Các tỷ phú Trung Quốc tích cực từ thiện để 'né đòn' của Bắc Kinh?

Theo Bloomberg, ông Lei Jun - nhà đồng sáng lập tập đoàn sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi Corp. - vừa chuyển 2,2 tỷ USD cổ phần tại Xiaomi sang hai quỹ từ thiện.

Hồi tháng trước, ông Wang Xing, nhà sáng lập kiêm CEO Meituan, và ông Zhang Yiming, ông chủ ByteDance Ltd, cũng trao một phần tài sản cho các hoạt động từ thiện.

Các động thái trên diễn ra trong bối cảnh chính quyền Trung Quốc đang mở chiến dịch siết chặt kiểm soát ngành công nghệ nước này. Các biện pháp quản lý được đưa ra liên tiếp sau khi Bắc Kinh yêu cầu Ant Group Co. của tỷ phú Jack Ma hoãn IPO (phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu) hồi tháng 11 năm ngoái.

Ông Lei Jun - nhà đồng sáng lập tập đoàn sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi Corp. - vừa chuyển 2,2 tỷ USD cổ phần tại Xiaomi sang hai quỹ từ thiện. Ảnh: Reuters.

Chiến dịch trấn áp lớn

Sau đó, Ant Group buộc phải thay đổi mô hình kinh doanh sinh lời và đến nay, triển vọng IPO trở lại vẫn còn mờ mịt. Bắc Kinh cũng phạt gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba khoản tiền kỷ lục vì các cáo buộc liên quan đến chống độc quyền.

Hôm 4/7, Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc yêu cầu các kho ứng dụng trên điện thoại thông minh gỡ bỏ ứng dụng của Didi - gã khổng lồ gọi xe tại đất nước 1,4 tỷ dân - sau khi phát hiện công ty thu thập dữ liệu cá nhân của người dùng bất hợp pháp.

Có thể không phải ngẫu nhiên khi các tỷ phú công nghệ Trung Quốc bắt đầu từ thiện một cách tích cực. Lý do dường như liên quan mật thiết đến cuộc trấn áp quy định mới đây của Bắc Kinh

Brock Silvers, Giám đốc đầu tư tại Kaiyuan Capital (có trụ sở ở Hong Kong)

Bloomberg nhận định đây là một kỷ nguyên mới của các tỷ phú Trung Quốc, khi chính quyền siết chặt quy định từ những lĩnh vực tài chính, các nền tảng Internet, bảo mật dữ liệu và niêm yết trên sàn nước ngoài.

Công chúng Trung Quốc cũng ngày càng lo ngại về tình trạng bất bình đẳng.

Trong một bài phát biểu hồi tháng 10/2020, Chủ tịch Tập Cận Bình cho rằng sự phát triển của đất nước "không cân bằng" và nhấn mạnh "thịnh vượng chung" phải là mục tiêu cuối cùng.

"Có thể không phải ngẫu nhiên khi các tỷ phú công nghệ Trung Quốc bắt đầu từ thiện một cách tích cực", Bloomberg dẫn lời ông Brock Silvers - Giám đốc đầu tư tại Kaiyuan Capital (có trụ sở ở Hong Kong) - bình luận.

"Nó có thể xuất phát từ sự yêu nước hoặc việc theo đạo Phật. Nhưng lý do dường như liên quan mật thiết đến cuộc trấn áp quy định mới đây của Bắc Kinh", ông nói thêm.

Tích cực từ thiện

Trong tháng 6, ông Wang - nhà sáng lập Meituan - đã quyên góp 2,3 tỷ USD cổ phần của gã khổng lồ giao đồ ăn cho quỹ từ thiện của mình. Động thái đó diễn ra sau khi cơ quan giám sát chống độc quyền Trung Quốc thông báo về một cuộc điều tra đối với công ty.

Tỷ phú Wang sau đó đã đăng một bài thơ cổ lên mạng xã hội. Một số người cho rằng đây là lời chỉ trích ngầm đối với Bắc Kinh.

Cùng tháng đó, ông Zhang - nhà sáng lập ByteDance, tỷ phú giàu thứ 4 Trung Quốc với khối tài sản trị giá 44,5 tỷ USD - đã tặng 77 triệu USD cho một quỹ giáo dục tại quê nhà.

Khoản tiền này sẽ được sử dụng cho việc “đào tạo giáo viên địa phương, hỗ trợ giáo dục nghề nghiệp, cải thiện công nghệ và cải tạo cơ sở hạ tầng ký túc xá sinh viên”.

Hồi tháng 4, ông Pony Ma của Tencent Holdings Ltd., tỷ phú giàu thứ 2 Trung Quốc, đã cam kết dành 7,7 tỷ USD của công ty cho việc giải quyết các tệ nạn xã hội và xóa đói giảm nghèo ở vùng nông thôn Trung Quốc.

Ông Colin Huang - nhà sáng lập hãng thương mại điện tử Pinduoduo - cũng hứa tặng 100 triệu USD cho Đại học Chiết Giang - trường đại học cũ của ông - để hỗ trợ nghiên cứu cơ bản khoa học y sinh, nông nghiệp và thực phẩm trong vòng 3-5 năm tới.

Hồi tháng 7/2020, ông Huang và nhóm sáng lập Pinduoduo đã quyên góp số cổ phiếu trị giá 2,4 tỷ USD cho một quỹ từ thiện.

Theo danh sách từ thiện của Hurun China Philanthropy List, nhà sáng lập Pinduoduo là người đóng góp hào phóng nhất Trung Quốc trong năm 2020. Hồi tháng 3, ông rời vị trí chủ tịch công ty để "tập trung vào các hoạt động nghiên cứu khoa học cuộc sống".