Các tay súng của cartel Sinaloa đã tiếp quản một thành phố của Mexico vào ngày 17/10, biến đường phố thành chiến trường. Nhiệm vụ của băng đảng này là giải cứu con trai trùm ma túy khét tiếng El Chapo, người đã bị cảnh sát bắt giữ.
Các cảnh sát đã buộc phải thả Ovidio Guzmán López sau khi các thành viên băng đảng dùng xe tải ném các tấm chắn đường và tổ chức vượt ngục cho 51 đồng bọn.
Trận chiến diễn ra chỉ một tuần sau khi Bộ trưởng Nội vụ của Mexico Olga Sánchez Cordero cam kết rằng nước này sẽ sớm thấy hiệu quả của việc triển khai 70.000 Vệ binh Quốc gia - đơn vị được Tổng thống Andrés Manuel López Obrador thành lập năm nay để chống lại bạo lực bùng phát và mức độ giết người kỷ lục.
35 người chống lại ông trùm mafia
Tuy nhiên, hôm 16/10, 14 sĩ quan cảnh sát đã bị các tay súng cartel ở Michoacán giết hại. 15 người nữa thiệt mạng vào ngày hôm sau trong trận hỏa hoạn ở Guerrero.
Trong trận chiến hôm 17/10, một binh sĩ và thường dân đã bị giết ở Culiacán, bang Sinaloa, và nhiều người khác bị thương, trong khi diễn biến vụ việc còn đang bị nghi vấn.
 |
| Cảnh sát ẩn nấp trong các cuộc đấu súng với lực lượng cartel ở Culiacán tuần trước. Ảnh: Guardian. |
Trên thực tế, Vệ binh Quốc gia mới được triển khai chủ yếu chống lại người di cư trong chính sách chung với Mỹ. Trong khi hàng trăm lính canh đã chặn một đoàn xe của người Jamaica ở Tuzantán vào cuối tuần trước, hôm 18/10, Bộ trưởng An ninh Alfonso Durazo thừa nhận chỉ triển khai 35 binh sĩ để canh giữ Ovidio Guzmán López.
Với biệt danh "Chuột", người này là con trai thứ tư của Joaquín “El Chapo” Guzmán với người vợ thứ hai, Griselda López Pérez - người bị Mỹ đưa vào danh sách đen năm 2001 và bị buộc tội buôn bán cocaine vào tháng 2 năm ngoái.
Nhìn bề ngoài, ông Amlo - tên thường gọi của tổng thống - cuối cùng đã phá vỡ một tập đoàn được biết đến từ lâu vì quan hệ thân thiết với chính phủ. Các báo cáo chưa được xác nhận cho thấy việc giam giữ mẹ của Ovidio vào ngày 15/10.
Nhưng tại sao chính phủ lại huy động đội 35 người chống lại một ông trùm mafia? Làm thế nào lực lượng cartel có thể tới đối đầu và triệt hạ họ ngay lập tức? Dường như đã có sắp đặt nhưng do ai và như thế nào?
Ngay cả câu chuyện kể lại cũng chứa bí ẩn. Ban đầu, ông Durazo tìm cách để người Mexico tin rằng đội tuần tra đã bị nã đạn từ một ngôi nhà mà khi bị đột kích tình cờ đang chứa chấp Ovidio Guzmán. Sau đó, ông Durazo mới thừa nhận với một hãng tin rằng Ovidio đã được thả.
Tổng thống sau đó đã mâu thuẫn với chính bộ trưởng của mình, xác nhận rằng hoạt động này là "dựa trên lệnh bắt giữ đối với một tội phạm hình sự".
Khả năng dàn xếp từ trước
Hai yếu tố khác làm tình hình thêm rối ren: một video clip cho thấy các binh sĩ và các tay súng cartel đập tay với nhau sau khi quân đội bị bao vây và vô hiệu hóa.
Cuộc vượt ngục cũng không phải là lần đầu tiên các nhà chức trách trực tiếp hoặc gián tiếp hưởng ứng việc tù nhân trốn thoát, không chỉ riêng cuộc đào thoát của El Chapo, người thành lập băng đảng Sinaloa và hiện bị giam giữ ở Mỹ.
 |
| Trùm ma túy Mexico Joaquin “El Chapo” Guzman, người đang ở tù tại Mỹ. Ảnh: AFP. |
Băng đảng đã bị phân mảnh kể từ khi Guzmán bị kết án và dẫn độ. Các phe phái tranh giành ngôi vị. Một phe được dẫn dắt bởi Ismael “El Mayo” Zambada, nhân vật lão luyện nhưng ốm yếu, người bị nghi ngờ giao nộp El Chapo cho chính quyền Mỹ.
Một phe trung thành với Guzmán, được dẫn dắt bởi các con trai của ông, “Los Chapitos” – Iván Archivaldo Guzmán Salazar (con trai của El Chapo với người vợ đầu Maria Alejandrina Salazar Hernández) và Ovidio.
Phe thứ ba dẫn đầu bởi Dámaso López, “El Licenciado”, người hiện bị giam giữ ở Mỹ.
Cuộc tấn công hôm 17/10 không phải là phong cách chiến lược thông thường của El Mayo. Nó điển hình hơn cho các con trai của Guzman, những người có chiến thuật táo tợn mà ông thường khinh miệt.
Nhà làm phim người Anh Angus Macqueen - người thâm nhập sâu bên trong gia đình Guzmán hơn bất kỳ phóng viên nước ngoài nào và từng phỏng vấn mẹ của El Chapo - lưu ý:
"Đây là cuộc đối đầu công khai đầu tiên giữa chính quyền và tập đoàn Sinaloa. Điều đáng chú ý là tốc độ mà hàng trăm thành viên cartel có vũ trang đã đến và xâm chiếm trung tâm của thị trấn này".
Trong cuốn sách Narcoland, Anabel Hernández từng mô tả sự tiếp tay của chính phủ trong cuộc vượt ngục năm 2001 của El Chapo và nêu chi tiết mối liên hệ của cartel Sinaloa với các chóp bu.
"Những gì xảy ra ở Culiacán rất vô lý. Không lý nào chính phủ lại cử 35 người tới bắt Ovidio. Đó là nhà bạn gái của anh ta và họ đã theo anh ta tới đó nhờ tin tình báo. Có cảnh sát thành phố và một căn cứ quân sự ở Culiacán; máy bay trực thăng có thể đến đó dễ dàng từ Mazatlán", cô nói với Guardian.
Việc thông đồng với các quan chức ở một mức độ nào đó là không thể tránh khỏi trong trận chiến như trên phim hôm 17/10. Theo cô, cuộc chiến giữa các cartel được phản ánh thông qua cuộc đối đầu giữa cảnh sát, quân đội và các lực lượng khác.
"Cuộc vượt ngục hôm 19/10 chắc chắn có sự tiếp tay bên trong chính quyền. Tất cả những gì chúng ta có thể chắc chắn là ai đó đã phản bội chính phủ ở Culiacán", cô nói.
