Xung đột Thái Lan - Campuchia 'thử thách' Tổng thống Trump

Người dân trú ẩn trong hầm ở tỉnh Sa Kaeo, Thái Lan, hôm thứ Tư. Ảnh: Reuters.

Hồi tháng 7, đợt giao tranh giữa Thái Lan và Campuchia chấm dứt sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gọi điện và đe dọa áp mức thuế cao.

Tuần này, đụng độ biên giới giữa hai nước lại bùng phát, đe dọa thỏa thuận ngừng bắn mà Tổng thống Mỹ Trump tận mắt chứng kiến hai bên ký kết. Thái Lan đã vạch rõ ranh giới: Thuế quan không thể là công cụ ép chấp nhận hòa bình.

Với mong muốn giành được giải Nobel Hòa bình, Tổng thống Trump đóng vai trò trung gian trong nhiều cuộc xung đột, nhưng kết quả mà ông đạt được rất khác nhau, đồng thời khiến một số quốc gia không vừa lòng.

Nhà lãnh đạo Mỹ cũng đã dùng công cụ thuế quan để chấm dứt cuộc giao tranh giữa Ấn Độ và Pakistan vào tháng 5, nhưng cách này khiến quan hệ New Delhi - Washington căng thẳng.

Ấn Độ phủ nhận tác động của công cụ thuế quan đối với quyết định của họ nhằm chấm dứt thù địch.

Tại sự kiện ở Pennsylvania ngày 9/12, Tổng thống Trump nói rằng ông sẽ thực hiện một cuộc điện đàm vào ngày 10/12 để chấm dứt giao tranh giữa Thái Lan và Campuchia, nhưng không cho biết cụ thể.

Ngoại trưởng Thái Lan Sihasak Phuangketkeow nhấn mạnh, rằng giải quyết xung đột biên giới phải tách biệt với các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra.

Tháng 10 vừa qua, Mỹ và Thái Lan công bố khuôn khổ thỏa thuận thương mại đối ứng, theo đó Mỹ áp mức thuế 19% với hàng hóa Thái Lan, đồng thời xác định các lĩnh vực có thể cắt giảm thuế trong tương lai.

“Chúng tôi cảm thấy thật bất công khi phải chịu mức thuế đơn phương 19%, và có lẽ họ muốn áp thêm thuế nữa nếu không hài lòng”, ông Sihasak nói trong cuộc phỏng vấn ngày 9/12.

Những cuộc giao tranh giữa Thái Lan và Campuchia xuất phát từ tranh chấp trên nhiều đoạn thuộc đường biên giới dài 817 km. Các nỗ lực phân định lãnh thổ tranh chấp hầu như không tiến triển, dẫn đến những đợt bùng phát xung đột quân sự.

Vụ giao tranh lần này xảy ra vào thời điểm Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul chuẩn bị giải tán quốc hội vào tháng tới và tổ chức bầu cử sớm vào tháng 3 năm sau.

Ông Anutin đang hứng một số chỉ trích vì chính phủ phản ứng chậm trong đợt lũ lụt nghiêm trọng ở miền nam đất nước vào tháng trước, đe dọa cơ hội của đảng Bhumjaithai trước thềm bầu cử.

“Điều này đặt Bhumjaithai vào thế phải chứng minh năng lực lãnh đạo trong khoảng thời gian ngắn nắm quyền, và rõ ràng đó là nỗ lực nhằm giành phiếu bầu trong cuộc bầu cử sắp tới”, bà Laura Schwartz, nhà phân tích cấp cao tại hãng tư vấn rủi ro Verisk Maplecroft, nhận định.

Trong khi nguy cơ bị áp thêm thuế vẫn hiện hữu, ông Anutin và đảng của ông có thể muốn tranh thủ tâm lý dân tộc bằng cách thể hiện lập trường cứng rắn hơn trong vấn đề thương mại và tách biệt với tranh chấp biên giới.

Theo ông Voranai Vanijaka, giảng viên tại Đại học Thammasat (Bangkok), Thủ tướng Anutin từng bị các phe phái dân tộc chủ nghĩa chỉ trích gay gắt khi ông ký thỏa thuận ngừng bắn do Tổng thống Trump và Malaysia làm trung gian.

“Nên giờ ông ấy muốn giữ khoảng cách với ông Trump”, ông Voranai nói.

Một cuộc khảo sát toàn quốc hồi tháng 8 cho thấy người Thái Lan tin tưởng quân đội - lực lượng có lập trường cứng rắn nhất với Campuchia - hơn các lãnh đạo chính trị.

“Thái Lan có thể đối mặt với nguy cơ thuế quan, nhưng họ đang đặt cược vào ưu thế quân sự và phạm vi xung đột hạn chế. Họ có lẽ tin rằng mình có thể giành ưu thế và chính quyền Tổng thống Trump sẽ chấp nhận kết quả đó”, ông Chong Ja Ian, giáo sư ngành khoa học chính trị tại Đại học Quốc gia Singapore, nhận định.