AP nhận định cáo trạng luận tội đối với Tổng thống Mỹ Donald Trump, được công bố hôm 10/12, hẹp về phạm vi nhưng có sức công phá lớn. Nhiều khả năng những cáo buộc chính thức này cũng sẽ được thông qua chỉ bằng lá phiếu của các thành viên đảng Dân chủ.
Cuộc bỏ phiếu sắp diễn ra sẽ đẩy ông Trump vào một câu lạc bộ mà không tổng thống Mỹ nào mong muốn gia nhập: nhà lãnh đạo thứ ba của nước này bị Hạ viện luận tội. Ông đối mặt với các cáo buộc mà không hề tỏ ý ăn năn, hăng hái chiến đấu thay vì nhận trách nhiệm cho hành động của mình.
.jpeg "cáo trạng luận tội tổng thống trump ảnh 1") |
Tổng thống Trump nói chuyện với phóng viên hôm 10/12 sau khi cáo trạng luận tội được công bố. Ảnh: AP. |
Tập trung vào một câu chuyện
Các nghị sĩ đảng Dân chủ tại Hạ viện nói rằng ông Trump đã lạm dụng quyền lực tổng thống Mỹ vì lợi ích chính trị cá nhân bằng cách yêu cầu Ukraine giúp đỡ điều tra các đối thủ chính trị, bao gồm ông Joe Biden, cựu phó tổng thống và hiện là ứng viên hàng đầu của đảng Dân chủ cho Nhà Trắng năm 2020. Họ cũng cáo buộc ông cản trở thẩm quyền của quốc hội với hành vi ngăn chặn việc tiếp cận tài liệu và lời khai.
Một số thành viên đảng Dân chủ tích cực thúc đẩy quá trình luận tội, nóng lòng nắm lấy cơ hội bắt ông Trump phải chịu trách nhiệm về một loạt hành động khác, bao gồm bằng chứng cản trở công lý được nêu ra trong cuộc điều tra Nga của công tố viên đặc biệt Robert Mueller.
Dù vậy, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã trì hoãn, quyết tâm chỉ đưa ra những cáo buộc mà bà tin rằng có thể giành được sự ủng hộ của các thành viên mà vốn miễn cưỡng khởi động quá trình luận tội lúc đầu (bà Pelosi cũng từng chần chừ trong việc này).
"Tôi mong điều đó (luận tội) là không cần thiết", bà Pelosi nói sau khi cáo trạng luận tội được công bố. Song bà nói thêm: "Chúng tôi thề sẽ giữ gìn và bảo vệ (hiến pháp). Nếu chúng tôi không làm điều đó, chúng tôi sẽ lại trở thành những người lơ là nhiệm vụ của mình".
.jpeg "cáo trạng luận tội tổng thống trump ảnh 2") |
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi (giữa) trong cuộc họp báo công bố cáo trạng luận tội Tổng thống Trump. Ảnh: AP. |
Mặc dù bà dường như đã thành công trong việc thuyết phục đảng Dân chủ theo quan điểm đó, quá trình luận tội - với hàng chục giờ điều trần công khai của các nhà ngoại giao và các quan chức an ninh quốc gia khác để lại nhiều bằng chứng không thể tranh cãi - cho đến nay vẫn chưa thể thuyết phục được đảng Cộng hòa quay lưng với tổng thống.
Việc mở rộng các cáo buộc sẽ chỉ có nguy cơ làm dao động các thành viên đảng Dân chủ, một số người đặc biệt là những người ôn hòa đã giành chiến thắng ở các khu vực bầu cử nơi ông Trump được yêu thích.
"Tôi nghĩ rằng họ đã có tính toán tại Hạ viện khi những bằng chứng được đưa ra gần đây về hành động của ông Trump liên quan đến Ukraine là súc tích, rõ ràng và dễ tiếp cận", thượng nghị sĩ Dân chủ Chris Coons, một người ủng hộ ông Biden, nói.
"Thay vì cáo buộc một loạt hành vi sai trái trong nhiều năm, họ tập trung vào một câu chuyện".
Dù không có nhiều so sánh với lịch sử, quyết định của đảng Dân chủ có nghĩa là ông Trump sẽ đối mặt với cáo trạng luận tội mỏng hơn hơn bất kỳ người tiền nhiệm nào.
Hạ viện đã thông qua 11 cáo buộc chống lại Andrew Johnson, tổng thống đầu tiên bị luận tội vào năm 1868. Năm 1974, các nhà lập pháp đã bỏ phiếu về cáo trạng luận tội 3 điều đối với tổng thống Richard Nixon - lạm quyền, cản trở công lý và khinh thường quốc hội - nhưng ông Nixon đã từ chức khi tình thế trở nên rõ ràng rằng những cáo buộc này nhận được sự ủng hộ của lưỡng đảng.
Các nhà lập pháp đã bỏ phiếu về 4 cáo buộc chính thức đối với tổng thống Bill Clinton vào năm 1994 sau khi công tố viên độc lập Kenneth Starr đưa ra 11 tội danh có thể bị luận tội. Song chỉ có hai cáo buộc được thông qua - đây chính xác là loại kịch bản mà bà Pelosi và các nhà lãnh đạo Dân chủ khác hy vọng tránh được.
Trong cuộc điều tra luận tội ông Clinton, Hạ viện ủng hộ các cáo buộc về tội khai man và cản trở công lý, nhưng một số lượng lớn thành viên đảng Cộng hòa đã không bỏ phiếu cho cáo buộc lạm dụng quyền lực và một cáo buộc khác về tội khai man.
.jpeg "cáo trạng luận tội tổng thống trump ảnh 3") |
Cáo trạng luận tội Tổng thống Trump gồm hai cáo buộc: lạm dụng quyền lực tổng thống và cản trở quốc hội. Ảnh: AP. |
Cơ hội bị bỏ lỡ?
Trong khi nhiều thành viên đảng Dân chủ tán đồng quyết định của bà Pelosi trong việc giới hạn phạm vi cáo trạng luận tội, thì những người khác lại cho rằng cơ hội để ông Trump phải giải thích cho những phát hiện của ông Mueller đã bị bỏ lỡ. Ông Mueller nói quy định của Bộ Tư pháp Mỹ không cho phép ông đưa ra các cáo buộc hình sự đối với một tổng thống đương nhiệm, nhưng ông dường như ngụ ý có một địa chỉ khác để giải quyết vấn đề: quốc hội.
Cáo trạng được công bố hôm 10/12 không đề cập cụ thể đến cuộc điều tra của ông Mueller, mặc dù cáo buộc cản trở quốc hội có gián tiếp đề cập. Cáo buộc nói rằng hành động của ông Trump trong chuyện này là "nhất quán" với các nỗ lực trước đó "nhằm phá hoại các cuộc điều tra của chính phủ Mỹ về sự can thiệp của nước ngoài trong cuộc bầu cử ở Mỹ".
Corey Brettschneider, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Brown và là tác giả của cuốn Lời tuyên thệ và chiếc ghế tổng thống: Hướng dẫn về hiến pháp cho các tổng thống tương lai, đã nói việc thiếu vắng một cáo buộc cụ thể liên quan đến ông Mueller là "thất bại về nhiệm vụ hiến định".
Tuy nhiên, ngay cả phạm vi luận tội hạn hẹp như vậy dường như cũng không thể giúp giành được lá phiếu của đảng Cộng hòa, dù có những lo ngại trong một số nhà lập pháp Cộng hòa về các hành động của ông Trump. Không nghị sĩ Cộng hòa nào, ở Hạ viện hay Thượng viện, lên tiếng ủng hộ cáo trạng luận tội hôm 10/12, kể cả những người sẽ rời quốc hội vào năm tới.
"Suy nghĩ của tôi đã thay đổi", hạ nghị sĩ Will Hurd, một thành viên đảng Cộng hòa đến từ Texas, người mà đảng Dân chủ đã hy vọng thuyết phục được, cho hay.
.jpeg "cáo trạng luận tội tổng thống trump ảnh 4") |
Bà Pelosi cùng lãnh đạo các ủy ban trong Hạ viện công bố cáo trạng luận tội ông Trump hôm 10/12. Ảnh: AP. |
Bà Pelosi đã dành nhiều tháng để bảo vệ quan điểm rằng đảng Dân chủ không nên tiến hành luận tội trừ khi họ có thể kéo theo một số thành viên đảng Cộng hòa đi cùng. Bà nói quá trình này, nếu gây chia rẽ lớn về đảng phái, sẽ quá tổn hại cho quốc gia.
Song khi đảng của bà tiến gần hơn đến kịch bản đó, bà lại nói rằng việc không hành động sẽ có sức tàn phá lớn hơn.
"Nếu chúng ta cho phép một tổng thống, bất kỳ tổng thống nào, dù bà ấy hoặc ông ấy là người như thế nào, có thể đi theo con đường này, chúng ta sẽ nói lời tạm biệt với nền cộng hòa và chào đón một vị vua tổng thống", bà Pelosi nói.
