Đã một tuần trôi qua kể từ khi cảnh sát hạt Essex phát hiện ra chiếc xe tải chở 39 thi thể đã đông cứng, cảm giác bàng hoàng vẫn hiện hữu với không chỉ những người có liên quan, mà là với cả thế giới.
Giữa lúc cả điện thoại bàn và điện thoại di động luôn trong tình trạng nóng rực vì trả lời các cuộc gọi tới tấp từ rất nhiều nguồn, Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Anh Trần Ngọc An vẫn dành cho Thế giới & Việt Nam (TG&VN) cuộc chia sẻ ngắn về những gì có thể coi là “tình huống khẩn cấp đặc biệt nghiêm trọng” trong công tác bảo hộ công dân của Đại sứ quán.
 |
| Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Anh Trần Ngọc An làm việc với cảnh sát hạt Essex. Ảnh: TG&VN được cung cấp. |
#39essex - hashtag ám ảnh
Cho đến chiều muộn ngày 30/10, trong cuộc trò chuyện vô cùng gấp gáp với tôi, Đại sứ Trần Ngọc An vẫn chưa thể khẳng định một cách chắc chắn về việc có hay không công dân Việt Nam trong số 39 thi thể được phát hiện tại Essex. Đại sứ cho biết, “dù cho 39 nạn nhân này là công dân nước nào thì cũng là một sự việc đau lòng.
Yêu cầu nghiệp vụ bảo hộ công dân cùng khía cạnh nhân đạo của vụ việc đặt ra yêu cầu rất cao đối với các lực lượng chức năng sở tại. Cảnh sát Anh cho biết, họ chỉ có thể công bố danh tính nạn nhân sau khi tiến hành đầy đủ và cẩn trọng các bước nhận diện. Do đó, chúng ta chưa thể khẳng định điều gì cho đến lúc này”.
Mấy ngày qua, #39essex sẽ là hashtag gây ám ảnh nhất về thảm họa di cư bất hợp pháp và không khó hình dung khối lượng công việc cũng như trách nhiệm đang hiện hữu trên vai vỏn vẹn 11 cán bộ, nhân viên Đại sứ quán Việt Nam tại London.
Đại sứ Trần Ngọc An cho biết, ngay sau khi có thông tin về vụ việc, dựa trên các nguồn tin từ các cơ quan chức năng và truyền thông sở tại, cũng như các nguồn tin đa chiều đến mức nhiễu loạn trên các mạng xã hội, Đại sứ quán đã lập tức cử một nhóm chuyên trách theo dõi vụ việc. Trong đó, bộ phận trực đường dây nóng bảo hộ công dân được phân công 24/24 để đảm bảo không bỏ sót bất kỳ cuộc gọi nào.
 |
| Đoàn đại sứ quán tưởng niệm các nạn nhân thiệt mạng tại hạt Essex. Ảnh: TG&VN được cung cấp. |
Ngay trong ngày 24/10, Đại sứ quán đã có thông tin gửi về Việt Nam để các cơ quan trong nước nắm tình hình. Một ngày sau, Đại sứ quán cũng bắt đầu nhận được các cuộc gọi của người dân trong nước và người Việt ở sở tại đề nghị Đại sứ quán hỗ trợ tìm hiểu về khả năng có hay không thân nhân của họ trong số 39 nạn nhân ở Essex…
Song song với sự lật mở dần dần của những đầu mối thông tin là các cuộc làm việc vô cùng khẩn trương giữa Đại sứ quán và các cơ quan sở tại đang trực tiếp xử lý vụ việc như cảnh sát Anh, Bộ Nội vụ, Cơ quan phòng chống tội phạm và cảnh sát hạt Essex…
“Trong cuộc làm việc với các cơ quan chức năng Anh, chúng tôi đã thống nhất được các bước phối hợp trao đổi thông tin để thúc đẩy việc xác minh danh tính các nạn nhân. Tuy nhiên, ngay thời điểm đó, trên mạng xã hội đã xuất hiện rất nhiều thông tin trái chiều. Để cung cấp cho dư luận trong nước và quốc tế thông tin chính thức về vụ việc, Đại sứ quán đã ra thông cáo báo chí đầu tiên về vụ việc, đồng thời gửi báo cáo về trong nước, đề nghị các cơ quan chức năng trong nước tiến hành xác minh các thông tin này”, Đại sứ An cho biết.
Chuyến đi của những câu hỏi
Sáng 26/10, Đại sứ Trần Ngọc An đã trực tiếp đến hiện trường. Ông chia sẻ: “Dù chưa biết có công dân Việt Nam trong số người bị nạn hay không, nhưng đã hai ngày trôi qua và chưa có bất kỳ thông tin chính thức nào từ phía bạn, tôi quyết định cùng một số cán bộ lái xe tới hạt Essex. Đây là vùng ngoại ô chỉ cách trung tâm London khoảng một giờ rưỡi chạy xe, nhưng với tôi, thời gian chuyến xe dài đằng đẵng với vô số tình huống được đặt ra và cả các phương án giải quyết nếu phát hiện trong số đó có công dân Việt Nam”.
 |
| Đại sứ Việt Nam tại Anh Trần Ngọc An viết lời chia buồn với gia đình các nạn nhân tại trụ sở hội đồng địa phương hạt Essex. Ảnh: TG&VN được cung cấp. |
Tuy nhiên, theo đại sứ, tại hiện trường, ngoài cảnh sát và lực lượng pháp y, không có bất kỳ ai được tiếp cận các thi thể.
“Chuyến đi dù không mang lại kết quả đáng kể trong việc lập tức gợi mở được thông tin về danh tính nạn nhân, nhưng cuộc làm việc trực tiếp với cảnh sát hạt cũng khiến các thành viên trong đoàn công tác phần nào được an ủi khi có thêm một đầu mối thông tin tin cậy”, người đứng đầu cơ quan đại diện Việt Nam tại Vương quốc Anh bộc bạch.
“Thiết nghĩ, giới trẻ Việt Nam nên chăng cần có những nhận thức thực tế hơn về các cơ hội, định hướng nghề nghiệp của mình để tránh bị lợi dụng bởi những lời hứa hoang đường”.
Ông Trần Ngọc An, Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Anh
Trong suốt hành trình đi và về, điện thoại di động của vị Đại sứ liên tục rung lên khi các cán bộ “trực chiến” tại Đại sứ quán báo cáo tình hình. Theo thống kê sơ bộ, đã có khoảng 300 cuộc gọi từ trong nước và nước ngoài đến đường dây nóng Bảo hộ công dân của Đại sứ quán (+44 7713 181501) để cung cấp thông tin hoặc đề nghị hỗ trợ tìm thân nhân mất tích. Đó là chưa kể các cuộc gọi tới Tổng đài Bảo hộ công dân tại Cục Lãnh sự (Bộ Ngoại giao) qua số +84981 8484 84.
“Thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Ngoại giao và sự phối hợp chặt chẽ của Cục Lãnh sự, Đại sứ quán đã đảm nhiệm vai trò là đầu mối cung cấp thông tin về vụ việc với tinh thần trách nhiệm cao nhất. Mặc dù, cho đến nay, phía cảnh sát Anh chưa chính thức công bố bất kỳ thông tin nào về các nạn nhân, nhưng chúng tôi đã tới nơi tưởng niệm các nạn nhân để đặt hoa và ghi sổ tưởng niệm. Tôi nghĩ, dù các nạn nhân là người nước nào thì điều chúng ta cần làm nhất chính là sự chia sẻ chân thành trước mất mát này”.
Một động thái khác khiến Đại sứ Trần Ngọc An vô cùng xúc động đó là sự chia sẻ của người dân Anh đối với những nạn nhân.
“Không trách móc, không tranh cãi, không bàn luận về lý do, mục đích ra đi, cũng chẳng hề đề cập điểm xuất phát của các nạn nhân… đó là cách người dân Anh, cộng đồng người Việt ở Anh tôn trọng nhân phẩm của những người đã khuất. Bên cạnh đó, bà con người Việt ở Anh cũng liên hệ với Đại sứ quán để bày tỏ tinh thần sẵn sàng hỗ trợ Đại sứ quán cả về nhân lực và tài lực để giải quyết vụ việc trong tình huống có nạn nhân là công dân Việt Nam”, ông nói.
Đại sứ Trần Ngọc An nhắn nhủ: “Tôi biết bà con ở trong nước - những người có người thân mất liên lạc những ngày qua tại Anh - đang rất mong mỏi. Phía Anh và Đại sứ quán Việt Nam tại London đang phối hợp hết sức chặt chẽ để cùng khớp nối các thông tin về danh tính các nạn nhân. Tôi mong bà con cố gắng kiên trì chờ đợi cho đến khi phía cảnh sát Anh có thông tin chính thức để tránh những sai sót đáng tiếc”.
 |
| Vụ 39 thi thể được phát hiện trong chiếc container tại Essex đang gây rúng động toàn thế giới. Ảnh: The Sun. |
Nhức nhối vấn nạn buôn người
Dù mới đảm nhiệm vai trò Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Vương quốc Anh chưa lâu, nhưng Đại sứ Trần Ngọc An đã tìm hiểu khá cặn kẽ về các khía cạnh liên quan đến việc đưa người sang lao động ở Anh bất hợp pháp.
Theo ông, trong hơn một năm qua, vấn nạn buôn người đến Anh đã có những diễn biến xấu đi nhanh chóng. Trước tình hình đó, Đại sứ quán Việt Nam tại London đã có kiến nghị thúc đẩy hợp tác với phía Anh để phòng chống loại tội phạm này. Cuối tháng 11/2018, Bản ghi nhớ (MOU) về hợp tác phòng, chống mua bán người đã được ký kết giữa hai nước.
Cụ thể, trong vụ việc #39essex này, qua sàng lọc thông tin từ các nguồn, trong đó có cả mạng xã hội, Bộ Ngoại giao, Bộ Công an Việt Nam và một số cơ quan hữu quan khác đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan phía Anh để không chỉ xác minh danh tính các nạn nhân, mà quan trọng hơn là vén những bức màn tối che phủ các đường dây dụ dỗ, đưa người ra nước ngoài bất hợp pháp của các nhóm tội phạm quốc tế.
Bài học #39essex quá đau thương, nhưng đã giúp cả thế giới thêm một lần bừng tỉnh trước chân lý sống: Những khát vọng đổi đời, những ảo tưởng về miền đất hứa… khi được tiếp tay bởi những mánh lới bất hợp pháp sẽ luôn dẫn con người ta đến những miệng vực, dù nhanh hay chậm.
Và, để hạn chế định mệnh buồn như ở Essex thì những hợp tác song phương về phòng chống buôn người là chưa đủ, mà cần có sự chung tay của nhiều quốc gia - khi mà diễn biến của vấn nạn này đang ngày càng khó lường.
