Từ lâu các dòng máy bay A320, A321 hay A321NEO đã luôn là lựa chọn tối ưu dành cho các hãng hàng không Việt, đặc biệt là các hãng bay giá rẻ. Có thể thấy đội bay của Vietjet Air và Jetstar Pacific sử dụng hoàn toàn máy bay Airbus và không có một chiếc Boeing nào trong biên chế.
Tuy nhiên câu chuyện dường như đang đảo chiều khi Airbus đang lép vế trước Boeing cả về số lượng lẫn giá trị hợp đồng bán máy bay cho các hãng bay Việt trong năm 2018.
Boeing thu nhiều gấp 2 lần Airbus
Từ đầu năm 2018 tới nay, hàng không Việt có 3 hợp đồng mua máy bay lớn đáng chú ý là Bamboo Airways mua 44 máy bay từ Boeing và Airbus cùng với thương vụ Vietjet Air mua 100 máy bay từ Boeing.
Cụ thể, cuối tháng 3/2018, Bamboo Airways của tập đoàn FLC đã đặt mua 24 máy bay A321NEO từ Airbus với tổng giá trị hợp đồng tính theo giá niêm yết là khoảng 3 tỷ USD.
 |
Tới cuối tháng 6/2018, FLC tiếp tục mạnh tay mua sắm máy bay cho Bamboo Airways khi đặt 20 chiếc 787-9 từ Boeing với tổng giá trị hợp đồng tính theo giá niêm yết là 5,6 tỷ USD.
Gần nhất, ngày 19/7, Vietjet Air tiếp tục gây xôn xao dư luận quốc tế khi ký hợp đồng trị giá 12,7 tỷ USD mua 100 máy bay 737-MAX từ Boeing tại triển lãm hàng không thế giới Farnborough Airshow 2018.
Không công bố rầm rộ nhưng theo nhiều nguồn tin, ngay sau khi mua 100 máy bay từ Boeing, Vietjet Air tiếp tục mua thêm 50 chiếc A321neo từ Airbus với tổng giá trị theo giá niêm yết khoảng hơn 6 tỷ USD.
Trong bốn hợp đồng mua máy bay lớn từ đầu năm 2018 của hàng không Việt, Boeing và Airbus thu về mỗi hãng 2 đơn hàng. Tuy nhiên nếu tính theo số lượng máy bay, Boeing bán được 120 chiếc trong năm 2018 tại Việt Nam còn Airbus bán được 74 chiếc.
Về giá trị hợp đồng, Boeing chốt 2 đơn hàng tổng trị giá 18,3 tỷ USD, trong khi 2 đơn hàng mang về cho Airbus 9 tỷ USD. Tất cả số liệu trên tính theo giá niêm yết, chưa bao gồm chiết khấu cho hãng bay.
Có thể thấy chỉ tính riêng các đơn hàng lớn được công bố trong năm 2018, Boeing thu lượng tiền nhiều hơn Airbus 2 lần, bán nhiều gần gấp đôi số máy bay.
Airbus đang đánh mất phân khúc tầm trung?
Ở phân khúc máy bay thân rộng, khách hàng duy nhất của Airbus và Boeing tại Việt Nam trước đây chỉ có Vietnam Airlines bởi loại máy bay này không phù hợp với tiêu chí kinh doanh của 2 hãng còn lại là Vietjet Air và Jetstar Pacific.
Tại phân khúc này, Airbus và Boeing đang khá cân sức khi theo số liệu từ Planespotter, Vietnam Airlines đang vận hành 12 chiếc A350 XWB và 11 chiếc 787-9. Tuy nhiên nếu tính về sở hữu, Boeing đang có ưu thế khi hãng hàng không quốc gia Việt Nam sở hữu 8 chiếc 787-9 trong khi chỉ sở hữu 3 chiếc A350 XWB.
 |
| Vị thế tại phân khúc máy bay 1 lối đi của Airbus tại thị trường Việt Nam đang lung lay. Ảnh: Ngô Minh. |
Với sự xuất hiện của Bamboo Airways và hợp đồng bán 20 chiếc 787-9 trị giá 5,6 tỷ USD, Boeing đang thắng thế hoàn toàn tại phân khúc cao cấp. Những chiếc A303NEO hay A350 dường như chưa lọt vào mắt xanh của các hãng bay Việt.
Tuy nhiên ở phân khúc tầm trung, thị trường Việt Nam gần như về tay Airbus khi toàn bộ dàn máy bay 1 lối đi đang vận hành ở cả ba hãng hàng không lớn đều là các mẫu như A320, A321 hay A321NEO.
Cụ thể, Vietnam Airlines đang vận hành 57 chiếc A321, Vietjet Air vận hành 23 chiếc A320 và 31 chiếc A321 trong khi Jetstar vận hành 17 chiếc A320. Toàn thị trường vắng bóng những mẫu máy bay 1 lối đi đến từ Boeing.
Trước năm 2018, cả Vietjet Air và Jetstar Pacific khi mua sắm đều ưu tiên chọn mua hoặc thuê các mẫu máy bay 1 lối đi từ Airbus, trong đó Vietjet Air đã đặt mua tổng cộng khoảng 100 chiếc dạng này.
Bất ngờ đã đến khi tại phân khúc mà Airbus mạnh nhất và đang thống trị, Boeing đã bán được 100 chiếc 737-MAX cho Vietjet Air. So với A321NEO, 737-MAX có tầm hoạt động ngắn hơn, chở được ít khách hơn nhưng bù lại giá công bố của mẫu máy bay này rẻ hơn khoảng 25% so với đối thủ đến từ Airbus.
Dù chưa nhận được chiếc 737-MAX 200 nào từ hợp đồng mua 100 chiếc hồi năm 2016, Vietjet Air đã tiếp tục mạnh tay mua sắm thêm mẫu máy bay này. Điều này cho thấy kế hoạch của hãng nhiều khả năng là sử dụng song song máy bay 1 lối đi từ cả hai nhà sản xuất Boeing và Airbus.
Theo Reuters, việc lựa chọn mua số lượng lớn máy bay 1 lối đi từ cả hai hãng cho thấy Vietjet Air đang cố gắng đa dạng hóa nguồn máy bay cũng như tạo quan hệ tốt với cả 2 nhà cung cấp.
Tuy nhiên với việc ngày càng nhiều 737-MAX cất cánh trên bầu trời Việt Nam, vị trí của Airbus tại phân khúc tầm trung ngày một lung lay.
