Một lý do phổ biến khiến người đọc tin tức online cảm thấy căng thẳng lo âu là vì số tin tiêu cực họ đã đọc: các trường hợp vi phạm pháp luật, bất công xã hội, xuống cấp đạo đức. Nhiều người hỏi nhau: có phải xã hội lúc này tệ hơn không? Vấn đề là, ta đang so sánh “lúc này” với lúc nào? Thời chưa có Internet?
Một ví dụ về tin tiêu cực là tin tức về nạn bạo hành. Không khó để nhận ra phát ngôn, bằng chứng bạo hành trường học, bạo hành gia đình ngày nay nhiều hơn ngày xưa. Tôi không chắc ngày xưa có ít bạo hành hơn bây giờ. Nhưng một điều chắc chắn là, ngày xưa ít phương tiện kể chuyện, ghi hình bằng chứng, chưa có công nghệ đăng tin nhanh và rẻ như mạng xã hội bây giờ.
 |
| Ảnh minh hoạ. Nguồn: BBC. |
Ngày xưa tri hô một chuyện xấu giữa đời thường là một hành động phiêu lưu liều lĩnh hơn là bây giờ tri hô qua mạng Internet. Tuy rằng không phải tất cả nạn bạo hành nêu lên Internet đều được giải quyết hiệu quả, nhưng chúng ta phải thừa nhận rằng chúng giúp nhận thức của cộng đồng và can thiệp của pháp luật tăng lên rõ rệt. Thời các vụ bạo hành còn rơi vào im lặng vì nạn nhân không có phương tiện để nói ra, tôi không rõ xã hội và pháp luật có can thiệp nhanh được như vậy không.
Tuy rằng Internet mang đến nguồn thông tin vô tận cho người dùng, nó thật ra chỉ phản ánh một phần xã hội. Không phải tất cả chuyện tiêu cực xã hội đều được phản ánh trên Internet. Theo phim tài liệu Money, Explained (Giải mã tiền tệ) (2021) phát hành trên Netflix, thì hơn 40% các vụ lừa đảo mất tiền (scam) rơi vào im lặng. Nạn nhân bị lừa mất tiền thường giấu gia đình người thân. Họ càng không nói trên Internet.
Dữ liệu này thậm chí không đầy đủ vì rất khó nhận biết, thu thập. Bạn có thể đoán một người là nạn nhân bị bạo hành thông qua xây xát đáng nghi ngờ trên cơ thể hoặc biểu hiện tâm lý bất thường của họ. Nhưng bạn rất khó để nhận biết một người có phải là nạn nhân của một vụ lừa tiền hay không, khi mà họ trông lành lặn, và chủ ý im lặng.
Vậy nên, một vấn đề tiêu cực bạn thấy nhiều trên Internet không hẳn là nó tiêu cực hơn những điều bạn không thấy hoặc không được nêu lên Internet. Mặt tích cực nhỏ nhoi là: một chuyện xấu được nêu lên, thì ít ra chúng có thêm khả năng được chia sẻ, đồng cảm, xử lý hậu quả và nâng cao nhận thức, phòng tránh. Xã hội đang tốt dần lên vì những nỗ lực đó.
Bình luận