Hiệp định TPP gồm có 30 chương điều chỉnh thương mại và các vấn đề liên quan. Các chương bắt đầu từ thương mại hàng hóa, tiếp tục với hải quan và thuận lợi hóa thương mại, vệ sinh kiểm dịch động thực vật, hàng rào kỹ thuật đối với thương mại.
Tiếp theo là các chương quy định về phòng vệ thương mại, đầu tư, dịch vụ, thương mại điện tử, sở hữu trí tuệ, lao động và môi trường. Nhằm đảm bảo Hiệp định TPP đạt được tiềm năng của mình về phát triển, tính cạnh tranh và tính bao hàm, TPP cũng có các chương về “các vấn đề xuyên suốt” và các vấn đề giải quyết tranh chấp, ngoại lệ hay các điều khoản về thể chế.
 |
| Những quy định khung về hiệp định thế kỷ TPP đã được Bộ Công Thương giới thiệu trên website chính thức. Ảnh: Reuters. |
Những tiêu chuẩn mới cho thương mại toàn cầu
Được xem là hiệp định mang tính bước ngoặt của thế kỷ 21, TPP mang 5 đặc điểm tạo nên những tiêu chuẩn mới cho thương mại toàn cầu, trong khi vẫn đề cập tới các vấn đề mang tính thế hệ mới.
Cụ thể, TPP cho phép tiếp cận các thị trường một cách toàn diện, với việc cắt giảm hàng rào thuế quan và phi thuế quan, thúc đẩy mở cửa thị trường trong nước, tăng tính cạnh tranh, tăng vai trò doanh nghiệp Nhà nước, bảo đảm các nền kinh tế ở mọi cấp độ đều được hưởng lợi.
Ngoài ra, TPP được ra đời để tạo nền tảng cho việc hội nhập kinh tế khu vực, được xây dựng để bao hàm cả những nền kinh tế khác xuyên khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Dệt may và quy tắc xuất xứ
Dệt may và quy tắc xuất xứ được viết thành 2 chương của Hiệp định khung TPP. Theo đó, các bên đều nhất trí xóa bỏ thuế quan với hàng dệt may, một số mặt hàng nhạy cảm sẽ xóa theo lộ trình, còn lại hầu hết sẽ được xóa ngay.
Chương Dệt may cũng bao gồm các quy tắc xuất xứ cụ thể, yêu cầu việc sử dụng sợi và vải từ khu vực TPP. Điều này sẽ thúc đẩy việc thiết lập các chuỗi cung ứng và đầu tư khu vực trong lĩnh vực này, cùng với cơ chế “nguồn cung thiếu hụt”, cho phép sử dụng một số loại sợi và vải nhất định không có sẵn trong khu vực.
Riêng về quy tắc xuất xứ, nhằm đảm bảo việc hưởng lợi ưu tiên cho các nước thành viên, hiệp định có quy định một bộ quy tắc chung để xác định một hàng hóa cụ thể như thế nào là có xuất xứ từ nội khối, để tính toán ưu đãi thuế. Văn bản cũng quy định việc cộng gộp nguyên liệu đầu vào của các nước trong nội khối.
Phòng vệ thương mại vẫn được thực thi
Chương Phòng vệ thương mại đưa ra một cơ chế tự vệ tạm thời. Theo đó, TPP cho phép một thành viên thực hiện một biện pháp tự vệ tạm thời trong khoảng thời gian cụ thể, nếu việc nhập khẩu tăng đột biến do kết quả của cắt giảm thuế, đủ để gây ra thiệt hại nghiêm trọng đối với ngành sản xuất trong nước.
Các thành viên cũng sẽ đảm bảo một khoảng thời gian hợp lý giữa thời điểm công bố các quy định kỹ thuật, đánh giá sự phù hợp vào thời điểm có hiệu lực, để các doanh nghiệp có đủ thời gian đáp ứng các yêu cầu mới.
Điểm khác biệt về doanh nghiệp Nhà nước
Hiệp định này dành riêng một chương nói về doanh nghiệp Nhà nước, trong đó, xác định đây là những doanh nghiệp cung cấp dịch vụ công và các hoạt động khác. Doanh nghiệp Nhà nước trong TPP được đảm bảo có quyền tiến hành các hoạt động thương mại, trên cơ sở tính toán thương mại để cung cấp các dịch vụ công, nhưng không độc quyền và đảm bảo cạnh tranh với doanh nghiệp nước ngoài.
Tòa án có quyền tài phán đối với các hoạt động thương mại của các doanh nghiệp, bảo đảm rằng các cơ quan hành chính quản lý một cách công bằng với tất cả các doanh nghiệp.
Chương này cũng quy định các trường hợp ngoại lệ cho doanh nghiệp Nhà nước không có ảnh hưởng trên thị trường TPP, cũng như những ngoại lệ cụ thể theo từng nước.
