Một nhà đầu tư cổ phiếu phổ thông thông minh sẽ làm tốt trong thị trường thứ cấp hơn là trong thị trường chứng khoán mới phát hành... Lý do nằm ở cách định giá trong mỗi thị trường.

Thị trường thứ cấp, nơi được kiểm soát một cách có chu kỳ bởi sự điên rồ của đám đông, thường xuyên thiết lập một “mức giá bù trừ”. Dù mức giá đó có ngu ngốc đến thế nào đi nữa, thì nó vẫn quan trọng đối với người nắm giữ một cổ phiếu hoặc trái phiếu có nhu cầu hoặc mong muốn bán, và luôn có một vài người như vậy vào bất cứ thời điểm nào. Trong nhiều trường hợp, cổ phần có giá trị kinh doanh là x được bán trên thị trường với giá 1/2x hoặc ít hơn.

Nhà đầu tư Warren Buffett. Nguồn ảnh: BBC.

Mặt khác, thị trường chứng khoán mới phát hành được kiểm soát bằng cách chi phối các cổ đông và các tập đoàn có quyền kiểm soát công ty, những người có thể chọn thời điểm phát hành, hoặc nếu thị trường có vẻ không khả quan, hoàn toàn có thể quyết định không phát hành.

Dễ hiểu rằng, những người bán này sẽ không đề nghị bất kỳ mức giá rẻ nào, dù bằng cách chào bán ra công chúng hoặc trong một giao dịch thỏa thuận: Thật hiếm thấy một cổ phiếu trị giá x được bán với giá 1/2x ở thị trường này.

Thật vậy, trong trường hợp phát hành cổ phiếu phổ thông, các cổ đông muốn bán thường có động lực để bán ra chỉ khi họ cảm thấy thị trường đang trả cao hơn giá trị thực. (Những người bán này sẽ đưa ra mức giá đề nghị khác nhau, nhưng đều khẳng định rằng họ sẽ không bán khi thị trường đang không trả xứng đáng cho hàng hóa của họ.)

Ngay sau khi kết thúc năm, Berkshire đã mua 3 triệu cổ phiếu của Capital Cities/ABC, Inc. (“Cap Cities”) tại mức giá 172,5 đôla mỗi cổ phiếu, giá thị trường của các cổ phiếu này vào thời điểm cam kết đã được thực hiện vào đầu tháng 3 năm 1985. Tôi đã được ghi nhận thành quả trong nhiều năm về công tác quản lý ở Cap Cities: Tôi cho rằng nó là công ty tốt nhất trong các công ty cổ phần của Mỹ.

Tom Murphy và Dan Burke không chỉ là các nhà quản lý tuyệt vời mà còn chính xác là mẫu người mà bạn muốn cưới cho cô con gái. Bất cứ ai quen biết họ đều hiểu rằng liên kết với họ là một đặc quyền và cũng là một điều rất thú vị.

Việc mua cổ phiếu của chúng tôi đã giúp Cap Cities tăng tiềm lực tài chính thêm 3,5 tỷ đôla để mua lại Công ty Truyền thông Mỹ (ABC). Đối với CapCities, ABC là một công ty lớn với đặc tính kinh tế có vẻ sẽ không sôi động trong một vài năm tới. Điều này không hề làm chúng tôi bận tâm; chúng tôi có thể kiên nhẫn. Mọi thứ đều cần thời gian.

Như một bằng chứng cho sự tự tin, chúng tôi đã thực hiện một thỏa thuận khác thường: trong một thời gian dài, Tom, với vai trò CEO (hoặc Dan, anh ta nên đảm trách vị trí CEO) đã biểu quyết cho cổ phiếu của chúng tôi. Sự sắp xếp này là chủ ý của Charlie và tôi, không phải của Tom.

Chúng tôi cũng đã giới hạn bản thân theo những cách khác nhau xét về việc bán cổ phiếu của chúng tôi. Mục đích của những giới hạn này là để đảm bảo rằng, phần lớn cổ phần của chúng tôi không được bán cho bất cứ một chủ sở hữu lớn nào (hay có ý định trở thành một chủ sở hữu lớn) mà không có sự chấp thuận của quản lý, một thỏa thuận tương tự với những gì chúng tôi khởi xướng cách đây vài năm tại GEICO và Washington Post.

Vì số lượng lớn cổ phần phổ thông có mức giá cao, nên một số người có thể nghĩ rằng chúng tôi đã gây thiệt hại đến tình hình tài chính của Berkshire bằng cách tạo ra giới hạn đó. Quan điểm của chúng tôi thì ngược lại. Chúng tôi cảm thấy triển vọng kinh tế dài hạn của các doanh nghiệp này - kéo theo là triển vọng cho chính chúng tôi với tư cách là những chủ sở hữu - cũng được củng cố qua những sự sắp xếp đó.

Với sắp xếp đó, các nhà quản lý hàng đầu mà chúng tôi liên kết có thể tập trung toàn lực của họ để vận hành doanh nghiệp và tối đa hóa giá trị dài hạn cho các chủ sở hữu. Chắc chắn rằng điều này tốt hơn nhiều so với việc các quản lý bị phân tâm bởi “những nhà tư bản cửa xoay”, những người hy vọng bán lại công ty. (Tất nhiên, một số nhà quản lý đặt lợi ích riêng của họ lên trên lợi ích của doanh nghiệp và của các chủ sở hữu doanh nghiệp đó, và đáng bị thải loại, nhưng, trong đầu tư, chúng tôi luôn cố gắng để tránh xa những trường hợp như vậy.)