Phân tích
Cựu hậu vệ Liverpool, Jamie Carragher, từng có câu đùa nổi tiếng "Chẳng ai lớn lên muốn trở thành Gary Neville" như một nhận xét đầy tranh cãi về vai trò của hậu vệ cánh trong bóng đá cách đây khoảng 20-30 năm. Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi.
 |
Nhắc đến sự "tiến hóa" của các hậu vệ biên, người ta nghĩ ngay đến bộ đôi Trent Alexander-Arnold và Andrew Robertson của Liverpool hay Joao Cancelo của Manchester City. Cả ba là hình mẫu tiêu biểu cho cuộc cách mạng của các hậu vệ cánh trong bóng đá hiện đại.
Alexander-Arnold hay Cancelo không chỉ là những cầu thủ chạy cánh đơn thuần, họ còn đóng vai trò như những ngòi nổ chính cho đội bóng. Ở giải U23 châu Á đang diễn ra tại Uzbekistan, nhiều hậu vệ cánh cũng để lại ấn tượng mạnh và cho thấy bóng đá châu Á không nằm ngoài xu thế phát triển của thế giới.
 |
| Phan Tuấn Tài nằm trong số những hậu vệ biên gây ấn tượng mạnh ở giải U23 châu Á. Ảnh: Y Kiện. |
Bộ đôi của U23 Việt Nam
Đội bóng của HLV Gong Oh-kyun trở thành tập thể hiếm hoi ở U23 châu Á 2022 có cả hai hậu vệ biên đều ghi bàn. Phan Tuấn Tài nổ súng ở trận gặp U23 Thái Lan trong khi Vũ Tiến Long ghi bàn vào lưới U23 Hàn Quốc. Pha dứt điểm của Tiến Long được giới chuyên môn đánh giá cao về mặt kỹ thuật bởi độ khó và tính chính xác.
Hậu vệ phải của U23 Việt Nam ở giải đấu lần này cũng nhiều lần lên tham gia tấn công và thực hiện những pha dứt điểm. Ở cánh đối diện, Tuấn Tài còn để lại ấn tượng mạnh hơn. Ngoài bàn vào lưới U23 Thái Lan, hậu vệ đang khoác áo Đắk Lắk còn để lại dấu ấn với hai đường kiến tạo cho các đồng đội ghi bàn.
HLV Steve Darby cực kỳ ấn tượng với bộ đôi hậu vệ cánh của U23 Việt Nam ở giải lần này. "Tôi ấn tượng với Tuấn Tài, người chơi ở vị trí hậu vệ trái. Cậu ấy để lại dấu ấn trong thời gian qua với những pha kiến tạo xuất sắc", cựu HLV tuyển Thái Lan nhận xét với Zing. "U23 Việt Nam phụ thuộc nhiều vào khả năng tấn công của hai hậu vệ cánh từ SEA Games đến giải châu Á lần này".
Tầm quan trọng của bộ đôi hậu vệ cánh xuất phát từ cách vận hành của HLV Gong Oh-kyun ở U23 Việt Nam. Trong nhiều bài phỏng vấn ở giải, HLV người Hàn Quốc khẳng định muốn U23 Việt Nam đẩy cao đội hình, gây sức ép và pressing đối thủ nhiều hơn. Cách chơi của U23 Việt Nam rõ ràng khiến nhiều người liên tưởng đến Liverpool của Jurgen Klopp, một đội cũng nổi tiếng với phong cách pressing đối thủ, chơi bóng ở cường độ cao.
"Điều khiến tôi ngạc nhiên với U23 Việt Nam đó là việc họ dâng cao đội hình, cố gắng chơi pressing và đưa trận đấu trở thành cuộc đua thể lực", HLV Darby phân tích, "Điều nguy hiểm trong cách chơi đó là nếu họ chơi dâng cao, hệ thống phải vận hành nhịp nhàng và giữ cự ly đội hình để không tạo ra những khoảng trống".
 |
| Tuấn Tài và Tiến Long nằm trong số những cầu thủ được chấm điểm cao nhất của U23 Việt Nam ở giải châu Á 2022. Đồ họa: Minh Phúc. |
Giống như Liverpool, U23 Việt Nam cũng phụ thuộc nhiều vào khả năng tấn công của bộ đôi hậu vệ cánh. Khi trục dọc của U23 Việt Nam không có nhiều cái tên xuất sắc ở vị trí tiền vệ trung tâm, những miếng đánh biên nhằm kéo dãn đội hình đối thủ trở thành vũ khí chính.
Tuấn Tài nằm trong số những chân chuyền hay nhất giải đấu cho đến thời điểm hiện tại. Ngoài Tuấn Tài, bốn cầu thủ khác cũng kiến tạo hai bàn gồm Mostafa Tarek (Qatar), Takashi Uchino (Nhật Bản), Khojimat Erkinov (Uzbekistan) và Moamel Abdulridha (Iraq).
Trong bốn cầu thủ kể trên, Uchino là một hậu vệ. Cầu thủ chạy cánh phải của U23 Nhật Bản có hai đường tạt bóng thành bàn cho đồng đội ở giải này. Hậu vệ thuộc biên chế Fortuna Dusseldorf (Bundesliga 2) trở thành ngòi nổ nguy hiểm bên cánh của "Samurai Xanh" ở giải U23 châu Á lần này.
U23 Nhật Bản ở giải này không chỉ chơi ban bật trung lộ như phong cách thường thấy của họ, những cú tạt bóng từ biên phải của Uchino cũng là vũ khí lợi hại từ đội bóng xứ sở mặt trời mọc.
 |
| Ba hậu vệ cánh gây ấn tượng mạnh ở giải U23 châu Á 2022 về khả năng tấn công (số liệu trước bán kết). Đồ họa: Minh Phúc. |
'Người kết liễu' của U23 Việt Nam
Nếu Phan Tuấn Tài hay Uchino là hai hậu vệ biên có nhiều kiến tạo nhất ở U23 châu Á 2022 thì Moteb Al Harbi lại là cầu thủ chạy cánh ghi nhiều bàn nhất ở giải đấu đến thời điểm này. Hậu vệ trái của U23 Saudi Arabia ghi 2 bàn từ đầu giải và thậm chí có cơ hội cạnh tranh danh hiệu Vua phá lưới.
Ba cầu thủ đang dẫn đầu danh sách Vua phá lưới giải U23 châu Á gồm Suphanat Mueanta (Thái Lan), Cho Young-Wook (Hàn Quốc) và Yuito Suzuki (Nhật Bản) mới có 3 bàn. Ủy ban Kỹ thuật của AFC đánh giá Al Harbi nằm trong số 4 cái tên chơi hay nhất vòng tứ kết U23 châu Á cùng với Yuito Suzuki (Nhật Bản), Lachlan Brook (Australia), Jasurbek Jaloliddinov (Uzbekistan).
Al Harbi chính là cầu thủ đóng vai trò quan trọng giúp U23 Saudi Arabia đánh bại Việt Nam ở tứ kết. Khi đội bóng Tây Á gặp khó trước U23 Việt Nam trong hiệp một, chính cầu thủ sinh năm 2000 có tình huống dốc bóng ở biên trái rồi dứt điểm mở tỷ số cho U23 Saudi Arabia. Sang đầu hiệp 2, Al Harbi cũng có đường chuyền như đặt để đồng đội nâng tỷ số lên 2-0, gần như định đoạt cục diện trận đấu.
Cầu thủ trẻ Saudi Arabia đang nổi lên như một trong những hậu vệ trái hỗ trợ tấn công hay nhất châu Á vào thời điểm hiện tại. Ở mùa giải 2021/22, Al Harbi ghi 1 bàn và có 4 kiến tạo sau 27 lần ra sân ở giải VĐQG Saudi Arabia. Tại AFC Champions League, ngôi sao 22 tuổi cũng có 2 pha lập công cho Al-Shabab.
 |
| Hậu vệ trái Moteb Al Harbi trở thành cơn ác mộng với U23 Việt Nam ở trận tứ kết. Ảnh: AFC. |
Ở vòng loại thứ ba World Cup 2022, Al Harbi chưa thi đấu trận nào cho tuyển Saudi Arabia bởi những đàn anh như Yasser Al-Shahrani hay Salem Al-Dawsari vẫn thể hiện phong độ cao. Tuy nhiên, hậu vệ trái sinh năm 2000 hứa hẹn sẽ là ngôi sao sáng của bóng đá Saudi Arabia trong tương lai gần.
Vị trí hậu vệ cánh trái của Al Harbi là một trong những điểm giúp Saudi Arabia tạo nên khác biệt ở giải U23 châu Á năm nay. Điều tương tự cũng xảy ra với U23 Việt Nam khi Tuấn Tài hay Tiến Long để lại dấu ấn lớn trên hành trình vượt qua vòng bảng của đội nhà.
Vẫn biết mọi so sánh giữa các đội châu Á với những Man City hay Liverpool luôn khập khiễng, nhưng cách U23 Việt Nam hay Saudi Arabia sử dụng và khai thác vai trò của các hậu vệ biên có sự tương đồng nhất định với những gì Klopp hay Pep Guardiola đang làm.
"Do họ quá tốt hay do chúng ta quá tệ?" Neville từng nói khi phân tích về sự xuất sắc của Cancelo hay Alexander-Arnold. Cựu hậu vệ cánh của Manchester United và đội tuyển Anh hoàn toàn không có chút tự ái nào về nhận xét châm chọc của Carragher. Neville hiểu bóng đá đã thay đổi nhiều kể từ thời của anh và vai trò của các hậu vệ biên là minh chứng rõ ràng nhất.
