Trong hàng thế kỷ, Nghìn lẻ một đêm được xem là kho tàng văn học đặc sắc, vô giá, ảnh hưởng to lớn đến văn học thế giới. Một số nhân vật trong bộ truyện đã trở thành biểu tượng của văn hoá phương Tây, tiêu biểu là Aladin, Sinbad và Ali Baba.
Bộ truyện được sáng tạo, hoàn thiện dần trong nhiều thế kỷ, với sự kết hợp chất liệu văn học dân gian từ các nền văn hoá khác nhau, gồm Ả Rập, Ba Tư, Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp và Ấn Độ.
Theo Britannice, đan xen trong các cuộc phiêu lưu hấp dẫn, Nghìn lẻ một đêm kể những câu chuyện ngụ ngôn đáng suy ngẫm, thông điệp về tình yêu, triết lý sống. Bên cạnh đó, một số yếu tố đáng sợ, từ ma quái thần bí đến cái ác rùng rợn cũng xuất hiện trong bộ truyện cổ tích nổi tiếng này.
Vị vua sát nhân máu lạnh
Câu chuyện bao trùm xuyên suốt bộ Nghìn lẻ một đêm mang đến cảm giác kinh hãi hơn bất kỳ chi tiết nào khác. Sau khi phát hiện vợ mình không chung thủy, vua Shahrayar trở nên hung bạo. Để thoả cơn thịnh nộ, ông quyết định cưới một cô gái mỗi ngày, qua đêm và giết cô ấy vào lúc bình minh.
Chuỗi hành động giết người vô cớ, tàn nhẫn này chỉ ngừng lại khi ông gặp Shahrazad (Scheherazade), người con gái thông minh, tài trí, lên kế hoạch giải cứu vương quốc khỏi tay nhà vua.
 |
| Câu chuyện dẫn dắt toàn bộ tập truyện ‘Nghìn lẻ một đêm’ được kể qua lời của Scheherazade. Ảnh: Art of the Tale. |
Mỗi đêm, nàng Scheherazade kể cho Shahrayar một câu chuyện. Những chuyến phiêu lưu hấp dẫn luôn bị cắt ngang khi bình minh ló dạng. Nhà vua không muốn bỏ lỡ đoạn kết nên cho phép Shahrazad sống và tiếp tục câu chuyện vào đêm hôm sau.
Sau 1.001 đêm ông từ bỏ ý định của mình. Tuy nhiên, không khó để hình dung Shahrayar là một kiểu nhân vật phản diện tối tăm.
Ngôi nhà ma ám
Ngôi nhà ma ám, một yếu tố xuất hiện thường xuyên trong thể loại kinh dị hiện đại, cũng có mặt trong Nghìn lẻ một đêm. Câu chuyện Ali the Cairene và ngôi nhà ma ám ở Baghdad kể về một thương nhân tên Ali trong chuyến đi đến Baghdad.
Ông ta hỏi thăm về một ngôi nhà trong khu phố và biết rằng nơi đó bị Jinn ám. Bất cứ ai ở lại qua đêm sẽ chết trước khi trời sáng. Người dân địa phương rất sợ hãi, không dám bước vào. Họ dùng dây thừng để lôi các thi thể ra khỏi ngôi nhà.
Mặc dù câu chuyện có phần rùng rợn, những người hâm mộ ngôi nhà ma ám hiện đại sẽ thất vọng với cái kết: Ali qua đêm trong nhà, nhưng Jinn không làm ông ta sợ hãi hay hành hạ. Thay vào đó, họ chào đón và đưa cho Ali nhiều vàng bạc.
Quỷ Jinn (Thần đèn)
Jinn là một kiểu sinh vật siêu nhiên, có khả năng thay đổi hình dạng, xuất hiện rải rác trong các câu chuyện của Nghìn lẻ một đêm. Trong thần thoại tiền Hồi giáo, Jinn là những linh hồn lang thang trên sa mạc Ả Rập.
 |
| Hình tượng Jinn xuất hiện trong nhiều câu chuyện của ‘Nghìn lẻ một đêm’. Ảnh: Hodder & Stoughton. |
Thần thoại nói rằng cơ thể của Jinn được tạo thành từ lửa. Jinn về bản chất không ác độc. Trong một số câu chuyện, họ ban điều ước và giúp đỡ những người gặp khó khăn. Nhưng đối mặt một Jinn giận dữ là trải nghiệm đáng sợ.
Chẳng hạn, trong The Merchant and the Jinn, một thương gia phải đối mặt với Jinn quyền năng, đòi tiêu diệt ông vì tội bất cẩn khi ném hạt chà là, giết chết đứa con trai vô hình của Jinn.
Cuối cùng người thương gia có thể tránh được kết cục bi thảm khi 3 ông già xuất hiện, mê hoặc Jinn bằng những câu chuyện, nhưng trong tương lai, chắc chắn ông ta phải suy nghĩ kỹ về nơi ném hạt chà là.
Thành phố bỏ hoang
Một trong những tình tiết đáng sợ nhất trong Nghìn lẻ một đêm là câu chuyện Thành phố Đồng thau. Trong đó, nhóm thám hiểm lần theo một con đường dài, có những bức tượng đáng sợ, lâu đài u tối chứa đầy mộ, đi đến một thành phố có tường bao quanh.
Ở bên ngoài, họ gặp các cô gái trẻ quyến rũ. Nhưng khi xem xét kỹ hơn, nhóm nhận ra đó chỉ là một hình thức ngụy trang tinh vi, lừa những người xâm nhập nhảy khỏi tường.
Một số người đàn ông bị giết trước khi phát hiện ra ảo ảnh. Những người còn lại dấn thân vào bên trong. Họ nhìn thấy những tòa nhà sang trọng, bề mặt dường như được dát vàng và đá quý. Nhưng thành phố lại im lặng một cách đáng sợ. Cư dân duy nhất là xác người, một số vẫn còn ngồi trong nhà và cửa hàng. Dường như cuộc sống ở đây rơi vào trạng thái đóng băng.
Cuối cùng, cả nhóm cũng đi đến gặp nữ hoàng của thành phố. Đôi mắt lấp lánh của bà khiến họ tưởng rằng đó là một người sống. Tuy nhiên, họ nhanh chóng nhận ra nữ hoàng cũng đã chết và ánh sáng đôi mắt đến từ thủy ngân được người ướp xác đặt cạnh bên.
Một phiến đá gần đó ghi lại toàn bộ sự việc: thành phố bị nạn đói tấn công, khi người dân đã kiệt sức, không còn hy vọng, họ quay trở lại nơi ở và chờ đợi số phận. Cuối cùng, đó là một câu chuyện cảnh báo về sự nhất thời của vật chất.
Ma cà rồng
Nguồn gốc của từ tiếng Anh ghoul (ma cà rồng) là ghūls trong thần thoại Ả Rập. Đây là một loài sinh vật đáng sợ, đi lang thang trong vùng hoang dã vào ban đêm.
Không giống như jinn, ghūl luôn nham hiểm, chúng thèm ăn thịt người, thường ẩn nấp trong các nghĩa địa và xuất hiện với những hình dạng đẹp mắt để dụ con người vào nơi vắng vẻ.
Theo văn hóa dân gian Ả Rập, có thể giết ghūl bằng một cú đánh nhưng đòn thứ 2 sẽ khiến sinh vật đó sống lại.
