "vùng biển rộng lớn", theo CNN.
Nguy cơ cận kề
Nghiên cứu mới của Science Advances cho thấy biến đổi khí hậu khiến nguy cơ lũ lụt thảm khốc xảy ra ở California tăng gấp đôi trong bốn thập kỷ tới. Và các chuyên gia nói rằng nó sẽ không giống bất cứ cơn lũ nào từng quét qua nơi này.
Khu vực bị tàn phá nhiều nhất sẽ là thung lũng trung tâm của California, bao gồm Sacramento, Fresno và Bakersfield, các tác giả nghiên cứu cho biết.
 |
| California có thể đối mặt với trận lũ lịch sử trong vài thập kỷ tới. Ảnh: Zuma Press. |
Trận lũ quét qua thung lũng có thể gây thiệt hại lên tới 1.000 tỷ USD và tàn phá các vùng đất thấp của bang, bao gồm cả Los Angeles và quận Cam. Con số đó gấp 5 lần thiệt hại từ cơn bão Katrina, thảm họa gây tốn kém nhất trong lịch sử Mỹ.
Nghiên cứu vừa được công bố là giai đoạn đầu tiên của loạt nghiên cứu về ảnh hưởng của trận lũ khổng lồ với California trong tương lai. Kết quả từ hai giai đoạn tiếp theo dự kiến được công bố trong vòng 2-3 năm tới.
“Một trong những mục tiêu của chúng tôi không chỉ là tìm hiểu những sự kiện này trên cơ sở khoa học, mà còn giúp California chuẩn bị (ứng phó)”, ông Swain nói. "Đó là câu hỏi về thời điểm (cơn lũ) ập đến hơn là việc nó có xảy ra hay không".
Theo các nhà nghiên cứu, trận lũ lụt tương tự từng xảy ra hơn 150 năm trước tại bang Golden. Đây là một trong những trận lũ đặc biệt nhất trong lịch sử, kéo đến sau một đợt khô hạn suốt nhiều thập kỷ.
Chỉ trong vài phút, nhiều khu vực đã bị phá hủy.
Đó là vào mùa đông năm 1861-1862, khi một trận mưa xối xả đã biến các thung lũng San Joaquin và Sacramento thành "vùng biển nội địa rộng lớn” dù chỉ trong thời gian ngắn, nghiên cứu cho biết. Ở một số khu vực, nước ngập tới hơn 9 m trong nhiều tuần, phá hủy cơ sở hạ tầng, đất nông nghiệp và các thị trấn.
Sacramento, thủ phủ mới của tiểu bang vào thời điểm đó, ngập trong nước lũ cao gần 3 m suốt nhiều tháng.
Thảm họa bắt đầu vào tháng 12/1861, khi tuyết rơi dày hơn 4,5 m ở Sierra Nevada. Các “con sông khí quyển” - những dải hơi ẩm dài, hẹp trông giống như dải sông trên bầu trời - liên tục gây mưa trong 43 ngày, trút xuống các sườn núi và thung lũng.
Trận lũ đã gây ra những hậu quả nặng nề, khiến 4.000 người thiệt mạng, phá hủy 1/3 tài sản của tiểu bang, 1/4 số gia súc ở California bị chết đuối hoặc chết đói, và 1/8 số ngôi nhà bị nước lũ cuốn trôi. Bên cạnh đó, 1/4 nền kinh tế California cũng bị xóa sổ, dẫn đến phá sản trên toàn tiểu bang.
Giờ đây, các nhà nghiên cứu cảnh báo những trận mưa lớn tương tự một lần nữa sắp ập đến, nhưng còn tồi tệ và với tần suất dày đặc hơn.
Khó tránh khỏi thảm họa
“Chúng tôi nhận thấy biến đổi khí hậu đã làm tăng nguy cơ tái diễn trận lũ lịch sử (năm 1862) ở California, và sự nóng lên toàn cầu trong tương lai thậm chí có thể khiến nguy cơ này tăng cao hơn", nghiên cứu cảnh báo.
Ông Swain nói thêm rằng nhiều thành phố lớn với hàng triệu cư dân hiện được xây dựng ngay trên những điểm lũ trong quá khứ, khiến nhiều người gặp nguy hiểm hơn.
Cụ thể, có khoảng 500.000 người sống ở California vào năm 1862. Đến nay, dân số của bang là hơn 39 triệu người.
“Khi trận lũ lụt này xảy ra một lần nữa, hậu quả sẽ rất khác so với những năm 1860”, nhà nghiên cứu nhận định.
 |
| Nước lũ tràn qua một công viên gần sông San Joaquin ở Manteca, California vào năm 1997. Ảnh: Cơ quan kiểm soát tài nguyên nước bang California. |
Nghiên cứu mới cũng cho thấy sông khí quyền đang hình thành nhiều hơn và nhanh chóng hơn trong mùa mát. Thông thường, sông khí quyển sẽ mang đến lượng mưa cần thiết cho những vùng hạn hán như California, nhưng chúng cũng có thể trở nên nguy hiểm khi khí hậu ấm lên.
Trong lịch sử, sông khí quyển là nguyên nhân chính khiến tuyết rơi ở Sierra Nevada, nhưng khi khí hậu ấm lên, tuyết sẽ rơi nhiều hơn dưới dạng mưa. Thay vì rơi xuống từ từ theo thời gian, tất cả sẽ trút xuống và gây lũ lụt ngay lập tức.
Vì nằm sát Thái Bình Dương, California như có "một hồ chứa hơi nước vô hạn ngoài khơi", ông Swain nói thêm.
Địa hình đồi núi và nguy cơ cháy rừng khiến nơi này đặc biệt dễ bị lũ lụt. Khi không còn cây cối cản trở, mưa cuốn theo mảnh vụn sẽ nhanh chóng trút xuống dọc các sườn dốc. Với số vụ cháy rừng ngày càng tăng do biến đổi khí hậu, tình trạng này sẽ còn tồi tệ hơn.
Do đó, các nghiên cứu cho thấy California không thể tránh khỏi thảm họa này, song vẫn có nhiều cách để giảm thiểu thiệt hại.
“Tôi nghĩ rằng (chúng ta) có thể giảm thiệt hại bằng cách cải tiến hệ thống kiểm soát lũ lụt và hệ thống kiểm soát nước, cũng như khả năng ứng phó thiên tai”, ông Swain nói.
Trong khi đó, ông Xingying Huang, nhà khoa học tại Trung tâm Nghiên cứu Khí quyển Quốc gia Mỹ và là một trong những tác giả của nghiên cứu trên, cho biết mọi người đều có thể nỗ lực góp phần chống biến đổi khí hậu.
“Nếu cùng hành động để giảm lượng khí thải trong tương lai, chúng ta cũng có thể giảm nguy cơ xảy ra các sự kiện cực đoan”, ông nói.
