 |
Như nhiều người khác, Chrissy Bowen (51 tuổi), ở Texas, đã ngay lập tức lên mạng đặt hàng thêm thuốc tránh thai khẩn cấp - còn được gọi là "viên thuốc sáng hôm sau” - khi nghe tin Tòa án Tối cao Mỹ quyết định lật ngược phán quyết Roe v Wade hợp pháp hóa việc phá thai năm 1973.
Dù đã có một số thuốc mua hồi tháng 5 sau khi dự thảo về việc bỏ phiếu cho quyết định trên bị rò rỉ, bà vẫn đặt thêm 6 viên thuốc cho con trai và con gái đã đến tuổi sinh sản.
Dẫu đã có thuốc trong giỏ hàng, bà Bowen vẫn thường xuyên kiểm tra đơn hàng. Chỉ một ngày sau khi quyết định của tòa án được đưa ra hôm 24/6, tài khoản trên Amazon nơi bà đặt thuốc đã hiển thị thông báo “bán hết”.
“Tôi làm như thế này vì hiện nay việc phá thai không còn nữa, và tôi lo lắng rằng loại biện pháp tránh thai này (thuốc tránh thai) sẽ sớm không còn nữa”, Bowen nói.
Không chỉ thuốc tránh thai, thuốc phá thai cũng nhanh chóng được săn đón.
Trong vài giờ sau khi Tòa án Tối cao công bố quyết định của họ, Just the Pill, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên thu xếp cho bệnh nhân mua thuốc phá thai ở một số bang, đã nhận gần 100 yêu cầu đặt lịch hẹn tư vấn.
Con số đó gấp khoảng bốn lần số lượng yêu cầu đặt hẹn hàng ngày thông thường của tổ chức. Nhiều người trong số đó đến từ Texas và các bang đã nhanh chóng áp đặt lệnh cấm phá thai sau phán quyết của tòa án.
Quyết định cấm phá thai của Tòa án Tối cao Mỹ đang khiến nhiều phụ nữ đổ xô tích trữ thuốc tránh thai không chỉ cho bản thân và gia đình, mà còn cho bạn bè hoặc người quen. Bên cạnh đó, nhu cầu thuốc tránh thai cũng tăng vọt trong khi đối mặt với những rào cản pháp lý.
 |
| Đồ họa: New York Times. |
Thuốc tránh thai khẩn cấp cháy hàng
Stix, một công ty chăm sóc sức khỏe sinh sản cho phụ nữ, cho biết nhu cầu đối với thuốc uống tránh thai khẩn cấp của họ đã tăng hơn 600% trong 24 giờ sau thông báo của Tòa án Tối cao. Một viên thuốc có giá 38 USD và thời hạn sử dụng lên đến 20 tháng.
Cynthia Plotch, đồng Giám đốc điều hành của Stix, cho biết “70% trong số những người đó đã mua nhiều hơn một liều thuốc”.
Các nhà bán lẻ đang cố gắng tăng cường nguồn cung. Hôm 24/6, Wellspring Meds, trang web sản phẩm chăm sóc sức khỏe, cùng với cửa hàng Amazon của công ty, đã bán hơn 6.000 đơn vị thuốc tránh thai khẩn cấp, tăng mạnh so với 1.000 đơn vị một ngày trước đó, Ariel Kondov, một trong những chủ sở hữu của công ty cho biết.
Ông cho biết mình không nghĩ có nhà cung cấp nào chuẩn bị trước để đáp ứng được ngay lập tức nhu cầu hiện tại. Ông đã liên hệ với các nhà sản xuất thuốc tránh thai vào hôm 24/6, và họ nói rằng đang tăng sản lượng và sẽ tiếp tục đáp ứng nhu cầu tăng cao.
Hiện tại, có hai sản phẩm chính trong danh mục thuốc tránh thai khẩn cấp.
Plan B là nhãn hiệu thuốc được biết đến nhiều nhất, không cần kê đơn, được sử dụng trong vòng 72 giờ sau khi sinh hoạt tình dục. Nó ít hiệu quả hơn ở những người nặng hơn 75 kg, theo Planned Parenthood - một tổ chức phi lợi nhuận cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản ở Mỹ và trên toàn cầu.
Ella, một loại thuốc tránh thai theo toa bác sĩ, có thể uống muộn nhất là 5 ngày sau khi quan hệ tình dục. Nó có thể hiệu quả hơn Plan B ở những phụ nữ nặng trên 75 kg (nhưng không quá 89 kg).
Vào tháng 5, sau khi dự thảo của Tòa án Tối cao bị rò rỉ, Wisp - một công ty cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ xa - đã chứng kiến doanh số bán các sản phẩm và dịch vụ tránh thai khẩn cấp tăng 40% so với tháng trước, theo Ahmad Bani, Giám đốc điều hành của công ty.
 |
| Một số loại thuốc tránh thai thông dụng tại Mỹ. Ảnh: Verywell Health. |
Trong 24 giờ sau thông báo chính thức của Tòa án Tối cao hôm 24/6, doanh số bán thuốc tránh thai khẩn cấp của Wisp đã tăng hơn 25 lần so với mức trung bình hàng ngày vào tháng 5.
Hannah Lyter (27 tuổi), một nhà quản lý mạng xã hội, người đã giúp tạo nội dung cho Wisp, đã mua thuốc để phân phát cho những người cần.
Sarah McKenna (21 tuổi) ở Saylorsburg, đã lên Amazon mua ba viên thuốc khi thông báo được đưa ra, để bổ sung vào đơn đặt hàng mà cô đã thực hiện vào tháng trước sau khi dự thảo bị rò rỉ.
“Suy nghĩ đầu tiên của tôi là tôi muốn mua thuốc tránh thai không chỉ cho bản thân mà cho những người cần nó, vì có người mua chúng và bán lại với một mức giá điên rồ”, McKenna nói. “Tôi có bạn bè và gia đình, những người không phải lúc nào cũng có thể mua được những thứ đó và tôi muốn có thêm một số thuốc để có ngay lúc cần”.
McKenna đã mua thuốc tránh thai khẩn cấp My Way, gần giống Plan B, thường có giá 8 USD một viên. Một giờ sau khi mua hàng, McKenna nhận thấy rằng giá đang leo thang. Một ngày sau khi thông báo, nó đã được bán hết trên trang Amazon mà cô đặt hàng.
“Điều này sẽ tiếp tục xảy ra”, cô nói về việc tăng giá và thiếu hụt nguồn cung.
Margaret Laws, 57 tuổi, đang đến thăm chị gái ở Broken Arrow, Oklahoma, thì nghe tin tức từ tòa án và quyết định mua thuốc uống tránh thai khẩn cấp vào ngày hôm đó. “Tôi không thể chỉ đứng nhìn và không làm gì cả”.
 |
| Người dân biểu tình trên khắp nước Mỹ sau quyết định gây sốc của Tòa án Tối cao hôm 24/6. Ảnh: Reuters. |
Với khoảng 100 USD lấy từ tài khoản tiết kiệm sức khỏe (HSA), bà đã mua 10 viên thuốc. “Suy nghĩ đầu tiên của tôi là sẽ tìm nơi phân chia những thứ này một cách an toàn tại địa phương”, bà nói.
Bà Laws, một người đồng tính nữ và không quan hệ tình dục với nam giới, đã thông báo bạn bè của mình ở khu vực Tulsa, đặc biệt là những người có con gái, để họ biết rằng nếu họ cần thuốc, họ có thể gọi cho bà.
Stacey Michelon (52 tuổi) là thành viên hội đồng quản trị của Planned Parenthood ở Illinois, cũng đã đặt một vài hộp Plan B cho các con của mình. Tuần này, bà đã nhắn tin cho một nhóm phụ huynh có con theo học tại trường của con trai, kêu gọi họ trang bị thuốc tránh thai cho con. “Tôi cảm thấy mình có nghĩa vụ như vậy. Và đây không chỉ là điều chúng ta cần làm cho con gái của mình. Con trai cũng cần biết đây là một vấn đề đối với chúng”.
Trung tâm của một cuộc chiến mới
Thuốc phá thai, đã được sử dụng trong hơn một nửa số ca phá thai gần đây ở Mỹ, thậm chí còn được tìm kiếm nhiều hơn sau khi phán quyết Roe v. Wade bị lật ngược.
Phương pháp này được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) cho phép sử dụng trong 10 tuần đầu của thai kỳ.
Nhiều bệnh nhân lựa chọn phá thai bằng thuốc vì nó ít tốn kém, ít xâm lấn vào cơ thể và đảm bảo sự riêng tư hơn so với phá thai ngoại khoa.
Luật phá thai bắt đầu có hiệu lực ở nhiều bang bảo thủ cấm mọi hình thức phá thai, kể cả phá thai bằng thuốc. Ngoài ra, 19 tiểu bang đã có luật cấm các dịch vụ tư vấn sức khỏe trực tuyến về việc để phá thai.
Texas mới đây đã ban hành luật cấm gửi thuốc phá thai qua đường bưu điện. Vì vậy, các nhóm và một số chính quyền tiểu bang ủng hộ quyền phá thai đang vận động để giúp người có nhu cầu mua thuốc ở những tiểu bang mà thuốc phá thai là hợp pháp.
Bác sĩ Julie Amaon, Giám đốc y tế của Just the Pill, cho biết trong vòng vài ngày tới, tổ chức có kế hoạch triển khai “một nhóm phòng khám di động” ở Colorado, đậu dọc theo biên giới các bang, cung cấp dịch vụ tư vấn phá thai bằng thuốc và cấp phát thuốc.
Bác sĩ Amaon nói: “Bằng cách hoạt động ở biên giới các bang, chúng tôi sẽ giảm bớt gánh nặng đi lại cho bệnh nhân ở những bang có lệnh cấm hoặc giới hạn nghiêm trọng. Phòng khám di động của chúng tôi cũng có thể nhanh chóng đi bất cứ đâu có nhu cầu”.
 |
| Bệnh nhân nhận thuốc phá thai tại phòng khám Trust Women ở Oklahoma vào năm ngoái. Ảnh: Reuters. |
Các nhà cung cấp dịch vụ phá thai bằng thuốc tương tự cũng đang lên kế hoạch. Hey Jane, một tổ chức đã phục vụ gần 10.000 bệnh nhân ở California, Colorado, Illinois, New Mexico, New York và Washington, có kế hoạch mở rộng ra nhiều tiểu bang hơn. “Chúng tôi đã tăng cường đội ngũ của mình để đáp ứng nhu cầu gia tăng đáng kể này”, Giám đốc điều hành Kiki Freedman cho biết.
Các nhóm chống phá thai đang cố gắng đẩy lùi sự quan tâm đến thuốc phá thai bằng cách lập luận rằng nó không an toàn, gọi sự gia tăng các ca phá thai bằng thuốc là “đe dọa sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng”.
Trong một tuyên bố, Bộ trưởng Tư pháp Merrick B. Garland, đã đề cập cụ thể đến loại thuốc đầu tiên trong phác đồ phá thai bằng thuốc, mifepristone.
“Đặc biệt, FDA đã phê duyệt việc sử dụng thuốc mifepristone”, ông nói.
Các chuyên gia pháp lý cho biết có thể có những cách khác để Bộ Tư pháp tham gia vào việc chống lại các hạn chế phá thai bằng thuốc, chẳng hạn như phản đối luật cấm sử dụng thuốc gửi qua đường bưu điện, vì việc gửi thư nằm dưới sự giám sát của liên bang.
Hôm 24/6, FDA - vốn có lập trường thận trọng - trong một tuyên bố cho biết: "Chúng tôi chưa có cơ hội xem xét lại, nhưng chúng tôi lưu ý rằng các quyết định độc lập và theo quy định của FDA đều dựa trên cơ sở khoa học và thực tế”.
Cơ quan này nói thêm rằng “bệnh nhân nên được tiếp cận với các loại thuốc an toàn và hiệu quả được FDA phê duyệt”.
