Cuối tháng 12/2015 sách mới ra lò (Công ty cổ phần sách Alpha và Nhà xuất bản Thế Giới ấn hành), nhưng từ hơn hai tháng nay, nó đã được chào đón khá nồng nhiệt trong giới mê sách.
“Cuốn sách dày tới 424 trang, gồm rất nhiều minh họa bằng bút sắt với những đề tài thuộc ba kỳ (Bắc, Trung, Nam) và cả xứ Cao Miên và Miên Hoàng (Campuchia và Lào). Và khi nhìn những hình ảnh của nhiều địa điểm lịch sử trên khắp đất nước Việt Nam vào thời điểm đó, khi đọc những dòng chữ này, chúng ta sẽ hình dung được chúng đã đổi thay thế nào...".
Ông Nguyễn Cảnh Bình
Mọi chuyện bắt đầu vào một chiều tháng 7/2015, ông Nguyễn Cảnh Bình - chủ tịch hội đồng quản trị Công ty cổ phần sách Alpha - đến thăm nhà sử học Chương Thâu.
Một trong những điều mà ông Chương Thâu chia sẻ trong buổi chuyện trò là khuyên ông Bình nên đọc hồi ký của ông Paul Doumer, toàn quyền Đông Dương.
“Nhất định phải tìm xem Paul viết gì về xứ Đông Dương này”. Nhà sử học nói, thế là sau buổi gặp, người làm sách tức tốc đi tìm và gặp được bản pdf cuốn L'Indo-Chine française: Souvenirs của Paul Doumer do Nhà xuất bản Vuibert et Nony, Paris, xuất bản năm 1905, chỉ ba năm sau khi Paul rời Đông Dương.
Đọc và xem hình ảnh trong sách, ông Bình đã rất thú vị, hào hứng và ông bắt tay vào một dự án mới. Ngày 25/8, ông đăng một thư ngỏ trên trang Facebook cá nhân chia sẻ mong muốn cuốn sách được sớm ra mắt độc giả Việt Nam.
Một trong những lý do được nhấn mạnh, ấy là Đông Dương thuộc Pháp: Hồi ức của Paul Doumer là một cuốn sách đặc biệt bởi tác giả là một người Pháp và là toàn quyền ở Đông Dương (1897-1902) và sau này trở thành tổng thống Pháp (từ năm 1931 cho đến khi bị ám sát vào ngày 7/5/1932).
Paul Doumer không chỉ là một nhà cai trị, ông còn là một học giả, một nhà kỹ trị, một chính trị gia đầy tham vọng muốn biến Đông Dương trở thành một nước Pháp ở Viễn Đông.
Đây là những hồi ức của một người đã cai quản cả Đông Dương và từng giữ một chức vụ quan trọng như Bộ trưởng Tài chính của Pháp và sau này từng làm chủ tịch Hạ viện, rồi chủ tịch Thượng viện Pháp nên người đọc có cơ sở để tin rằng những suy nghĩ và đánh giá của ông là những đánh giá sâu sắc, rất khác với nhiều tác giả thuộc địa khác.
Không chỉ dừng lại ở việc ghi chép về người thật việc thật, tác giả còn thể hiện rõ tầm nhìn xây dựng và phát triển quốc gia trong bối cảnh xứ Đông Dương nhưng cũng trong viễn cảnh chung của cộng đồng nước Pháp.
Muốn thử nghiệm ý tưởng gây quỹ cho cuốn sách này, thử nghiệm việc bán cuốn sách trước khi in, Alpha Books kêu gọi độc giả tham gia một hình thức mua sách mới: chuyển trước tiền vào tài khoản ngân hàng để đăng ký mua sách với giá 200.000 đồng/cuốn nếu mua một cuốn, 175.000 đồng/cuốn nếu mua từ hai cuốn đến năm cuốn và 150.000 đồng/cuốn nếu mua từ sáu cuốn đến mười cuốn.
Hạn cuối nhận ủng hộ là ngày 30/11/2015. Thời gian giao sách là ngày 31/12/2015. Sách sẽ được in trên giấy vàng, đẹp với số trang từ 550 trang đến 600 trang; sẽ có 200 ấn bản đặc biệt, bìa cứng.
Mặc dù việc gây quỹ đã không còn xa lạ ở Việt Nam và trên thế giới có những trang web riêng chuyên gây quỹ cho xuất bản sách, nhưng đây là lần đầu tiên Alpha Books tiến hành công việc này. Rất may là ngay lập tức, nhiều độc giả đã hưởng ứng.
Có người mua luôn 11 cuốn để tặng bạn bè. Một số người gửi nhiều tiền hơn, và mang tính ủng hộ chứ không chỉ là mua sách; một số có nhắc và yêu cầu về chất lượng, về loại giấy, về font chữ. Nhiều người chờ đợi xem bìa, tên các dịch giả và mục lục, một vài đoạn dịch thử đã rồi mới chuyển tiền...
Theo ông Nguyễn Cảnh Bình: “Tính đến ngày 14/10, cuốn Đông Dương thuộc Pháp: Hồi ức đã có 189 người ủng hộ với số sách đăng ký là 468 cuốn (trong đó có 51 người đã chuyển tiền trước cho 134 cuốn). Alpha đang đẩy mạnh việc vận động mua sách ủng hộ và kỳ vọng đạt 1.000 cuốn”.
“Sau Đông Dương thuộc Pháp: Hồi ức, nhiều cuốn sách rất hay nhưng kén độc giả sẽ được triển khai theo hình thức này” - ông Bình cho biết thêm.
Một hình thức tránh lãng phí
TS Christoph Links - người sáng lập Nhà xuất bản Ch.Links Verlag (Đức) - cho biết: “Ở Đức và nhiều quốc gia phát triển khác, tác phẩm được bán trước khi nó được chính thức in ra. Thông thường, trước khi xuất bản sách khoảng ba tháng, nhà xuất bản sẽ in sách mẫu, sách giới thiệu và người bán sách sẽ đại diện nhà xuất bản đến chào bán cho các nhà sách. Từ con số đặt hàng, nhà xuất bản sẽ quyết định mức in ấn.
Chính vì thế, thông thường đa số sách in ra đều sẽ được bán hết hoặc số dư không nhiều. Đây là một yếu tố quan trọng tránh được tình trạng sách in ra không bán được gây lãng phí lớn”.