Trước hội nghị thượng đỉnh Nhật Bản - Mekong ngày 9/10 tại Tokyo, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã có cuộc gặp riêng trong ngày 8/10 với lãnh đạo Việt Nam, Lào, Campuchia và Thái Lan.
Tokyo hứa viện trợ cho Lào gói viện trợ trị giá 900 triệu yen (tương đương 8 triệu USD) để đẩy nhanh quá trình dò tìm và tháo dỡ mìn ở nước này. Phần lớn trong số 80 triệu thiết bị nổ được vùi trên đất Lào trong thời gian Chiến tranh Việt Nam vẫn chưa được tháo dỡ. Vì thế, rất nhiều đất đai của Lào không thể sử dụng để trồng trọt hoặc xây dựng cơ sở hạ tầng.
"Chúng tôi đề cao viện trợ phát triển chính thức (ODA) của Nhật Bản", Nikkei Asian Review dẫn lời Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith. "Nó đang đóng góp vào phát triển kinh tế Lào".
Tokyo cũng đề nghị cho Campuchia vay 3,5 tỷ yên, nhiều hơn cả những khoản vốn đã được Nhật Bản cho Campuchia vay, để xây dựng hệ thống tưới tiêu tại hồ Tonle Sap (Biển Hồ). Hai chính phủ lên kế hoạch ký kết chính thức vào một ngày sắp tới. Hệ thống tưới tiêu được cho sẽ tăng năng suất nông nghiệp tại khu vực này gấp 3 lần.
 |
| Người dân sống ở Biển Hồ, Campuchia. Ảnh: AFP. |
Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã mở rộng tầm ảnh hưởng đến khu vực Mekong thông qua chiến lược "Vành Đai, Con Đường" đầy tham vọng. Bắc Kinh đã đầu tư mạnh vào các công trình hạ tầng tại đây như đường cao tốc, cảng biển, đập thủy điện và tự đó vun đắp mối quan hệ sâu sắc với các chính phủ tại đây. Tầm ảnh hưởng của Trung Quốc đã gióng lên hồi chuông báo động cho các nước phương Tây, Nhật Bản và Ấn Độ.
Tại các cuộc gặp trên, tham vọng của Nhật Bản được tăng cường hiện diện tại vùng Mekong không chỉ gói gọn trong hợp tác kinh tế. Thủ tướng Abe đã giới thiệu về chiến lược "Ấn Độ - Thái Bình Dương Tự do và Mở" của ông, sáng kiến được nhiều nhà quan sát xem là nhằm đối phó với tầm ảnh hưởng về an ninh của Trung Quốc khi Bắc Kinh tăng cường hiện diện quân sự và củng cố tuyên bố trên Biển Đông.
Nhiều lãnh đạo các nước Mekong đã bày tỏ sự ủng hộ với kế hoạch của ông Abe.
Trong buổi họp với chung với thủ tướng Nhật Bản, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói rằng Việt Nam hoan nghênh và ủng hộ những nỗ lực, sáng kiến của Nhật Bản nhằm bảo đảm sự thịnh vượng về kinh tế, tự do về thương mại và an toàn hàng hải ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
 |
| Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Abe tại buổi họp báo chung. Ảnh: VGP. |
Thủ tướng Campuchia Hun Sen thì nói rằng: "Hội nghị thượng đỉnh Nhật Bản - Mekong ngày mai sẽ là cơ hội đầu tiên cho khu vực được chào đón chiến lược mở của Nhật đối với châu Á - Thái Bình Dương".
Điều mà các nước Mekong muốn là sự hợp tác, không phải một cuộc đối đầu hay ganh đua giữa Tokyo với Bắc Kinh.
"Tôi hy vọng các công ty Nhật Bản hợp tác với các công ty Trung Quốc trong một số dự án", Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha nói tại cuộc họp báo chung với Thủ tướng Abe. "Chúng tôi hoan nghênh sự hợp tác giữa Nhật Bản và Trung Quốc và mang lại lợi ích cho mỗi quốc gia (tại Mekong)".
