Vingroup xin ưu đãi cho ôtô điện, các nước đang làm thế nào?

Tại cuộc họp với lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ngành vào giữa tháng 5, Tập đoàn Vingroup đã xin thí điểm miễn thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ cho ô tô điện trong 5 năm nhằm thúc đẩy thị trường xe điện.

Trên thực tế, đây là đề xuất đầu tiên ở Việt Nam nhưng không mới trên thế giới. Nhiều quốc gia cũng đã áp dụng các tổ hợp chính sách hỗ trợ, ưu đãi mạnh mẽ cho người tiêu dùng và nhà sản xuất để khuyến khích chuyển đổi mô hình từ xăng sang điện, điển hình là Trung Quốc, Mỹ và các quốc gia châu Âu.

Theo Wall Street Journal, ông Hallgeir Langeland, 65 tuổi, một cựu chính trị gia kiêm nhà hoạt động môi trường Na Uy, đã không sở hữu ôtô trong suốt 25 năm. Nhưng khi Ford tung ra phiên bản Mustang chạy hoàn toàn bằng điện hồi năm ngoái, ông không cần đắn đo nhiều. "Tôi phải có nó. Tôi không thể chờ đến tháng 3", ông Langeland nói khi nhớ lại chiếc Mustang ông từng lái thời trẻ.

Ông Christian Burg, chủ một doanh nghiệp xây dựng nhà ở tiết kiệm năng lượng tại Đức, lái chiếc BMW X3 SUV chạy xăng trong nhiều năm. Khi chính phủ Đức tăng trợ giá cho ôtô điện, ông nộp đơn xin trợ giá dành cho doanh nghiệp nhỏ và chuyển sang chiếc iX3 phiên bản lai sạc điện. "Chúng tôi nhận được khoản ưu đãi 3.750 euro (4.500 USD)", ông tiết lộ.

Các chính phủ siết dần tiêu chuẩn về khí thải và hỗ trợ những ngành ở tuyến đầu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Ảnh: Reuters.

Từ cường quốc xe điện Trung Quốc và châu Âu...

Các chính phủ trên toàn cầu đã đưa ra nhiều chính sách nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp xe điện trong những năm qua, bao gồm giảm thuế, phí, trợ cấp, ưu đãi và các quy định hành chính. Điểm chung là các chính phủ đưa ra lộ trình cụ thể để chuyển đổi từ phương tiện chạy nhiên liệu hóa thạch sang ôtô điện.

Theo CNBC, nhiều tài xế Trung Quốc chuyển sang xe điện vì những chính sách ưu đãi của chính quyền. Chẳng hạn, hồi năm 2016, người mua Trung Quốc được giảm giá toàn quốc 55.000 NDT (8.599,01 USD) cho mỗi BEV và 30.000 NDT (4.690 USD) đối với PHEV. Chính quyền các thành phố cũng hỗ trợ bổ sung lên đến 55.000 NDT.

Bắc Kinh cũng trợ cấp cho các nhà sản xuất xe điện dựa trên mật độ năng lượng pin, phạm vi lái xe và năng lượng tiêu thụ. Chẳng hạn, trong năm 2020, một chiếc xe điện thuần túy có phạm vi tối thiểu 300 km sẽ nhận được trợ cấp 16.200-22.500 NDT (2.532-3.517 USD). Cùng với đó là hỗ trợ xây dựng mạng lưới sạc pin cho xe điện.

Đối với thuế, phí, Trung Quốc giảm 50-100% phí đăng ký cho người dùng tùy vào những thời điểm khác nhau, giảm thuế hàng năm, sạc miễn phí hoặc chi phí thấp. Ngoài ra, các nhà sản xuất sẽ được cộng điểm tín dụng nếu sản xuất nhiều xe điện.

Trung Quốc là thị trường xe điện hàng đầu trên thế giới. Ảnh: Reuters.

Người mua xe điện tại Trung Quốc cũng nhận được các ưu đãi phí làm biển, không phải chờ đăng ký xe từ 6-12 tháng, miễn phí đường cao tốc, đỗ xe. Riêng tại Thâm Quyến, taxi chuyển sang xe điện sẽ có thể nhận trợ cấp.

Một khách hàng 27 tuổi, sống tại Hàng Châu, đã chờ gần một năm để có biển số cho chiếc xe chạy bằng xăng. Tuy nhiên, sau khi nhìn thấy chiếc xe điện G3 của Xpeng, cô quyết định không chờ đợi thêm nữa.

"Sau khi áp dụng khoản trợ cấp của chính phủ, chiếc xe phù hợp với ngân sách khoảng 180.000 NDT (27.643 USD) của tôi", cô chia sẻ.

Liên minh châu Âu (EU) cũng siết dần tiêu chuẩn về khí thải và hỗ trợ các ngành ở tuyến đầu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Phần lớn khoản hỗ trợ dành cho những sáng kiến thúc đẩy người tiêu dùng mua xe điện, từ đó kéo nhu cầu tăng cao.

Sau khi áp dụng khoản trợ cấp của chính phủ, chiếc xe phù hợp với ngân sách khoảng 180.000 NDT (27.643 USD) của tôi

Một khách hàng 27 tuổi tại Hàng Châu

Trong năm 2020, doanh số bán xe điện mới tại các nước châu Âu tăng gấp đôi, chiếm 43% doanh thu toàn cầu. Đà tăng đưa EU vượt Trung Quốc trở thành thị trường xe điện lớn nhất thế giới.

Chẳng hạn, Đức trợ cấp đến 4.000 euro (4.874 USD) trên mỗi BEV và 3.000 euro (3.656 USD) đối với PHEV. Đất nước cũng xây dựng quỹ trị giá 1 tỷ euro dành cho các chương trình giảm giá và xây dựng trạm sạc.

Trong khi đó, Pháp trợ cấp 6.000 euro (7.312 USD) đối với các chiếc xe xả thải ít hơn 20g CO2, 5.000 euro (6.093 USD) trên mỗi BEV và gần 10.000 euro (12.187,01 USD) dành cho những khách hàng chuyển từ xe chạy động cơ diesel sang BEV.

Tương tự Pháp và Đức, Tây Ban Nha, Italy, Thụy Điển, Đan Mạch và Phần Lan cũng áp dụng những mức trợ cấp khác nhau cho các khách hàng mua xe điện. Riêng Đan Mạch giảm thuế mua bán lên đến 80%. Một số thành phố lớn của Tây Ban Nha giảm 75% thuế, trong khi Phần Lan áp dụng mức thuế tối thiểu.

...đến Bắc Mỹ

Giao thông vận tải hiện là nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất của Mỹ. Do đó, kế hoạch thay xe chạy xăng sang xe điện của Tổng thống Mỹ Joe Biden là điều cần thiết để giải quyết các vấn đề về biến đổi khí hậu.

Các đề xuất của ông Biden bao gồm khoản ưu đãi lên đến 174 tỷ USD dành cho ôtô điện. Kế hoạch của ông nhằm tăng chiết khấu cho những khách hàng mua xe điện.

Ngoài ra, tổng thống Mỹ lên kế hoạch thúc đẩy tăng số lượng bộ sạc công cộng từ 72.000 bộ hồi năm 2019 lên 500.000 bộ vào năm 2030. Ông cũng kêu gọi thay thế đội xe khoảng 650.000 chiếc của chính phủ Mỹ bằng các mẫu xe điện.

Các chuyên gia của Bloomberg ước tính 500.000 bộ sạc có thể cần khoảng 6 tỷ USD đầu tư. Một phần của khoản trợ cấp 174 tỷ USD cũng sẽ trực tiếp tới tay người tiêu dùng để kích cầu. Cùng với đó là những đơn đặt hàng xe điện trực tiếp từ chính phủ liên bang.

Để thực hiện hóa tham vọng khí hậu của mình, ông Biden cần mang lại lợi ích cho càng nhiều nhà sản xuất xe điện càng tốt

Bloomberg

Các khoản chi trên đều đem đến hiệu quả tương tự. Đó là gia tăng nhu cầu nhằm đẩy nhanh quá trình điện hóa của ngành công nghiệp ôtô Mỹ.

Trước đó, chính phủ liên bang và một số tiểu bang đã cung cấp các khoản tín dụng thuế (tối đa 7.500 USD) và ưu đãi khi mua xe điện, nhưng ưu đãi chính của liên bang sẽ bắt đầu cắt giảm sau khi nhà sản xuất bán được 200.000 chiếc xe điện.

"Để thực hiện hóa tham vọng khí hậu của mình, ông Biden cần mang lại lợi ích cho càng nhiều nhà sản xuất xe điện càng tốt", Bloomberg bình luận.

Trong khi đó, chính phủ Canada yêu cầu tất cả loại xe được bán bắt đầu từ năm 2040 sẽ không tạo ra khí thải. Tỉnh Québec cấm bán xe du lịch chạy bằng xăng mới từ năm 2035. Còn tỉnh British Columbia cấm hoàn toàn việc bán hoặc cho thuê ôtô, xe tải chạy xăng vào năm 2040.

Na Uy cũng áp dụng các chương trình trợ cấp để thúc đẩy doanh số bán xe điện, bao gồm hỗ trợ trực tiếp 4.000 euro (4.874 USD) cho người dùng, trợ cấp 50% giá xe và chi phí xây dựng, lắp đặt trạm sạc đối với nhà sản xuất.

Kế hoạch thay xe chạy xăng sang xe điện là cần thiết để giải quyết các vấn đề về khí hậu. Ảnh: Reuters.

Cùng với đó là giảm giá dịch vụ sạc nhanh, miễn phí đỗ xe, phí tàu, thuyền, bến cảng, được sử dụng làn của xe bus; miễn một số phí đường bộ và phà. Các loại thuế được miễn đối với xe điện tại Na Uy bao gồm thuế nhiên liệu, đường bộ, thuế phương tiện.

Trong khi đó, Nhật Bản cũng miễn các loại thuế liên quan đến sở hữu, mua và trọng tải xe. Vào năm 2020, người mua xe điện được nhận trợ cấp đến 7.700 USD tùy công suất pin của xe.

Theo tiến sĩ Bùi Quang Tuấn, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, việc chính phủ hỗ trợ là điều cần thiết nếu Việt Nam muốn phát triển ngành công nghiệp ôtô điện để bắt kịp với xu hướng của thế giới và đạt được những mục tiêu về tăng trưởng xanh.