'3 chân kiềng' của ngành y tế đang lung lay

600 doanh nghiệp và hộ kinh doanh vay gần 4.500 tỷ đồng

Đề cập đến gói hỗ trợ 2% ngân sách Nhà nước đối với doanh nghiệp và hộ kinh doanh, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) cho biết sau gần 4 tháng triển khai, con số cho vay mới đạt gần 4.500 tỷ đồng với gần 600 khách hàng. Tỉnh Quảng Bình mới chỉ có một doanh nghiệp được tiếp cận với 500 triệu đồng.

“Đây là con số quá thấp đối với kỳ vọng đặt ra của Nghị quyết”, bà Tâm nói và cho biết nguyên nhân một phần là doanh nghiệp khó đáp ứng được điều kiện cho vay như phải có lãi ròng 3 năm liên tiếp, ngân hàng kiên quyết không hạ chuẩn cho vay...

Đại biểu đề nghị Chính phủ nghiên cứu để tháo gỡ những khó khăn trong việc triển khai Nghị quyết cụ thể, huy động các tổ chức tài chính vi mô, mở rộng đối tượng cho vay đa lĩnh vực hơn, hỗ trợ lãi suất cả đồng ngoại tệ cho những doanh nghiệp xuất khẩu…

"Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục nới trần định mức tín dụng để các ngân hàng có thể cho vay đối với các nhóm sản xuất kinh doanh. Thậm chí cần có chính sách khuyến khích nếu đạt chỉ tiêu giải ngân, doanh nghiệp sẽ được cấp thêm hạn mức tín dụng cho năm sau…", đại biểu tỉnh Quảng Bình nêu giải pháp.

Ảnh: Quochoi.vn/Phạm Thắng.

Mức lương cơ sở tăng khoảng 7% mỗi năm

Thảo luận về đề xuất điều chỉnh tăng lương cơ sở, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đắk Lắk) cho biết năm 2017, mức lương cơ sở là 1,3 triệu đồng đến 2018 tăng lên 1,39 triệu đồng, tăng 6,99%. Đến năm 2019, mức lương cơ sở điều chỉnh lên 1,49 triệu đồng, tăng 7,2%. Từ 2019 đến nay, Việt Nam chưa điều chỉnh mức lương cơ sở.

"Như vậy bình quân mỗi năm, mức lương cơ sở điều chỉnh tăng khoảng 7%. Hiện nay, theo đề xuất của Chính phủ, mức lương cơ sở sẽ tăng lên 1,8 triệu đồng", bà nói.

Tuy nhiên, đại biểu cho biết nếu tính tổng 4 năm từ 2009 đến năm 2013 thì tỷ lệ mức tăng chỉ là 20,8%, trong khi nếu áp dụng tỷ lệ mức tăng bình quân cơ sở như giai đoạn 2017-2019 thì mức lương phải áp dụng tăng tới 28%.

"Như vậy, rõ ràng mức đề xuất tăng của Chính phủ là thấp hơn và không tương xứng với tỷ lệ bình quân tăng trong những năm qua, đặc biệt trong 3 năm trước. Do vậy, đề nghị Quốc hội, Chính phủ cần quyết định tăng lương ngay từ thời điểm 1/1/2023 cho phù hợp với chính sách", đại biểu đề nghị.

Ảnh: Quochoi.vn/Phạm Thắng.

Ba chương trình mục tiêu quốc gia giải ngân thấp

Đại biểu Hoàng Thị Đôi (Sơn La) cho biết đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi kỳ vọng rất nhiều về 3 chương trình mục tiêu quốc gia được ban hành. Nhưng hiện nay, các chương trình này triển khai rất chậm, tiến độ giải ngân chi đầu tư phát triển của 3 chương trình đến hết tháng 9 năm nay ở mức rất thấp là 2,86%.

Đại biểu cho rằng hiện còn thiếu nhiều văn bản của bộ, ngành để hướng dẫn địa phương thực hiện. Việc chậm ban hành các văn bản hướng dẫn và chậm phân bổ vốn trong chương trình đã tác động đến việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng, giảm hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, ảnh hưởng lớn đến mục tiêu hỗ trợ hộ nghèo, người yếu thế, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và mục tiêu giảm nghèo bền vững.

“Tôi thiết nghĩ chúng ta cần có lời giải thích rõ ràng, thỏa đáng hơn và có giải pháp mạnh hơn, quyết liệt và lời động viên cụ thể đến đồng bào cử tri về sự chậm trễ nêu trên. Đồng thời thể hiện sự chia sẻ sâu sắc với những khó khăn của đồng bào”, bà Đôi nói.

Công chức, viên chức nghỉ việc tập trung ở lĩnh vực trọng điểm

Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh 2,5 năm qua, tổng số công chức, viên chức được tuyển dụng mới là hơn 143.961 người, gồm hơn 18.867 công chức, 125.104 viên chức. Riêng viên chức giáo dục được tuyển dụng mới là 74.495 người, y tế là 38.147 người.

“Số liệu trên cho thấy thấy số lượng công chức, viên chức nghỉ việc so với tổng biên chế là không lớn (1,94%), nhưng tập trung ở lĩnh vực trọng điểm giáo dục và y tế nên đây là thách thức cho sự nghiệp công, trực tiếp chăm lo cho nhân tố con người”, theo Bộ trưởng Nội vụ.

Hơn nữa, bà chỉ ra thực tế số cán bộ nghỉ việc đa số ở độ tuổi trẻ (từ 40 tuổi trở xuống và trên 50% có trình độ đại học); số nghỉ việc cũng tập trung ở nhiều tỉnh, thành phố lớn, có tốc độ phát triển kinh tế nhanh, có nhiều khu công nghiệp, dịch vụ y tế, giáo dục phát triển. Số lượng công chức, viên chức trẻ được tuyển dụng mới tăng cao nhất trong những năm trở lại đây.

So sánh với thế giới, Bộ trưởng Nội vụ khẳng định cán bộ công chức, viên chức nghỉ việc là tình trạng chung. Bà dẫn chứng trong năm 2021 và 2022, ở Anh có 9,25% cán bộ nghỉ việc trên tổng số công chức; Singapore - nơi có nền công vụ hiện đại, chuyên nghiệp, số công chức nghỉ việc ở khu vực công chiếm 9,9%; ở Pháp là 6,6%; Australia là 4,62%, Mỹ là 3,1%. Các nước trong khối ASEAN cũng trong tình trạng như Việt Nam.

TP.HCM có nhiều công chức, viên chức nghỉ việc nhất cả nước

Làm rõ thực trạng cán bộ công chức, viên chức nghỉ việc, thôi việc, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà dẫn số liệu tổng hợp của 63 địa phương và các bộ, ngành cho thấy từ 1/1/2020 đến 30/6/2022, số công chức, viên chức nghỉ việc, thôi việc là 39.552 người, bằng 1,94% tổng biên chế công chức, viên chức. Trong đó, số công chức là 4.029 người, chiếm 10% tổng số công chức, viên chức thôi việc; số viên chức là 35.532 người, chiếm 90%.

Ở Trung ương, số thôi việc chiếm 18% và 82% ở địa phương. Nếu phân chia theo vùng, Đông Nam Bộ chiếm hơn 37,36% tổng số công chức viên chức thôi việc; Đồng bằng sông Cửu Long là 22,88%; Đồng bằng sông Hồng chiếm 14,41%; Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung là 10,92%. Còn vùng Trung du miền núi phía Bắc, Tây Nguyên chiếm tỷ lệ rất nhỏ.

Theo Bộ trưởng Nội vụ, số công chức, viên chức thôi việc tập trung nhiều nhất ở TP.HCM (hơn 6.700 người) , Đồng Nai và Hà Nội mỗi nơi hơn 2.000 người; các tỉnh Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An, Cần Thơ trong khoảng 800-900 người. Tính theo lĩnh vực thì ngành giáo dục có 16.424 người người nghỉ việc (41,53%), y tế là 12.198 người (30,84%).

Ảnh: Quochoi.vn/Phạm Thắng.

Sẽ tăng phụ cấp với nhân viên y tế

Về tình trạng chuyển dịch nhân lực ngành y từ khu vực công sang tư, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho rằng không chỉ Việt Nam mà ở các nước cũng có. Bà phân tích làn sóng chuyển dịch của ngành y tế ở Việt Nam bên cạnh những đặc điểm tương đồng với tình hình chung của thế giới cũng có những điểm đặc biệt.

Ví dụ, Việt Nam thuộc nhóm nước có tỷ lệ nhân viên y tế trên quy mô dân số ở mức thấp hơn so với tỷ lệ trung bình của thế giới (khoảng 10 bác sĩ và 3 điều dưỡng trên 10.000 dân).

Với tình hình nhân viên y tế công nghỉ việc chuyển sang khu vực tư, Bộ trưởng cho rằng đây là hiện tượng đã xuất hiện. Sau khi rà soát, đánh giá nhân viên y tế nghỉ việc, Bộ Y tế nhận thấy quy mô và phạm vi dịch chuyển diễn ra ở nhiều cấp, từ cấp cơ sở, trạm y tế đến các bệnh viện địa phương, trung ương, trong đó có nhiều địa phương có số lao động lớn.

Về giải pháp trong thời gian tới, Bộ Y tế đã trình Chính phủ sửa đổi Nghị định 56 về hỗ trợ phụ cấp đối với nhân viên y tế cơ sở, y tế dự phòng. Bên cạnh đó là các chính sách nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Và để tăng nhân lực y tế, Bộ trưởng xin được báo cáo trong phiên trả lời chất vấn cùng Bộ trưởng nội vụ sắp tới.

Thanh toán theo tổng mức chưa đáp ứng yêu cầu

Giải trình làm rõ ý kiến của các đại biểu Quốc hội liên quan vấn đề cơ chế chính sách cho cán bộ y tế, cơ chế tự chủ bệnh viện và những vướng mắc trong mua sắm thiết bị y tế, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh thời điểm này ngành y tế đang gặp khó khăn hơn bao giờ hết.

Liên quan tới vấn đề nợ đọng thanh toán BHYT, bà giải thích do vướng mắc liên quan triển khai Luật BHYT và Nghị định 146 còn những quy định chưa thống nhất.

“Nhiều năm gần đây, các bệnh viện, cơ sở y tế bị nợ đọng do việc thanh toán theo tổng mức chưa đáp ứng yêu cầu. Vì thế, nhiều cơ sở y tế thực sự trở thành con nợ, do các chi phí khám chữa bệnh bỏ ra chưa được thanh toán nên việc triển khai khám chữa bệnh khó khăn, dẫn đến việc mua sắm đấu thầu cũng khó khăn vì nợ các nhà thầu chưa thanh toán được”, bà Lan nói.

Làm rõ vấn đề thiếu thuốc và vật tư y tế, Bộ trưởng Y tế phân tích có 2 yếu tố quan trọng là việc đăng ký lưu hành kịp thời các sản phẩm thuốc, trang thiết bị y tế và việc mua sắm, đấu thầu trang thiết bị y tế của các cơ sở y tế. Với việc đăng ký sản phẩm thuốc và trang thiết bị y tế vừa qua, theo Bà Lan, Bộ Y tế đã công bố danh mục trên 10.000 thuốc hết hiệu lực đăng ký lưu hành trong năm 2022 tiếp tục được cấp giấy lưu hành đến 31/12.

“Vì thế, cơ bản đảm bảo được nguồn cung ứng thuốc trên thị trường của năm 2022, đáp ứng kịp thời thuốc phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh của nhân dân và phòng chống dịch”, Bộ trưởng Y tế khẳng định.

Song bà cũng thừa nhận dù nguồn cung ứng đảm bảo, triển khai thực tiễn vướng mắc liên quan đấu thầu khiến trong một số thời điểm, một số cơ sở y tế thiếu thuốc cục bộ.

“Trong quá trình triển khai chúng tôi nhận thấy nhiều quy định đã rõ nhưng nhiều nơi còn lúng túng, bộ đang tăng cường hướng dẫn và hỗ trợ các đơn vị tập trung đấu thầu”, bà Lan nói.

Về tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực y tế, theo bà Lan, không chỉ Việt Nam mà nhiều nước xảy ra tình trạng chuyển dịch làn sóng nguồn nhân lực tư khu vực công sang khu vực tư nhân.

Ảnh: Quochoi.vn/Phạm Thắng.

Cần 107.000 giáo viên trong 4 năm tới

Về vấn đề thiếu giáo viên, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết theo số liệu tính toán, đến năm 2026 cần 107.000 giáo viên để duy trì hoạt động dạy và học và phục vụ mục tiêu đổi mới nâng cao chất lượng.

"Về nguyên nhân thiếu giáo viên, vốn do nhiều năm trước không đủ, số lượng bỏ việc, giảm biên, nhiều năm không tuyển, tuyển nhỏ hơn số nghỉ hưu, tăng dân số tự nhiên...", ông nói.

Bộ trưởng dẫn chứng từ tháng 9/2015, tổng số học sinh trên 19 triệu nhưng đến tháng 9/2022, số học sinh tăng trên 23 triệu. Trong khi đó, số giáo viên ở thời điểm tháng 9/2015 hơn 1,15 triệu người thì đến 9/2022 chỉ tăng lên 1,27 triệu giáo viên. Như vậy, số giáo viên nhích hơn 100.000 người trong khi số học sinh tăng hơn 3 triệu người.

Ngoài ra, ông cho biết thiếu giáo viên còn do dịch bệnh tác động đến các trường mầm non phải đóng cửa; nhu cầu phổ cập bậc mầm non 5 tuổi; tỷ lệ giáo viên/học sinh ở các cấp... Đặc biệt, giáo viên cho các môn học mới cũng thiếu hơn 26.000 người.

Về giải pháp, người đứng đầu ngành giáo dục cho biết từ nay đến năm 2026, ngành giáo dục sẽ tuyển 65.000 chỉ tiêu, riêng trong năm 2022 tuyển 27.850 chỉ tiêu. Ngoài chỉ tiêu mới, các tỉnh còn tồn đọng 10.000 chỉ tiêu chưa tuyển được.

"Trong số 65.000 chỉ tiêu, mong ngành nội vụ phối hợp dồn chỉ tiêu cho năm 2023-2024 vì nhu cầu các môn học mới rất lớn", ông nói và cho biết đề nghị tăng lương cho giáo viên cũng đã được Chính phủ tính toán. Bên cạnh đó, ông cho biết giáo viên thiếu nhiều, bỏ việc chủ yếu ở bậc mầm non, chiếm tới 40%. Do đó, bộ trưởng đề nghị Quốc hội xem xét điều chỉnh tăng phụ cấp ưu đãi cho giáo viên bậc mầm non.

Ảnh: Quochoi.vn/Phạm Thắng.

Đề nghị đấu tranh đòi lại ấn vàng của vua Minh Mạng

Đăng ký tranh luận, đại biểu Nguyễn Thanh Hải (Thừa Thiên - Huế) cho biết qua thông tin nắm được, vào lúc 11h ngày 31/10, một tổ chức đấu giá ở Pháp sẽ đưa ra chiếc ấn Hoàng đế Chi bảo của vua Minh Mạng được đúc năm 1823 với chất liệu bằng vàng. Ấn này được truyền từ đời vua Minh Mạng cho đến vua Bảo Đại của triều Nguyễn.

"Theo tôi được biết, bảo vật quốc gia của bất kỳ quốc gia nào đều bị cấm chuyển nhượng và kể cả là bán đấu giá công khai. Hoàng đế chi bảo là biểu tượng của một quốc gia và tôi cho đó là bảo vật quốc gia, không ai được giữ. Vì vậy, người giữ ấn và tổ chức đưa ra đấu giá đều là bất hợp pháp", theo đại biểu tỉnh Thừa Thiên - Huế.

Vì vậy, ông Hải cho rằng cần "đấu tranh" để đòi lại bảo vật này, đồng thời đề nghị các bộ, ngành tham mưu cho Chính phủ để dừng cuộc đấu giá này lại.

"Bằng cách mọi cách, chúng ta phải đưa bảo vật này về với Việt Nam, có thể thương lượng hoặc thậm chí tham gia đấu giá", ông Hải nói và dẫn Điều 42 của Luật Di sản quy định bảo vật quốc gia được bảo vệ và bảo quản theo chế độ đặc biệt, Nhà nước dành ngân sách thích đáng để mua bảo vật quốc gia.

Ảnh: Quochoi.vn/Phạm Thắng.

Bệnh viện tự chủ nhưng không quyết định được việc mua sắm thiết bị

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP.HCM) nhắc lại thực trạng và kiến nghị về y tế cơ sở từng được bà đề cập trong bài phát biểu tại kỳ họp thứ 2 cách đây một năm, song đến nay, chưa thay đổi gì, điển hình như tiền lương, phụ cấp cho cán bộ y tế vẫn chưa tăng.

Phân tích “3 chân kiềng” của ngành y tế gồm y tế cơ sở, y tế điều trị và cung ứng thiết bị, vật tư y tế, bà Lan lo ngại khi cả 3 chân kiềng này đang lung lay.

“Anh em ngành y tế rất muốn làm nhưng lực bất tòng tâm, chúng ta có chính sách về xã hội hóa và tự chủ bệnh viện nhưng phải nói bệnh viện rất khó tự chủ”, theo bà Lan.

Nữ đại biểu phân tích tự chủ không phải cắt đi đầu tư của Nhà nước, mà ngược lại, trong bối cảnh hiện nay, Nhà nước cần đầu tư cho y tế nhiều hơn, nhưng bên cạnh đó cần mở rộng nguồn đầu tư khác để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh.

Vậy nhưng thực tế, Nhà nước cắt hầu hết khoản chi lương cho bệnh viện tự chủ và tự chủ một phần. “Bệnh viện tự chủ nhưng không quyết định được việc mua sắm thiết bị nên khó đảm bảo điều kiện tốt nhất”, bà Lan nói.

Đề cập đến quỹ BHYT, bà Lan nhấn mạnh ý nghĩa của chủ trương này, song bà nêu thực tế vì tăng thu khó nên chúng ta phải giảm chi, ép từ giá dịch vụ y tế, giá thuốc cho tới vật tư y tế dẫn đến không đảm bảo chất lượng. “Ép giá nhưng cũng khó thanh toán, như các bệnh viện ở TP.HCM đang bị BHYT từ chối thanh toàn 1.400 tỷ đồng vì vượt quá quy định cho phép”, bà Lan nói và cho rằng đây là thực tế vô lý.

Theo nữ đại biểu, ước mơ bình thường của bất kỳ cán bộ y tế nào là làm sao để chỉ tập trung chuyên môn chứ không phải hàng ngày đối phó quy trình mua sắm và đối diện với nguy cơ xử lý hành chính và hình sự.

Ảnh: Quochoi.vn/Phạm Thắng.

Sinh viên được đào tạo bài bản nhưng không mặn mà với nghề giáo

Cùng đề cập đến vấn đề thiếu giáo viên, nhưng đại biểu Dương Minh Ánh đưa ra một nguyên nhân khác là chưa có chính sách chủ động để đào tạo đội ngũ giáo viên đáp ứng tiêu chuẩn cho chương trình.

Hiện nay, có lực lượng giáo viên đang làm hợp đồng tại các cơ sở giáo dục hoặc sinh viên đã được đào tạo nhưng chưa đáp ứng được tiêu chuẩn theo quy định mới của Luật Giáo dục. Do vậy, đối tượng này không đủ điều kiện tuyển dụng, dù địa phương đang rất thiếu giáo viên, có chỉ tiêu nhưng vẫn không tuyển đủ.

Nguyên nhân khác theo bà Ánh là áp lực công việc lớn nhưng chính sách tiền lương chưa tương xứng dẫn đến tình trạng chảy máu chất xám. Sinh viên được đào tạo bài bản nhưng ra trường không mặn mà với nghề nhà giáo.

Vì vậy, đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ sớm đưa Luật Nhà giáo vào xem xét tại các kỳ họp tới, tiếp tục xem xét bổ sung chỉ tiêu giáo viên cho các địa phương.

Đồng thời, cho phép các địa phương tuyển dụng đội ngũ giáo viên đủ điều kiện theo tiêu chuẩn cũ và yêu cầu từ nay đến 2030, các giáo viên đó sẽ phải tự hoàn thiện tiêu chuẩn theo quy định mới.

Đề nghị đánh giá toàn diện lộ trình tự chủ cơ sở y tế

Đại biểu Dương Minh Ánh (Hà Nội) nêu vấn đề tự chủ của cơ sở y tế, giáo dục và cho biết cử tri băn khoăn khi thực hiện lộ trình tự chủ trong đó có các bệnh viện và các trường đại học, cao đẳng.

Theo đại biểu, nếu tính đúng, tính đủ thì mức phí và giá khám chữa bệnh sẽ ngày càng cao, trong khi mức lương và thu nhập người dân không tương xứng. Điều này gây áp lực lên người dân, đặc biệt là những người có mức thu nhập thấp sẽ không đủ tiền để khám chữa bệnh ở bệnh viện công lập và cho con em theo học cao đẳng, đại học.

Vì vậy, bà đề nghị Chính phủ, Quốc hội đánh giá toàn diện các chính sách để khi triển khai lộ trình tự chủ để vừa đảm bảo nhiệm vụ chi của các đơn vị sự nghiệp công lập nhưng đồng thời phải tính đến cơ chế chính sách nhằm đảm bảo an sinh xã hội.

Bà Ánh đưa ra một số giải pháp như nâng cao tỷ lệ bao phủ BHYT và mở rộng hơn đối tượng được Nhà nước chi trả BHYT, đặc biệt là người dân có nhu nhập thấp, vùng sâu vùng xa và vùng dân tộc thiểu số; giảm tỷ lệ lãi suất cho vay học phí đối với học sinh sinh viên…

Ảnh: Quochoi.vn/Phạm Thắng.

Khoảng 2,1 triệu đồng bào dân tộc thiểu số không tiếp tục đóng bảo hiểm y tế

Đại biểu Hồ Thị Kim Ngân (tỉnh Bắc Kạn) cho biết trong khi người dân đồng bào dân tộc thiểu số đang dần quen với việc tìm đến bác sĩ, cơ sở y tế để thăm khám chữa bệnh thì nay lại đối mặt với việc không còn được hỗ trợ mua bảo hiểm y tế nữa.

Theo đó, nhiều nơi thoát khỏi huyện nghèo, xã khó khăn, khu vực 2, khu vực 3, người dân không được hỗ trợ nữa. Đại biểu đưa ra thống kê khoảng 2,1 triệu đồng bào dân tộc thiểu số không tiếp tục đóng bảo hiểm y tế.

"Chính phủ cần chỉ đạo rà soát kỹ lưỡng để thấy được người dân khu vực 3, khu vực 2 nay là khu vực 1, cuộc sống đã thực sự hết khó khăn chưa, người dân đã có thể tự chi trả các khoản khám chữa bệnh lên tới 4 triệu đồng/lượt hay không?", bà nói.

Theo đó, đại biểu kiến nghị Bộ Y tế và cơ quan bảo hiểm y tế quan tâm đến việc mua bảo hiểm y tế cho người dân ở khu vực đồng bào dân tộc thiểu số.

Ảnh: Quochoi.vn/Phạm Thắng.

Cần giải quyết việc thiếu giáo viên khi đổi mới chương trình giáo dục

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa dẫn lại ý kiến các đại biểu trước đã phân tích rất nhiều nguyên nhân giáo viên nghỉ việc, trong đó có vấn đề về lương và áp lực công việc. Đồng thời, một bộ phận giáo viên không đủ điều kiện để đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới khi được đào tạo đơn môn nhưng giờ phải dạy tích hợp.

Dẫn lại kiến nghị của Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Trường Giang, bà Hoa cho rằng cần phân tích thật kỹ vấn đề lương, điều kiện làm việc của giáo viên.

"Tôi cũng đề nghị ngành giáo dục quan tâm thêm khi chuẩn bị triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới nhưng giáo viên thiếu rất nhiều. Vì vậy cần tham mưu cho Chính phủ có ý kiến với Quốc hội để giải quyết ngay vấn đề này", đại biểu nêu ý kiến.

“Giáo viên nghỉ việc là hiện tượng không bình thường”

Đăng ký tranh luận, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp) nêu lại vấn đề về thực trạng và nguyên nhân của thực trạng giáo viên nghỉ việc.

Theo bà Hoa, tính đến tháng 8/2022, số liệu do Cục Nhà giáo cung cấp cho thấy trong tổng hơn 16.200 giáo viên nghỉ việc, số giáo viên ở công lập là hơn 10.400 người, ngoài công lập là hơn 5.800 người. Đáng lưu ý, nghiên cứu chỉ ra toàn bộ số giáo viên nghỉ việc là hoàn toàn chuyển ra khỏi ngành giáo dục, chưa có số liệu giáo viên từ công lập chuyển sang tư thục.

"Theo quan điểm của tôi, đây là hiện tượng không bình thường. Vấn đề là không chỉ có một bộ phận cán bộ công chức nghỉ việc mà là một số lượng quá lớn, trong bối cảnh chúng ta đang triển khai đổi mới chương trình phổ thông, cần rất nhiều giáo viên", bà Hoa nói.

Ngoài ra, số liệu không phải của cả nước mà chủ yếu tập trung một số các tỉnh, thành phố là vùng đô thị, có nhiều khu công nghiệp.

Đề nghị bổ sung chỉ tiêu về mức tiêu hao năng lượng tạo ra GDP

Đại biểu Trần Văn Tiến (tỉnh Vĩnh Phúc) đồng tình với các kết quả đạt được về kinh tế xã hội và ngân sách Nhà nước năm 2022, song ông đánh giá vẫn còn nhiều hạn chế. Điển hình như tăng trưởng GDP tuy cao nhưng chưa bền vững, còn phụ thuộc nhiều vào vốn và lao động; tăng năng suất lao động chưa đạt mục tiêu; thu ngân sách Nhà nước chưa bền vững, nợ đọng tăng; xuất nhập khẩu phụ thuộc nhiều vào doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài...

"Cần rõ nguyên nhân về chỉ tiêu tăng tốc độ năng suất lao động không đạt mục tiêu và giải pháp năm 2023. Giải pháp nào để giải ngân vốn đầu tư công trong 3 tháng còn lại từ 46,7% lên 96% kế hoạch được giao. Đồng thời làm rõ nguyên nhân dẫn đến thâm hụt cán cân thương mại", đại biểu đề nghị.

Về kế hoạch kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước năm 2023, ông cho rằng cần nghiên cứu thêm về chỉ tiêu tốc độ tăng trưởng GDP, chỉ tiêu tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo, chỉ tiêu tốc độ tăng năng suất lao động, tỷ lệ thu gom xử lý chất thải rắn sinh hoạt...

“Đề nghị bổ sung thêm chỉ tiêu mức tiêu hao năng lượng để tạo ra 1 đồng GDP. Đây là chỉ tiêu rất quan trọng phản ánh kết quả đổi mới công nghệ, quy trình sản xuất và áp dụng các tiến độ khoa học kỹ thuật để giảm bớt tiêu hao năng lượng", đại biểu tỉnh Vĩnh Phúc nhấn mạnh.

Giao cho địa phương trách nhiệm xử lý nước thải ở tỉnh

Đại biểu Nguyễn Quang Huân (Bình Dương) cho rằng điểm nghẽn về hạ tầng như năng lượng, thủy lợi, cấp thoát nước, rác thải… vẫn chưa được báo cáo của Chính phủ gửi Quốc hội đề cập rõ ràng. Ông nhấn mạnh đến hạ tầng về thủy lợi, đặc biệt là vấn đề cấp thoát nước.

“Nếu không bắt tay xử lý ngay vấn đề xử lý nước thải thì năm 2030, khi nền kinh tế có quy mô 700 tỷ USD, chúng ta sẽ rất khó xử lý”, ông nói.

Theo đại  biểu, hiện cũng chưa có cơ chế tốt để thu hút đầu tư tư nhân vào xử lý nước thải, cấp thoát nước. Ông đề xuất giao cho địa phương thêm trách nhiệm xử lý nước thải ở tỉnh, trước khi có văn bản pháp luật căn cơ hơn.

Ngoài ra, đại biểu đề nghị xem lại chỉ tiêu số 14 về rác thải sinh hoạt. Hiện theo báo cáo thì số thu gom đạt 89%, nhìn chung là vượt kế hoạch. Nhưng theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, chỉ 70% rác thải đô thị được chôn lấp, chỉ khoảng 20% xử lý đạt vệ sinh.

Do đó, đại biểu đề nghị cần có sự giám sát về chất thải rắn bởi con số báo cáo chỉ là số rác được thu gom chứ không phải là được xử lý. Ông đề nghị tập trung nguồn lực để tháo gỡ khi không thấy vấn đề.

Xem xét lại việc giảm 10% tinh giản biên chế giáo dục phổ thông

Đề cập thêm đến giáo dục đào tạo, đại biểu Trần Thị Thanh Hương (An Giang), nêu 3 vấn đề.

Thứ nhất là đề xuất xem xét việc tinh giảm biên chế trong ngành giáo dục cho phù hợp hơn. Theo số liệu của Tổng cục thống kê, trong 10 năm qua, học sinh cả nước tăng 4 triệu, tương đương hơn 22%, trong khi đó số giáo viên chỉ tăng 8,7%. Nếu chỉ tính riêng bậc phổ thông tăng hơn 21%, còn giáo viên giảm 4,05%.

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, cả nước thiếu 95.000 giáo viên các cấp, đồng thời thừa giáo viên cục bộ ở nhiều địa phương cấp học. Bộ đã khắc phục tình trạng này nhưng chưa đạt kết quả như mong đợi. Ngoài ra, việc giảm 10% biên chế công chức hàng năm đối với giáo dục phổ thông gây ra tình trạng bất hợp lý, khó khăn cho ngành giáo dục.

"Kiến nghị Chính phủ xem xét chỉ đạo đảm bảo lực lượng lao động cho ngành giáo dục theo định mức quy định với tinh thần có học sinh, có lớp học thì phải có đủ giáo viên; cân nhắc thêm việc giảm 10% biên chế không nên được thực hiện một cách cứng nhắc như các ngành khác", bà Hương nêu ý kiến.

Thứ hai, đại biểu đề xuất điều chỉnh mức đóng bảo hiểm y tế (BHYT) theo hướng có lợi nhất cho học sinh và hộ gia đình.

Cụ thể, theo quy định nhóm tham gia BHYT, học sinh, sinh viên sẽ tham gia tại trường và không được mua BHYT theo hộ gia đình. Nhưng ở vùng nông thôn, các gia đình đông người thì nhiều trường hợp được hỗ trợ tại trường nhưng mức đóng vẫn cao hơn mức đóng giảm trừ tại hộ gia đình.

"Nhiều phụ huynh mong muốn đóng BHYT cho con em tại hộ gia đình nhưng không được chấp nhận do vi phạm quy định của luật. Điều này tạo dư luận bức xúc và gây khó khăn cho ngành giáo dục trong tổ chức thực hiện. Đề nghị Chính phủ xem xét, thống nhất điều chỉnh theo hướng có lợi nhất cho học sinh và hộ gia đình, góp phần nhanh chóng khắc phục những bất cập này", bà Hương kiến nghị.

Thứ ba, nữ đại biểu kiến nghị xem xét chương trình dạy học văn hóa hệ giáo dục thường xuyên trong trường trung cấp cao đẳng. Nhu cầu được vừa học văn hóa vừa học nghề là chính đáng và tỷ lệ này tăng mạnh ở nhiều địa phương nên cần được xem xét.

Nhất quán quan điểm không hình sự hóa các quan hệ kinh tế

Đại biểu Hoàng Văn Cường cũng cho rằng Việt Nam không thể đi vay tiền để thuê các nhà đầu tư nước ngoài xây dựng các tuyến đường sắt đô thị riêng lẻ và để lại hậu quả không đồng bộ, thiếu kết nối. Nếu Chính phủ ưu tiên đặt hàng cho các nhà đầu tư trong nước sẽ xây dựng một nền công nghiệp đường sắt độc lập, hiện đại. Đồng thời, ông nhấn mạnh khủng hoảng kinh tế sẽ đặt ra khó khăn với doanh nghiệp thuộc ngành sản xuất công nghiệp nặng.

Trong khó khăn, nhiều tập đoàn kinh tế lớn ra đời nhờ đặt hàng của Chính phủ, giải pháp này giúp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng nền kinh tế tự chủ.

Ngoài ra, đại biểu đề nghị cần nhất quán quan điểm không hình sự hóa các quan hệ kinh tế để nhà đầu tư yên tâm kinh doanh, phát triển sản xuất.

Cần chuẩn bị hỗ trợ doanh nghiệp

Đại biểu Hoàng Văn Cường (TP Hà Nội) cho rằng trong năm 2023 kinh tế thế giới đối mặt với lạm phát và khủng hoảng kinh tế, nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn, hội nhập sâu rộng làm thế nào vượt qua vòng xoáy khủng hoảng này.

"Chúng ta không nên say sưa với thành công mà phải nhìn nhận những thách thức đặt ra phía trước", ông nhấn mạnh.

Theo đại biểu, kinh tế Việt Nam là nền kinh tế sản xuất nên có sẵn thị trường nội địa gần 100 triệu dân là bệ đỡ quan trọng của doanh nghiệp. Do đó, cần tăng cường nguồn lực để doanh nghiệp giữ vững thị trường trong nước. Nếu khủng hoảng kinh tế, thị trường thế giới sẽ bị thu hẹp, phải tăng cường giữ vững thị trường trong nước đồng thời phải khai thác thế mạnh các hiệp định thương mại để mở rộng thị trường xuất khẩu.

"Sau 2 năm, nợ của doanh nghiệp đang là một thách thức lớn. Sang năm 2023, doanh nghiệp sẽ gặp nhiều thách thức khi chính sách tài khóa kết thúc, trong bối cảnh kinh tế nếu rơi vào khủng hoảng sẽ đẩy doanh nghiệp rơi vào phá sản", ông nói.

Theo đại biểu, ngay từ bây giờ phải tính đến phương án hỗ trợ doanh nghiệp trong trường hợp xấu nhất. Ông đề xuất hỗ trợ doanh nghiệp với chính sách tài khóa ngược, bởi nợ công vẫn trong mức kiểm soát (khoảng 60%). Theo đó, ông cho rằng thu ngân sách năm 2023 không nên đặt quá cao như năm 2022, song ông băn khoăn với kế hoạch bội chi năm 2023 chúng ta chỉ đặt ra 2,89%, thấp hơn năm 2022. Đây là yếu tố khó khả thi.

"Chúng ta đã chuẩn bị nguồn lực đủ đủ lớn tăng vốn đầu tư công năm 2023 trong bối cảnh vốn giải ngân vốn đầu tư công khó cần đầu tư các dự án dở giang, dành một phần đầu dư công để hỗ trợ các tập đoàn kinh tế mạnh", ông nói.