Bảo hiểm cháy nổ có chi trả cho vụ hỏa hoạn quán karaoke ở Bình Dương?

Sau gần 2 ngày xảy ra vụ cháy quán karaoke An Phú (TP Thuận An, Bình Dương), cơ quan điều tra tỉnh Bình Dương đã khởi tố vụ án Vi phạm về quy định phòng cháy chữa cháy.

Đây là diễn biến tố tụng đầu tiên liên quan đến vụ cháy gây thiệt hại lớn về tài sản và làm 32 người thiệt mạng.

Tại họp báo sáng 8/9, ông Nguyễn Thanh Tâm, Chủ tịch UBND TP Thuận An, cho biết bên cạnh việc hỗ trợ từ TP Thuận An, chủ quán karaoke An Phú đã hỗ trợ cho mỗi người thiệt mạng 30 triệu đồng.

Song, trách nhiệm bồi thường dân sự trong vụ án này sẽ không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ cho gia đình người tử vong.

Quán karaoke An Phú sau vụ cháy vào đêm 6/9. Ảnh: Duy Hiệu.

Bồi thường phát sinh khi xác định được nguyên nhân cháy

"Đây là một vụ án hình sự nên trách nhiệm dân sự sẽ được xem xét, quyết định trên cơ sở xác định được trách nhiệm hình sự và trách nhiệm dân sự trong vụ án hình sự của các cá nhân, tổ chức có liên quan. Từ đó, việc bồi thường sẽ được tiến hành đầy đủ khi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xác định được người chịu trách nhiệm hình sự, bị đơn dân sự; bị hại, nguyên đơn dân sự; thiệt hại thực tế và tài sản làm cơ sở thi hành án trong quá trình giải quyết vụ án", luật sư Trần Mai Hạnh (Công ty Luật TNHH H2H) nhấn mạnh.

Trao đổi với Zing, thạc sĩ Nguyễn Phương Thảo, giảng viên Khoa luật Dân sự, Đại học Luật TP.HCM, cho rằng cần làm rõ nguyên nhân của vụ cháy là gì thì mới có thể phân định rõ trách nhiệm bồi thường.

Nếu như nguyên nhân vụ án là tiệm karaoke An Phú đã không đảm bảo yêu cầu về an toàn điện, an toàn PCCC dẫn đến việc chập điện - tức là nguyên nhân đến từ chủ cơ sở karaoke thì họ sẽ có trách nhiệm phải bồi thường cho nạn nhân trong vụ cháy.

Tại cuộc họp báo ngày 8/9, đại tá Nguyễn Thanh Điệp, Phó giám đốc Công an tỉnh Bình Dương, cho biết nguyên nhân vụ cháy đang được cơ quan công an phối hợp lực lượng chức năng làm rõ. Tuy nhiên theo thông tin ban đầu của nhân chứng và nhận định của lực lượng chức năng, nguyên nhân có khả năng lớn là sự cố chập đường dây điện.

Lực lượng PCCC tiếp cận hiện trường để giải cứu các nạn nhân. Ảnh: Quỳnh Danh.

Theo thạc sĩ Nguyễn Phương Thảo, căn cứ Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015, trách nhiệm bồi thường sẽ phát sinh dựa trên 3 căn cứ: Có thiệt hại xảy ra; Có hành vi trái pháp luật và có mối quan hệ nhân quả.

Thiệt hại ở đây đã có rồi. Đó là thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản. Hành vi trái pháp luật sẽ từ việc xác định nguyên nhân vụ cháy, còn mối quan hệ nhân quả tức là quán karaoke không thực hiện nghĩa vụ an toàn dẫn đến cháy các nạn nhân chạy ra không kịp. Đủ 3 yếu tố đó làm phát sinh trách nhiệm bồi thường.

Nguyên tắc bồi thường đó là thiệt hại tới đâu bồi thường tới đó. Theo quy định tại Bộ luật Dân sự (từ Điều 585), người bị thiệt hại có quyền yêu cầu được bồi thường, chi trả tiền viện phí, thu nhập trong khoảng thời gian nằm viện không đi làm được, tiền ma chay, tiền cấp dưỡng... Những điều này điều chỉnh bởi Nghị quyết 03/2006 (hướng dẫn cho Bộ luật Dân sự 2005 nhưng Bộ luật Dân sự 2015 chưa có nghị quyết hướng dẫn mới nên vẫn dựa trên nghị quyết này để áp dụng).

"Nguyên tắc bồi thường do các bên thỏa thuận. Nếu thỏa thuận được thì tốt, nếu không thì bên bị thiệt hại có thể khởi kiện ra tòa. Với những người đã thiệt mạng, gia đình có thể thay mặt để kiện đòi bồi thường", bà Phương Thảo nói.

Bảo hiểm cháy nổ chi trả thế nào?

Luật sư Trần Mai Hạnh cho biết kinh doanh dịch vụ karaoke là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, bắt buộc phải mua bảo hiểm cháy nổ theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Nghị định 23/2018/NĐ-CP quy định về bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc, và khoản 1 Điều 1 Nghị định 97/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của NĐ 23/2018/NĐ-CP.

Do đó, nếu cơ sở kinh doanh karaoke An Phú đã mua Bảo hiểm cháy nổ và không thuộc trường hợp loại trừ trách nhiệm bảo hiểm thì việc bồi thường cho người bị thiệt hại trước tiên sẽ do công ty bảo hiểm chi trả theo quy định tại Chương II NĐ 23/2018/NĐ-CP. Sau đó, tiếp tục xem xét việc bồi thường của quán karaoke đối với các thiệt hại nằm ngoài phạm vi chi trả của công ty bảo hiểm.

Nhiều gia đình vẫn chưa nhận diện được thi thể của nạn nhân trong vụ cháy. Ảnh: Duy Hiệu.

Theo giảng viên Đại học Luật TP.HCM Nguyễn Phương Thảo, trong hợp đồng bảo hiểm sẽ quy định cụ thể trường hợp nào được bảo hiểm. Khi cơ quan chức năng kết luận nguyên nhân của vụ cháy thuộc trường hợp được bồi thường theo hợp đồng thì bên bảo hiểm phải bồi thường.

Trường hợp công ty bảo hiểm từ chối chi trả hoặc cơ sở kinh doanh karaoke không mua Bảo hiểm cháy nổ theo quy định thì thiệt hại xảy ra do cơ sở kinh doanh karaoke bồi thường toàn bộ.

Theo đó, tùy thuộc vào loại hình đăng ký kinh doanh của cơ sở karaoke mà phạm vi chịu trách nhiệm của chủ cơ sở sẽ giới hạn bằng tài sản của công ty (trách nhiệm hữu hạn hoặc cổ phần), hay trách nhiệm liên đới của thành viên hộ kinh doanh, cá nhân trong doanh nghiệp tư nhân.

Theo luật sư, trong thời gian giải quyết vụ án, ngay từ bây giờ, những người có thiệt hại có quyền làm đơn yêu cầu tham gia tố tụng với tư cách là bị hại, đại diện của bị hại, nguyên đơn dân sự trong vụ án theo quy định tại Điều 62, 63 Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành.

Từ đó, họ có quyền liên hệ với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để làm đơn đề nghị kê biên, phong toả tài sản của cơ sở kinh doanh karaoke theo quy định tại Điều 128, 129 Bộ luật Tố tụng hình sự. Đây là biện pháp hữu hiệu để đảm bảo tính khả thi cho công tác thi hành án sau này, tránh trường hợp tẩu tán tài sản và giảm thiểu khó khăn trong việc xác định tài sản đảm bảo thi hành án cho các bị hại, nguyên đơn dân sự.