Khi bị giam giữ ở Canada gần 3 năm trước, bà Mạnh Vãn Châu đang là giám đốc tài chính của gã khổng lồ công nghệ Huawei Technologies Co.
Khi bà trở về Trung Quốc vào cuối tháng 9, tập đoàn đã không còn như cũ. Huawei lao dốc thảm hại vì các lệnh trừng phạt của Mỹ và giờ chật vật tranh đấu cho tương lai của chính mình.
Theo Wall Street Journal, gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc đang trong giai đoạn sụt giảm nghiêm trọng. Đầu năm ngoái, nhà sản xuất thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới tìm cách tăng thị phần trên thị trường 5G và vươn lên dẫn đầu mảng điện thoại thông minh toàn cầu.
Giờ, doanh thu của Huawei sụt giảm 3 quý liên tiếp. Công ty tụt xuống hạng 9 về doanh số bán điện thoại thông minh.
 |
| Tất cả nhà cung cấp trên toàn cầu sẽ phải ngừng bán hàng cho Huawei, nếu sản phẩm của họ có công nghệ Mỹ. Ảnh: Reuters. |
Doanh thu lao dốc
Thị phần viễn thông toàn cầu của tập đoàn đang bị thu hẹp vì mất các thị trường quan trọng. Nguyên nhân là sức ép từ phía Mỹ và lo ngại của khách hàng đối với khả năng duy trì khả năng cạnh tranh về mặt công nghệ của Huawei.
Nguồn cung linh kiện đối với điện thoại di động cũng bị thu hẹp. Đó là kết quả của lệnh cấm từ phía Mỹ. Theo đó, tất cả nhà cung cấp không phải doanh nghiệp Mỹ trên toàn cầu sẽ phải ngừng bán hàng cho Huawei, nếu sản phẩm của họ có công nghệ Mỹ.
Các quan chức và thành viên Quốc hội Mỹ chỉ trích Huawei là "mối đe dọa an ninh quốc gia". Do không thể tiếp cận công nghệ Mỹ, tập đoàn Trung Quốc đã phải bán đơn vị kinh doanh điện thoại bình dân. Huawei dự báo doanh thu điện thoại trong năm nay sẽ sụt giảm 40 tỷ USD.
Huawei cũng phụ thuộc nhiều hơn vào thị trường trong nước. Năm ngoái, doanh thu tại Trung Quốc chiếm 2/3 tổng doanh thu của tập đoàn, tăng từ 1/2 của năm 2017.
Không lĩnh vực mới nào đủ lớn để bù đắp doanh số bán điện thoại thông minh đang giảm mạnh
Ông Dan Wang, nhà phân tích công nghệ tại Gavekal Dragonomics
Theo Wall Street Journal, chính quyền Washington đã sử dụng những công cụ có tính hủy diệt nhất trong kho vũ khí của mình. Huawei buộc phải thử nghiệm những ngành kinh doanh mới, nhường lại thị phần nước ngoài và thúc đẩy chuỗi cung ứng độc lập với Mỹ.
Các giám đốc điều hành của Huawei đang định hướng công ty theo hướng sản xuất xe điện, phần mềm và công nghệ khai thác than. Nhưng những lĩnh vực này vẫn còn non trẻ và chỉ đóng góp vào một phần nhỏ trong tổng doanh thu.
Việc bán thiết bị viễn thông - mảng kinh doanh cốt lõi của Huawei - bắt đầu gặp khó khăn. Trong nửa đầu năm 2021, doanh thu các thiết bị viễn thông như trạm gốc và bộ định tuyến đã giảm 14% so với một năm trước đó xuống còn 136,9 tỷ NDT (khoảng 21 tỷ USD).
Tuy nhiên, Huawei vẫn có lãi mỗi quý. Cuối năm ngoái, công ty tiết lộ có 55 tỷ USD tiền mặt và chứng khoán ngắn hạn. Huawei đã chi 22 tỷ USD cho nghiên cứu và phát triển vào năm 2020.
Huawei hy vọng doanh thu thiết bị viễn thông cuối cùng sẽ tăng trưởng "vừa phải nhưng vững chắc" vào cuối năm khi việc triển khai 5G của Trung Quốc phát triển tốt.
Tuy nhiên, tập đoàn thừa nhận rằng các dự án mới khó có thể bù đắp phần doanh thu bị mất do doanh số bán điện thoại thông minh sụt giảm.
Chuyển trọng tâm
Vào tháng 6/2020, Huawei mở cửa hàng bán lẻ lớn trong một tòa nhà ở Thượng Hải. Người hâm mộ xếp hàng dài bên ngoài. Họ chờ đợi được xem những chiếc bàn trưng đầy đồng hồ thông minh, máy tính bảng và điện thoại thông minh.
Nhưng giờ, hành khách sẽ gặp một cảnh tượng hoàn toàn khác. Vào một ngày trong tuần tháng 8, những chiếc điện thoại thông minh không còn được đặt ở vị trí trung tâm. Thay vào đó là 3 chiếc SUV hybrid.
Huawei chuyển nguồn lực sang các dự án mới như hệ thống sử dụng trong ôtô điện. Chiếc xe được trưng bày là Seres SF5, do một nhà sản xuất ôtô nhỏ của Trung Quốc sản xuất cho Huawei.
Huawei thiết kế hệ thống truyền động điện và các thiết bị điện tử của chiếc xe. Tập đoàn cũng phát triển một loại xe tiên tiến hơn với nhà sản xuất ôtô quốc doanh BAIC Automotive Group Co. để bán vào cuối năm nay.
 |
| Mẫu SUV hybrid Seres SF5 mới ra mắt của Huawei. Ảnh: Reuters. |
Huawei khẳng định vào cuối năm nay, tập đoàn sẽ bán xe ở 1.000 cửa hàng trên khắp Trung Quốc. Ban lãnh đạo đặt mục tiêu bán được 300.000 xe vào năm tới. Con số đó gần gấp đôi doanh số 8 tháng đầu năm tại Trung Quốc của Tesla Inc.
Huawei phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc. Doanh số bán xe đang bùng nổ. Nhưng hàng trăm doanh nghiệp đã xuất hiện. Hồi tháng 9, cơ quan quản lý công nghệ của Trung Quốc cho rằng "có quá nhiều công ty trong lĩnh vực này".
Các liên doanh khác của Huawei cũng tìm cách chuyển đổi từ phần cứng - phụ thuộc vào chuỗi cung ứng nước ngoài - sang phần mềm.
Có quá nhiều công ty trong lĩnh vực ôtô điện
Cơ quan quản lý công nghệ Trung Quốc
Mùa hè này, Huawei tung ra một hệ điều hành nội bộ mang tên Harmony OS. Các kỹ sư đã dành nhiều năm để phát triển. Ban đầu, nó được sử dụng cho những thiết bị như đồng hồ thông minh và loa.
Các nhà điều hành hy vọng hệ điều hành mới sẽ được những nhà cung cấp thiết bị và điện thoại di động khác đón nhận. Huawei cho biết hơn 100 triệu người dùng điện thoại hiện sử dụng hệ điều hành Harmony.
Tuy nhiên, các lệnh trừng phạt của Mỹ chặn những ứng dụng phổ biến của Mỹ như Netflix, Facebook và Uber khỏi cửa hàng ứng dụng của Huawei. Điều đó đã làm giảm sức hút của Huawei ở các thị trường phương Tây.
Những dự án khác được công bố trong năm nay bao gồm đưa trí tuệ nhân tạo vào chăn nuôi lợn, xây dựng camera kết nối 5G để giám sát các hồ nuôi cá.
Tuy nhiên, theo ông Dan Wang, nhà phân tích công nghệ tại Gavekal Dragonomics, không lĩnh vực mới nào đủ lớn để bù đắp doanh số bán điện thoại thông minh đang giảm mạnh.
Sau khi ghi nhận mức tăng trưởng hàng năm kể từ năm 2007, thị phần thiết bị viễn thông của Huawei đã giảm từ 31% vào năm 2020 xuống 29% trong nửa đầu năm nay, theo Dell’Oro Group.
