Theo các chuyên gia quân sự, Trung Quốc nhiều khả năng sẽ trở thành lực lượng hải quân số 2 thế giới về tàu sân bay, sau Hải quân Mỹ nhưng nhóm tác chiến tàu sân bay của họ vẫn không đạt tiêu chuẩn quốc tế.
“Mỗi tàu sân bay cần được bảo trì quy mô lớn thường xuyên. Trung Quốc cần nhiều hơn 4 tàu sân bay nếu muốn thực hiện sứ mệnh hộ tống trên biển và bảo vệ các lợi ích quốc gia ở nước ngoài”, Li Jie, chuyên gia hải quân ở Bắc Kinh nói với SCMP.
Vị chuyên gia cho biết thêm, tàu sân bay bản thân nó không thể trở thành lực lượng chiến đấu vì cần có sự hỗ trợ của các tàu chiến khác để xây dựng nhóm tác chiến, cũng như bảo vệ cho hoạt động của tàu sân bay.
Học sinh mẫu giáo
Hải quân Mỹ đang vận hành 10 nhóm tác chiến tàu sân bay đóng quân tại các cơ sở trong nước và căn cứ trên khắp thế giới. Mỹ sắp có thêm nhóm tác chiến tàu sân bay thứ 11 khi siêu hàng không mẫu hạm lớp Ford đi vào hoạt động.
Trong khi đó, Trung Quốc chỉ có tàu sân bay duy nhất, Liêu Ninh là một hàng không mẫu hạm cũ của Liên Xô chế tạo dang dở trước đây. Tàu được mua từ Ukraine sau đó tân trang lại và đưa vào sử dụng từ năm 2012.
Ngày 26/4 vừa qua, Trung Quốc đã hạ thủy tàu sân bay thứ 2, cũng là tàu đầu tiên được đóng mới trong nước. Tàu sẽ được hoàn thiện và đi vào hoạt động sau khoảng 3 năm nữa.
 |
| Tiêm kích J-15 chuẩn bị cất cánh trên tàu sân bay Liêu Ninh. Ảnh: Hải quân Trung Quốc. |
Chuyên gia hải quân Li cho biết thêm rằng nhóm tác chiến tàu sân bay cần từ 4.500-5.000 thủy thủ, gồm cả phi công chiến đấu, nhân viên điều hành hàng không, kỹ sư và các nhân viên kỹ thuật khác cũng như thủy thủ trên các tàu hộ tống.
Hai tàu sân bay Trung Quốc sẽ cần khoảng 10.000 thủy thủ khi đi vào hoạt động đầy đủ. Một quan chức Hải quân Trung Quốc từng tiết lộ, họ phải đối mặt với thách thức lớn khi vận hành tàu sân bay Liêu Ninh. Chỉ huy hơn 2.000 thủy thủ từ 19 dân tộc khác nhau không phải là điều dễ dàng.
Chen Yueqi, sĩ quan chỉ huy tàu sân bay Liêu Ninh từng nói với kênh truyền hình trung ương CCTV: “Chúng tôi gặp rắc rối khi bắt đầu tập huấn với thủy thủ đoàn, tất cả mọi lối đi đều có người đứng chắn khi tiếng chuông báo động vang lên.” Vị sĩ quan chia sẻ thêm rằng mỗi lần đến giờ ăn, ông thậm chí không còn chỗ ngồi cho dù tàu có đến 10 nhà ăn.
Vấn đề rắc rối vẫn còn tồn tại cho đến khi các sĩ quan chỉ huy của tàu đưa ra kế hoạch toàn diện để phân chia thời gian làm việc và ăn uống giữa các thủy thủ.
Theo ông Li, so với Hải quân Mỹ, lực lượng đang vận hành 10 nhóm tác chiến tàu sân bay với kinh nghiệm hoạt động hơn 100 năm, nhóm tác chiến tàu sân bay Trung Quốc giống như “các học sinh mẫu giáo”.
Mô phỏng cách làm của Mỹ
Để làm cho Liêu Ninh giống như một nhóm tác chiến tàu sân bay đúng nghĩa, Hải quân Trung Quốc đã sao chép nhiều bộ phận của hệ thống điều phối hàng không trên tàu sân bay Mỹ. Đồng phục màu cầu vồng được thiết kế cho đội bay, ngôn ngữ cử chỉ của sĩ quan tín hiệu hạ cánh (LSO), sĩ quan thiết bị bắt giữ (AGO) và các thành viên khác đều được học theo chuẩn Mỹ.
 |
| Đồng phục cho nhân viên điều phối hàng không trên tàu sân bay Liêu Ninh chủ yếu sao chép của Hải quân Mỹ. Ảnh: SCMP. |
“Đào tạo nhóm phi công chiến đấu thuần thục trên tàu sân bay cùng với LSO, AGO và nhóm thủy thủ khác khó khăn hơn nhiều so với việc huấn luyện phi công chiến đấu và nhân viên kỹ thuật trên mặt đất, vì chiều dài đường băng trên tàu sân bay chỉ bằng một phần mười của sân bay trên mặt đất”, chuyên gia Li nói.
Ông Li nhấn mạnh, phần cứng của tàu sân bay có thể được nhanh chóng xây dựng thông qua làm việc bất kể ngày đêm, một khi bạn đã có công nghệ để sản xuất. Tuy nhiên, đội ngũ vận hành thuần thục chỉ có thể đạt được bằng cách tích lũy kinh nghiệm theo thời gian.
Hải quân Trung Quốc đã tiến hành nhiều hoạt động thử nghiệm đối với tàu sân bay Liêu Ninh kể từ khi tàu được đưa vào vận hành từ tháng 9/2012. Tuy nhiên, Liêu Ninh mới chỉ thực hiện đợt tập trận xa bờ đầu tiên trước Giáng sinh 2016, hơn 4 năm sau khi được đưa vào vận hành.
Nhóm tàu sân bay Liêu Ninh gồm, một tàu khu trục Type-052D, 2 tàu khu trục Type-052C, 2 tàu hộ vệ tên lửa Type-054, 2 tàu ngầm hạt nhân chiến lược, một tàu hộ tống Type-056 và tàu cung cấp Type-903.
Ông Li Jie cho biết thêm rằng số lượng các phi công mang theo trên tàu sân bay phải nhiều hơn số máy bay sẵn có. Mỗi tàu sân bay Mỹ mang theo khoảng 80 máy bay và luôn có hơn 120 phi công trên tàu. Trung Quốc đến nay chỉ có khoảng 37 phi công, chỉ đủ phục vụ cho phi đội 24 chiếc J-15 trên tàu Liêu Ninh.
Antony Wong Dong, nhà quan sát quân sự ở Macau cho rằng, hệ thống điều hành của Hải quân Trung Quốc vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của một nhóm tác chiến tàu sân bay đang hoạt động trên biển, vì họ vẫn đang trong giai đoạn chuyển đổi từ lực lượng ven biển sang hải quân.
Ông Wong nói rằng vẫn còn một chặng đường rất dài để thủy thủ đoàn tàu sân bay Trung Quốc đạt được năng lực vận hành tương tự như các thủy thủ của Hải quân Mỹ.
