80% mẫu bún có độc: Kiểm nghiệm chưa đúng quy trình

Việc Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng kiểm tra và vội vàng kết luận 80% mẫu bún có chứa chất làm trắng huỳnh quang (tinopal) là chưa tuân thủ đúng quy trình kiểm nghiệm của Bộ Y tế.

Mới đây, trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng thuộc hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam đã công bố thông tin: 80% số lượng mẫu bánh canh, bánh phở, bánh cuốn (gọi chung là sản phẩm bún) được khảo sát tại TP.HCM có chứa chất làm trắng huỳnh quang (tinopal). Thông tin này khiến người sản xuất và người tiêu dùng các sản phẩm có liên quan đến bún hoang mang và có những ý kiến trái chiều. Cũng ngay sau đó, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), Sở Công Thương, hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng đã có những phản hồi quanh kết luận này.

Lấy thiểu số “chốt” đa số

Để có kết luận 80% sản phẩm bún có chứa độc tố, cụ thể là có sự hiện diện chất làm trắng huỳnh quang (tinopal) mà trung tâm nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng thuộc hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam đã công bố là dựa trên kết quả số mẫu thực phẩm mà trung tâm này lấy “ngẫu nhiên” tại 4 siêu thị, 4 chợ ở trung tâm thành phố và 1 cửa hàng. Theo đó, có 24/30 mẫu có sự hiện diện của chất làm trắng huynh quang. Thiết bị được dùng để xác định sự hiện diện của tinopal trong bún là đèn cực tím ở khoảng bước sóng 366nm. Tuy nhiên, không chỉ người tiêu dùng mà ngay cả những cơ sở sản xuất cũng như tiêu thụ sản phẩm bún cho rằng, chỉ qua kiểm tra 30 mẫu sản phẩm bún mà trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng đã đưa ra kết luận 80% mẫu bún nhiễm độc liệu có quá vội vàng?

Kiểm định bún phải tuân thủ quy định của Bộ Y tế.

Ngay cả trang thiết bị để nhận dạng chất tinopal trong bún, nhiều chuyên gia đánh giá: dùng đèn cực tím ở khoảng bước sóng 366nm khi soi không thể phát hiện chính xác có tinopal hay không, vì có nhiều chất cũng có thể phát sáng dưới loại đèn này. Vì thế, soi đèn để tìm chất tinopal sau đó đưa ra kết luận khoa học là điều... không tưởng. Cùng với đó, trên thực tế để định danh hoạt chất tinopal trong thực phẩm hiện nay ở Việt Nam rất khó, vì Việt Nam chưa có quy chuẩn xét nghiệm về tinopal trong thực phẩm. Để tìm ra hoạt chất này, các trung tâm hiện đại mới làm được. Cụ thể, để xác định tinopal có trong bún hay không cần phải sử dụng các sắc ký lỏng cao áp ghép phổ. Lâu nay, một số mẫu bún khi xét nghiệm ghi nhận có sự hiện diện của tinopal nhưng chỉ từ 1 - 4ppm (hàm lượng không đáng kể).

Phải làm đúng quy chuẩn của Bộ Y tế

Ngày 26/7, trao đổi với phóng viên về thông tin này, TS. Nguyễn Thanh Phong, Phó cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cho biết: Bộ Y tế đã có công văn gửi Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương về việc tăng cường kiểm soát an toàn thực phẩm đối với các sản phẩm bún, bánh canh, bánh phở tươi... Bộ Y tế đã có thông tư hướng dẫn về lấy mẫu thực phẩm phục vụ thanh tra, kiểm tra chất lượng. Trong đó quy định rất rõ, đối với nhân viên lấy mẫu phải được đào tạo và có chứng chỉ về kỹ thuật lấy mẫu thực phẩm. Bên cạnh đó, phải thực hiện đúng quy trình, kỹ thuật lấy mẫu, vận chuyển và bảo quản mẫu đảm báo tính khách quan, trung thực... Trong khi đó, quản lý các siêu thị nơi trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng đã đến lấy mẫu cho rằng: cách lấy mẫu bún mà trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn tiêu dùng TP.HCM lấy kiểm định là không đúng quy trình pháp lý, vì không có niêm phong chứng nhận giữa các bên liên quan. Chính vì vậy, siêu thị hoàn toàn bất ngờ và băn khoăn về kết quả kiểm định đó.

Cùng thời gian đó, sau khi trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng phát đi thông báo, một cuộc họp giữa Sở Công Thương, Sở Y tế với hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng về điều tra bún chứa chất huỳnh quang tinopal đã được tổ chức vào ngày 25/7 tại TP.HCM.

Tuy nhiên, trong cuộc họp này, đại diện đơn vị cung cấp thông tin về các mẫu kiểm nghiệm là trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng không có mặt. Trong khi đó, phía Sở Công Thương cho rằng, vẫn chưa nhận được báo cáo về kết quả kiểm nghiệm từ trung tâm này trước khi công bố thông tin.

Như vậy có thể thấy, việc trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn về tiêu dùng thuộc hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam công bố thông tin liên quan đến tính an toàn của một sản phẩm được người dân sử dụng rộng rãi không đúng với quy trình kiểm nghiệm và đăng tải kết quả vội vàng khi chưa có sự phối hợp với các đơn vị chức năng gây hoang mang cho người dân. Thiết nghĩ các cơ quan chức năng nên nhanh chóng đưa ra những giải pháp để trấn an người tiêu dùng và những cơ sở sản xuất chân chính.

Theo Sức khỏe và Đời sống