 |
| Mỹ-Liên Xô từng xảy ra cuộc xung đột quân sự lớn trên bầu trời Nam Tư trong chiến tranh thế giới thứ 2. Ảnh minh họa: Fototelegraf |
Theo Topwar, sau khi Liên Xô giúp Nam Tư giải phóng khỏi sự chiếm đóng của Đức quốc xã, hai quốc gia đã ký thỏa thuận cho phép Quân đoàn Không quân số 17 của Hồng quân sử dụng mọi sân bay ở Nam Tư. Đổi lại, Moscow sẽ giúp họ huấn luyện phi công sử dụng máy bay Yak-3 và IL-2.
Ngày 7/11/1944, đội cảnh giới của Quân đoàn tự vệ số 6 Hồng quân đóng ở phía Bắc thành phố Nis, Nam Tư, phát hiện một nhóm máy bay lạ đang tiến vào thành phố. Tuy nhiên, Không quân Liên Xô chưa cho máy bay cất cánh ngay mà tiếp tục tìm hiểu phi đội máy bay lạ này. Sau đó, khoảng 30 máy bay đã bất ngờ ném bom vào bộ chỉ huy quân đoàn đóng tại đây. Sự chậm trễ khiến 31 binh sĩ, 1 sĩ quan Hồng quân thiệt mạng cùng 37 người khác bị thương.
Vài phút sau, phi đội 9 máy bay chiến đấu Yak-3 mới được lệnh cất cánh nghênh chiến. Nhóm máy bay lạ nổ súng tấn công. Một chiếc Yak-3 trúng đạn vào khung và rơi xuống đất. Điều bất ngờ là các phi công Hồng quân nhận ra những chiếc máy bay sơn màu đen vốn có của Đức quốc xã lại mang ngôi sao màu trắng của Không quân Mỹ.
Một số phi công còn nhìn thấy rõ biểu tượng thường thấy trên máy bay chiến đấu P-38 Lighting. Nhóm máy bay lạ gồm có máy bay ném bom B-25 được hộ tống bởi máy bay chiến đấu P-38 Lighting. Sở chỉ huy mặt đất ra lệnh cho phi đội Yak-3 đang hoạt động trên không trung tham chiến.
Một cuộc chạm trán ác liệt diễn ra trên không, 7 máy bay của Mỹ trong đó có 5 máy bay P-38 và 2 máy bay B-25 bị bắn hạ, 14 phi công thiệt mạng. Phía Liên Xô mất 3 máy bay trong cuộc không chiến.
 |
| Yak-3 đã chứng tỏ ưu thế so với P-38 trong cuộc không chiến chớp nhoáng trên bầu trời Nam Tư. Ảnh đồ họa: Alphacoders |
Nửa giờ sau, một nhóm máy bay khác của Không quân Mỹ tấn công một đoàn xe quân sự của Hồng quân đang đi qua khu vực thành phố Nis khiến 12 binh lính và sĩ quan thiệt mạng. Hậu quả cuộc chạm trán dẫn đến vụ bê bối ngoại giao lớn giữa Mỹ-Liên Xô.
Phía Mỹ chủ động xin lỗi về cuộc tấn công và thừa nhận đó là một sai lầm. Tuy nhiên, họ không đưa ra lý do tại sao lại có sự nhầm lẫn. Washington phàn nàn rằng, Liên Xô bắn hạ các máy bay của họ làm 14 phi công thiệt mạng. Sự cố quân sự nhanh chóng chìm vào quên lãng khi hai nước tập trung mọi nguồn lực cho cuộc chiến tiêu diệt Đức quốc xã vào năm 1945.
Liên Xô chịu nhiều thiệt hại về nhân mạng trên mặt đất nhưng lại dành chiến thắng trong cuộc không chiến. Những chiếc Yak-3 đã chứng minh sự nhanh nhẹn so với P-38 của Mỹ.
Cuộc đụng độ quân sự hầu như không được nhắc đến khi cuốn hồi ký "Từ độ cao thấp" của anh hùng phi công Liên Xô Nikolai Shmelev công bố vào năm 1966. Khi đó, người ta mới biết đến cuộc chạm trán quân sự giữa Mỹ-Liên Xô trong Thế chiến II.
