Những người Mỹ vẫn chưa hết bàng hoàng sau những vụ xả súng ở siêu thị thành phố Buffalo, trường tiểu học ở Texas hay bệnh viện ở Tulsa, nay nỗi sợ ngày càng tăng sau 10 vụ xả súng liên tiếp vào những ngày cuối tuần đầu tiên của tháng 6.
Chưa đầy một tháng, hàng loạt vụ xả súng chết người đã diễn ra tại nhiều nơi trên đất Mỹ. Tim Kelly, Thị trưởng thành phố Chattanooga, nơi xảy ra vụ xả súng khiến 3 người chết và 14 người bị thương, nói rằng "đây sẽ là một mùa hè nghiêm trọng và kéo dài với những thành phố như Chattanooga, trừ khi quốc hội thông qua luật cải cách súng đạn".
Sau mỗi vụ xả súng hàng loạt, những lời kêu gọi kiểm soát súng đạn liên tục tăng lên. Dù vậy, sự khác biệt cố hữu trong lập trường của hai đảng Dân chủ và Cộng hòa tại Mỹ về súng đạn khiến sẽ khó có thay đổi đáng kể khi thảo luận tại Thượng viện, theo CNN.
Cuối tuần kinh hoàng
Tính riêng từ ngày 3/6 đến ngày 5/6, đã có 10 vụ xả súng hàng loạt, giết chết ít nhất 12 người và hàng chục người khác bị thương. Trong ba ngày cuối tuần, tin tức về các vụ xả súng xuất hiện với tốc độ chóng mặt.
Dĩ nhiên nhịp sống của phần lớn người Mỹ vẫn tiếp tục mà không vướng phải bạo lực. Nhưng mối đe dọa bạo lực súng đạn đã khắc sâu vào cuộc sống hàng ngày, khi các vụ xả súng gần đây xảy ra ở trường học, bệnh viện, siêu thị, quán bar và các bữa tiệc. Những nạn nhân chưa từng nghĩ rằng mạng sống của họ sắp kết thúc khi đến những nơi vốn bình thường với mọi người.
Vụ bạo lực thảm khốc nhất vào cuối tuần qua diễn ra ở Philadelphia, khi 3 người thiệt mạng cùng 12 người bị thương. Cảnh sát cho biết những tay súng đã bắn vào đám đông ở phố South Street - khu vực đặc biệt nhộn nhịp vào những ngày cuối tuần.
“Một lần nữa, chúng ta chứng kiến những người chết vô ích và nhiều người bị thương trong một vụ bạo lực súng đạn khủng khiếp”, Thị trưởng Philadelphia Jim Kenney nói.
 |
| Hiện trường vụ xả súng ở Philadelphia ngày 4/6. Ảnh: AP. |
Tại thành phố Chattanooga, bang Tennessee, vụ xả súng đánh dấu hai tuần liên tiếp thành phố ghi nhận các vụ xả súng vào cuối tuần. Vụ việc tuần trước đã khiến 2 người chết và 14 người bị thương. Ngoài ra, một người khác đã thiệt mạng sau khi bị một chiếc xe tông trúng vào thời điểm xảy ra vụ xả súng.
Ở bang Arizona, hai người chết cùng hai người bị thương sau một vụ xả súng ở quán bar thành phố Mesa. Ngoài ra, một bé gái 14 thiệt mạng và 8 người bị thương trong vụ xả súng vào sáng 4/6 ở thành phố Phoenix. Các bang Nebraska, Virginia và Georgia ghi nhận một người chết ở mỗi bang cùng tổng cộng 11 người bị thương trong các vụ xả súng.
Lập trường đối lập
Những tranh luận về các quy định kiểm soát súng đạn lại nổ ra mạnh mẽ sau hàng loạt vụ xả súng.
Dù vậy, bất kỳ quy định kiểm soát súng nào cũng phải được Thượng viện Mỹ thông qua. Với tương quan hiện tại, đảng Dân chủ sẽ cần ít nhất 10 thành viên đảng Cộng hòa có cùng lập trường với họ để chắc chắn dự luật không bị cản trở - một điều không đơn giản.
Những đảng viên Cộng hòa sẽ lấy Tu chính án thứ hai làm điểm tựa, và mỗi đề xuất kiểm soát súng đạn có thể bị đảng Cộng hòa cáo buộc làm suy yếu Hiến pháp Mỹ.
Dù vậy, vẫn có những dấu hiệu cho thấy ngày càng có nhiều lời kêu gọi thắt chặt quy định sở hữu súng tại Mỹ, kể cả chính trường hay công chúng. Các cuộc thăm dò cho thấy đa số người dân ủng hộ kiểm soát lý lịch người mua súng và cấm súng trường.
Dianne Feinstein, thượng nghị sĩ bang California, hồi tháng 5 đã đưa ra dự luật tăng giới hạn độ tuổi mua súng trường từ 18 tuổi lên 21 tuổi. Tuyên bố của bà Feinstein được đưa ra vài ngày trước vụ xả súng ở Uvalde, Texas.
“Thật vô lý khi một người dưới 21 tuổi bị cấm mua súng lục hay thậm chí một chai bia, nhưng có thể mua một khẩu súng trường”, bà Feinstein nói, đề cập đến khẩu súng trường AR-15 mà các thủ phạm xả súng hay sử dụng.
Trong khi nhiều người Mỹ coi việc sở hữu vũ khí là cách quan trọng để bảo vệ bản thân và bản sắc dân tộc, những cuộc thăm dò từ các thành viên Cộng hòa cũng cho rằng có thêm các lệnh kiểm soát là cần thiết.
"Tôi chưa bao giờ tham dự các buổi thảo luận nghiêm túc như lúc này. Có nhiều thành viên đảng Cộng hòa chịu đàm phán về luật súng đạn hơn bất kỳ thời điểm nào từ sau vụ xả súng ở trường Sandy Hook (năm 2012)", thượng nghị sĩ Chris Murphy của bang Connecticut cho biết.
 |
| Cảnh sát Chattanooga phong tỏa hiện trường vụ xả súng khiến 3 người chết, 14 người bị thương. Ảnh: New York Times. |
Liệu có sự đồng thuận vì dân?
Câu hỏi thảo luận tại Thượng viện tuần này không chỉ nằm ở việc giới lãnh đạo hai chính đảng sẽ làm gì đảm bảo an toàn cho đất nước. Nó còn là bài toán về sự thống nhất trong bối cảnh liên tục có người vô tội thiệt mạng.
“Đủ rồi”, ông Biden nói về bạo lực súng đạn hôm 2/6, sau khi có chuyến thăm thứ hai trong vài tuần đến những nơi bị xả súng. Tương tự tổng thống Mỹ, thị trưởng Tennessee có hai tuần liên tiếp thông báo về vụ xả súng hàng loạt.
“Một lần nữa, chúng tôi có những người muốn giải quyết vấn đề của họ bằng súng đạn”, ông Kelly nói. “Tôi đã mệt khi đứng trước các bạn để nói về súng và những thi thể”.
Dù vậy, lập trường đối lập từ đảng Cộng hòa sẽ thách thức các dự luật kiểm soát súng đạn, trong bối cảnh đợt bầu cử giữa nhiệm kỳ đang đến gần và ai cũng muốn thúc đẩy chương trình nghị sự dựa trên nguyện vọng từ đa số thành viên nội bộ đảng, với phần đông người phản đối thắt chặt kiểm soát súng.
Steve Scalise - Phó lãnh đạo phe Cộng hòa tại Hạ viện, người từng bị thương nặng trong vụ xả súng vào trận bóng chày từ thiện của các nghị sĩ quốc hội năm 2017 - nói rằng đảng Dân chủ đang dùng vụ xả súng ở Texas làm cái cớ để vi phạm quyền sở hữu súng. Ông Scalise cho rằng trách nhiệm của những vụ xả súng không chỉ nằm ở loại vũ khí.
Tương tự lập trường các thành viên đảng Cộng hòa, ông Scalise nói cần phải điều tra sức khỏe tinh thần của các cá nhân và thu thập dữ kiện để ngăn một vụ xả súng trước khi nó xảy ra, tương tự cách Mỹ đã làm sau sự kiện 11/9 để ngăn chặn nguy cơ tấn công khủng bố.
