 |
Với cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ ngày 8/11, cử tri Mỹ sẽ quyết định đảng chính trị nào của nước này sẽ nắm quyền kiểm soát Quốc hội trong nửa sau nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden.
Theo Washinton Post, kết quả của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022 sẽ có tác động mạnh mẽ tới chính sách của nước Mỹ trong 2 năm tới, đồng thời ảnh hưởng lớn tới tham vọng tái tranh cử của Tổng thống Biden.
Nếu đảng Dân chủ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, Tổng thống Biden sẽ có thêm cơ hội để thông qua nhiều chính sách trong chương trình nghị sự của ông.
Nếu đảng Cộng hòa giành lại Thượng viện, Hạ viện hoặc kiểm soát cả 2 viện của Quốc hội Mỹ, chính quyền của Tổng thống Biden trong 2 năm tới sẽ phải đối mặt với hàng loạt cuộc điều tra. Trong khi đó, Tổng thống Biden có khả năng sẽ phải đối mặt với việc bị luận tội.
Dưới đây là 3 tình huống có thể xảy ra sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ.
Đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ viện, đảng Dân chủ kiểm soát Thượng viện
Trong trường hợp đảng Cộng hòa chỉ giành lại quyền kiểm soát tại Hạ viện, do căng thẳng chính trị giữa hai đảng lên cao, nhiều khả năng sẽ không có dự luật lớn nào được thông qua. Tuy nhiên, đảng Cộng hòa vẫn có thể tác động tới chính trị nước Mỹ thông qua nhiều biện pháp khác nhau.
Các nhà lãnh đạo của đảng Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ đã nhiều lần phản đối quá trình điều tra vụ bạo loạn diễn ra vào ngày 6/1/2021 tại tòa nhà Quốc hội Mỹ.
Hạ nghị sĩ Kevin McCarthy, lãnh đạo của đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã không xuất hiện dù được ủy ban điều tra vụ bạo loạn của Hạ viện yêu cầu ra làm chứng.
Bên cạnh đó, ông McCarthy cũng đe dọa sẽ điều tra các công ty viễn thông cung cấp dữ liệu cuộc gọi cho ủy ban điều tra vụ bạo loạn ngày 6/1/2021 nếu đảng Cộng hòa giành lại thế đa số tại Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.
Ngoài ra, nhiều chính trị gia khác cũng tuyên bố sẽ tiến hành điều tra ủy ban trên nếu đảng Cộng hòa giành chiến thắng trong cuộc bầu cử hôm 8/11.
 |
| Hạ nghị sĩ Kevin McCarthy cùng nhiều thành viên khác của đảng Cộng hòa đã đe dọa sẽ điều tra các thành viên cả ủy ban điều tra về vụ bạo loạn tại tòa nhà Quốc hội nếu đảng Cộng hòa giành lại Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022. Ảnh: AP. |
Bên cạnh việc can thiệp vào quá trình điều tra vụ bạo loạn tại tòa nhà Quốc hội Mỹ hôm 6/1/2021, đảng Cộng hòa cũng có thể tiến hành điều tra ông Hunter Biden, con trai của Tổng thống Joe Biden.
Theo MSNBC, ông Hunter từng bị các thành viên đảng Cộng hòa tại Quốc hội cáo buộc có các giao dịch kinh doanh mờ ám, đồng thời đã vi phạm luật thuế và nói dối trong quá trình xin giấy phép sở hữu súng.
Theo tờ Washington Post, các dữ liệu trong máy tính xách tay của ông Hunter cho thấy ông đã tận dụng việc là con trai của ông Biden và các mối quan hệ của gia đình để hưởng lợi từ các thỏa thuận làm ăn với một công ty năng lượng của Trung Quốc. Tuy nhiên, Tổng thống Biden không có liên quan đến các thỏa thuận này.
Trong trường hợp đảng Cộng hòa giành được thế đa số tại Hạ viện, các chính trị gia của đảng này cho biết sẽ điều tra ông Hunter với các cáo buộc trên. Theo đó, Hạ nghị sĩ Jim Jordan, một đồng minh thân cận của cựu Tổng thống Donald Trump, nhiều khả sẽ lãnh đạo các cuộc điều tra tại Hạ viện.
Bên cạnh việc điều tra con trai của Tổng thống Biden, các chính trị gia đảng Cộng hòa được dự báo sẽ mở các cuộc điều tra tại Hạ viện liên quan đến những quyết định được đưa ra kể từ khi ông Biden lên nắm quyền.
Những vấn đề nổi bật bao gồm quyết định rút quân đội Mỹ khỏi Afghanistan của ông Biden, vụ khám xét khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của cựu Tổng thống Trump và những chính sách liên quan đến vấn đề biên giới được Tổng thống Biden đưa ra.
Bên cạnh việc điều tra chính quyền của ông Biden, một số chính trị gia của đảng Cộng hòa tại Hạ viện cho biết họ muốn luận tội vị tổng thống Mỹ hoặc các thành viên trong chính phủ của ông sau khi giành lại quyền kiểm soát Hạ viện.
"Tổng thống Biden phải bị luận tội vì đã cố tình mở cửa biên giới nước Mỹ, làm ảnh hưởng đến an ninh của quốc gia này", Hạ nghị sĩ Bob Good nói.
Mặc dù giữ được quyền kiểm soát Thượng viện, nhưng đảng Dân chủ không thể ngăn chặn các cuộc điều tra do các chính trị gia đảng Cộng hòa ở Hạ viện nhằm vào Tổng thống Biden và chính phủ của ông.
Tuy nhiên, khi giữ thế đa số tại Thượng viện, các chính trị gia đảng Dân chủ sẽ có khả năng bổ nhiệm các thẩm phán do chính quyền của Tổng thống Biden đề cử. Do lợi thế của đảng Dân chủ tại Thượng viện không lớn nên việc bổ nhiệm các thẩm phán là một trong số ít các hành động mà đảng này có thể thực hiện.
Việc bổ nhiệm các thẩm phán vào các vị trí trống được chính quyền của Tổng thống Biden và đảng Dân chủ đánh giá là một nhiệm vụ quan trọng, vì đây là những người có khả năng tác động đến các cuộc điều tra và tham gia phân xử các tranh chấp liên quan đến chính sách.
Đảng Cộng hòa giành quyền kiểm soát lưỡng viện
Để kiểm soát Hạ viện, đảng Cộng hòa cần phải giành thêm 5 ghế hạ nghị sĩ từ tay các thành viên của đảng Dân chủ. Bên cạnh đó, nếu mất đi một ghế thượng nghị sĩ trong cuộc bầu cử vào hôm 8/11, đảng Dân chủ sẽ mất thế đa số tại cả 2 viện của Quốc hội Mỹ.
Tuy mức độ ủng hộ của đảng Cộng hòa có phần sụt giảm sau phán quyết của Tòa án Tối cao Mỹ vào tháng 6 liên quan đến quyền phá thai của phụ nữ, đảng này vẫn còn cơ hội để giành lại quyền kiểm soát cả Hạ viện và Thượng viện.
Trong 2 năm đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Biden, chính quyền của ông đã hợp tác với các chính trị gia đảng Cộng hòa để thông qua nhiều dự luật trong các lĩnh vực như cơ sở hạ tầng, chăm sóc sức khỏe cho cựu binh và siết chặt luật kiểm soát súng.
Tuy nhiên, khi chỉ còn 2 năm trước khi diễn ra cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo, các chính trị gia đảng Cộng hòa nhiều khả năng sẽ ngăn chặn các dự luật được chính quyền của Tổng thống đề xuất lên quốc hội.
Nếu giành quyền kiểm soát lưỡng viện của Quốc hội Mỹ, đảng Cộng hòa sẽ có khả năng ngăn chặn các đề xuất chi tiêu ngân sách do Tổng thống Biden đề xuất. Trong số này bao gồm việc các gói chi tiêu nhằm kiểm soát đại dịch Covid-19 và chống biến đổi khí hậu.
Bên cạnh việc ngăn không cho các dự luật được thông qua tại Quốc hội, trong trường hợp đảng Cộng hòa giành lại được thế đa số tại Thượng viện, đảng này sẽ có thể ngăn chặn hoặc làm chậm quá trình bổ nhiệm các thẩm phán liên bang, một mục tiêu quan trọng của đảng Dân chủ và chính quyền của Tổng thống Biden.
Một trong những dự luật đáng chú ý nhất mà đảng Cộng hòa có thể thông qua khi giành lại thế đa số tại Quốc hội chính là luật cấm phá thai trên toàn nước Mỹ. Vào hôm 13/9, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham của đảng Cộng hòa đã đề xuất dự luật cấm phá thai trên toàn quốc nếu thai nhi vượt quá 15 tuần tuổi.
Tuy không nhận được sự ủng hộ rộng rãi trong nội bộ đảng Cộng hòa, dự luật này có thể được xem xét đưa ra bỏ phiếu nếu đảng này giành lại thế đa số tại Thượng viện và Hạ viện.
 |
| Thượng nghị sĩ Lindsey Graham của đảng Cộng hòa vào hôm 13/9 đã đề xuất dự luật cấm phá thai trên toàn quốc sau khi thai nhi được 15 tuần tuổi. Dự luật có thể được đem ra bầu nếu đảng Cộng hòa giành lại thế đa số tại cả 2 viện của Quốc hội. Ảnh: AP. |
Nếu giành chiến thắng lớn trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022, đảng Cộng hòa có thể gây sức ép để buộc Quốc hội phải tái áp dụng quy trình đánh giá và gia hạn việc cấp ngân sách cho dịch vụ an sinh xã hội và bảo hiểm y tế sau mỗi 5 năm thay vì để các chương trình trên được tự động gia hạn như ở thời điểm hiện tại.
Ý tưởng trên được Thượng nghị sĩ bang Florida Rick Scott đưa ra và được Thượng nghị sĩ bang Wisconsin Ron Johnson ủng hộ. Tuy nhiên, đề xuất của ông Scott và Johnson đã bị Thượng nghị sĩ Mitch Mcconnell, lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện lên tiếng phản đối.
Đảng Dân chủ giữ quyền kiểm soát lưỡng viện
Trường hợp đảng Dân chủ giữ được quyền kiểm soát của cả Thượng viện và Hạ viện sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022 là kịch bản ít có khả năng xảy ra nhất.
Trong quá khứ, đảng đang nắm quyền trong Quốc hội Mỹ thường thất thế trong các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Đảng Dân chủ nếu mất đi 5 hạ nghị sĩ sẽ mất thế đa số tại Hạ viện. Trong khi đó, chỉ cần mất đi một thượng nghị sĩ, đảng này sẽ không còn chiếm đa số tại Thượng viện.
Nhưng nếu đảng Dân chủ giành thắng lợi và giữ được quyền kiểm soát tại cả 2 viện của Quốc hội, những gì mà các thành viên đảng Dân chủ có thể làm được sẽ phụ thuộc thế đa số của đảng tại Thượng viện.
Theo đó, đảng Dân chủ có thể thông qua các đạo luật trọng tâm của mình như bảo vệ quyền phá thai của phụ nữ, bảo vệ quyền hôn nhân đồng giới và bảo vệ quyền bầu cử.
Ngoài ra, các thành viên đảng Dân chủ có thể hiện thực hóa những mục tiêu được Tổng thống Biden đặt ra trong kế hoạch của ông như thông qua các đạo luật về bảo vệ môi trường và mở rộng các chương trình trợ cấp của chính phủ.
 |
| Nếu mở rộng được thế đa số tại Thượng viện và giữ được đa số tại Hạ viện, đảng Dân chủ có thể thực hiện thêm những mục tiêu trong chương trình nghị sự của Tổng thống Biden. Ảnh: AP. |
Những dự luật trên có thể thông qua trong trường hợp đảng Dân chủ giành được từ 2 ghế trở lên tại Thượng viện trong cuộc bầu cử vào tháng 11, qua đó vượt qua quy định "Filibuster", vốn ngăn cản các dự luật được thông qua tại Thượng viện nếu không có sự ủng hộ của ít nhất 60/100 thượng nghị sĩ.
Đảng Dân chủ cũng có thể nghĩ về việc kiểm soát quyền lực nếu như cựu Tổng thống Trump hay một người khác có quan điểm chính trị giống ông, chiến thắng trong các cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo.
Theo đó, các thành viên đảng Dân chủ có thể đề xuất các dự luật hạn chế khả năng sa thải các nhân viên làm việc cho chính phủ liên bang của tổng thống Mỹ hoặc bảo vệ những nhân viên chính phủ muốn tố cáo các hành vi sai trái.
Cuối cùng, nếu giữ được quyền kiểm soát tại Quốc hội, các chính trị gia của đảng Dân chủ có thể ngăn cựu Tổng thống Trump tham gia tranh cử trong các cuộc bầu cử tổng thống trong tương lai sau khi cáo buộc ông này có liên kết với vụ bạo loạn tại tòa nhà Quốc hội vào hôm 6/1/2021.
Tuy nhiên, ý tưởng này khó có khả năng xảy ra khi các nhà hoạt động từng thất bại khi yêu cầu tòa án cấm các thành viên trong chính quyền của cựu Tổng thống Trump có liên quan đến vụ bạo loạn mùng 6/1/2021 không được giữ vị trí tại các cơ quan công quyền trong tương lai.
Phân cực chính trị ở Mỹ hiện nay
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách “Phân cực chính trị ở Mỹ hiện nay: Tình hình, nguyên nhân và tác động” do NXB Khoa học Xã hội xuất bản năm 2019. Cuốn sách khái quát về hệ thống chính trị Mỹ, định nghĩa phân cực chính trị, lịch sử hình thành và tình hình phân cực ở Mỹ hiện nay. Bên cạnh đó cuốn sách cũng nêu nguyên nhân và tác động của phân cực chính trị, cũng như đánh giá xu hướng chính trị Mỹ trong thời gian tới.
