“Tôi cảm ơn anh Hồ Hoài Anh đã mời những cô chú có thể nói là huyền thoại trong giới âm nhạc tham gia chương trình. Thật sự tôi rất cảm kích cô Cẩm Vân có mặt ở đây hôm nay. Cô vẫn ngó ngàng tới lớp trẻ dù năm tháng sự nghiệp của cô còn lớn hơn cả tuổi đời của chúng con”, lần đầu tiên Đạt Maniac giãi bày nhiều như vậy trong suốt 11 tập thi của King of Rap.
"Con rất cảm ơn cô chú nghệ sĩ đã chấp nhận đồng hành cùng tụi con”, Đạt Maniac chân thành nói. Không khó để nhận thấy cảm xúc “khác thường” của huấn luyện viên. Anh vốn kiệm lời, nghiêm túc và trầm lắng suốt các tập thi. Tập 11 là lần đầu tiên, khán giả hay cả những người làm việc trực tiếp như giám đốc âm nhạc Hồ Hoài Anh thấy một Đạt Maniac "bất thường" như vậy.
Đặc biệt, rapper dùng từ “chấp nhận” thay vì bất cứ từ ngữ nào khác. Lời cảm ơn ý nghĩa cho thấy cảm xúc của Đạt Maniac trước những ranh giới, định kiến lâu nay về rap.
 |
| Đạt Maniac nghẹn ngào gửi lời cảm ơn ca sĩ Cẩm Vân. |
Rap và vô vàn định kiến
Trong cuộc trò chuyện với Zing, rapper LK cho biết khó khăn lớn nhất của anh trong những ngày đầu làm nhạc - năm 2001 - chính là được ghi nhận và xóa bỏ những định kiến.
Theo giải thích của LK: “Khán giả không hiểu chúng tôi làm gì, gia đình phản đối vì cho rằng đây là công việc ‘vô công rồi nghề’, không kiếm ra tiền”.
Khán giả định kiến rap khó nghe, gai góc, không có giá trị, thậm chí dung tục và thường chỉ là “chất phụ gia” trong âm nhạc chính thống. Họ định kiến rapper chỉ hoạt động ở thế giới ngầm, không được đào tạo bài bản.
Những năm đầu của thập niên 2010 - tức khoảng 10 năm sau khi LK ra mắt - Karik cùng các rapper cũng phải chịu những định kiến như thế.
"Thời điểm đó, anh em underground ủng hộ, nhưng những người chưa tiếp nhận được nhạc rap lại nói ca từ bài hát thô tục, cho rằng Rắc rối không phải âm nhạc, họ hỏi tại sao bài này lại đoạt giải. Khi đó, tôi khá sợ, không biết công chúng nhìn mình với con mắt thế nào. Thậm chí tôi từng nghĩ hay là dừng làm kiểu nhạc ấy. Sau cùng, tôi nghĩ vẫn nên là chính mình và làm những điều mình thích, nhưng tiết chế lại", Karik tâm sự về chiến thắng ở giải thưởng MTV năm 2011.
"Sau khi đoạt giải thưởng, nói cách khác là bước chân vào showbiz, tôi cảm nhận được trong mắt mọi người, tôi chỉ là 'một thằng đi rap kết hợp', làm nền cho nhạc người ta thôi chứ không phải nghệ sĩ chính quy", Karik nhớ lại.
 |
| Hồ Hoài Anh nhận ra cách các rapper truyền tải thông điệp vào âm nhạc qua quá trình làm việc chung. Ảnh: BTC. |
Ngay cả khi không chịu định kiến thì rap, hip hop cũng là văn hóa xa lạ với số đông khán giả, thậm chí với cả những người làm nhạc. Hồ Hoài Anh thừa nhận anh không phải fan của thể loại này trước khi đảm nhận vai trò giám đốc âm nhạc ở chương trình.
Anh nói khi thấy Đạt Maniac xúc động, gần như cố kìm tiếng khóc: "Anh hiểu cảm xúc của Đạt. Anh từng không phải fan của dòng nhạc này. Tuy nhiên, qua quá trình tiếp xúc, anh được truyền rất nhiều cảm hứng. Các bạn sống thật với nội tâm của chính mình. Ở sân khấu King of Rap, yếu tố con người được đẩy lên cao".
Cẩm Vân hay NSƯT Quế Trân e ngại khi nhận lời tham gia chương trình. Với Cẩm Vân, thí sinh King of Rap quá khác biệt về độ tuổi, thế hệ hay thể loại. Trong khi đó, nghệ sĩ cải lương Quế Trân bày tỏ: "Tôi ngạc nhiên không ngờ rap có thể mềm mại và dễ chịu đến như vậy. Hoàn toàn có thể kết hợp rap đúng nơi đúng chỗ".
Rapper chấp nhận thất bại để đưa rap đến gần khán giả
Vài năm gần đây, rap phổ biến hơn. Bằng chứng là thành công của Đen Vâu, Karik, Binz hay sự nổi tiếng hiện tại của hai chương trình rap là King of Rap, Rap Việt. Tuy nhiên, để bước đầu được đón nhận, các rapper đã mất tới hai thập kỷ với nhiều nỗ lực, cố gắng.
Đưa rap đến gần khán giả từng khó khăn, gian nan đến mức đó là mong ước của hầu hết rapper. Họ thừa nhận thời gian đầu làm nhạc vì đam mê chứ không thu được lợi nhuận. Thậm chí Binz tâm sự, nhiều đồng nghiệp của anh đã phải bỏ cuộc trước áp lực của cơm áo gạo tiền.
 |
| Binz cho biết đưa rap đến gần khán giả là mong ước cả đời của anh. Ảnh: Nguyễn Thành. |
“Trong những ngày đầu, tôi biết nhiều bạn tài năng, đam mê âm nhạc nhưng họ phải rẽ sang con đường khác. Đôi lúc họ phải lựa chọn con đường sống còn. Âm nhạc lúc đó chưa phải quyết định để nuôi sống người ta. Do đó, họ buộc phải từ bỏ", anh kể.
Binz, Karik, Đen Vâu, Wowy… là những rapper thành công nhất hiện nay. Thành quả đó được đánh đổi bằng nhiều lần thất bại, bị chỉ trích và những lựa chọn mạo hiểm để thử nghiệm khán giả, thị trường.
“Tôi muốn cho nhiều bạn trẻ thấy được bước đi của tôi. Tôi cứ như con chuột bạch, thử cái này, cái kia. Tôi muốn cho các bạn trẻ thấy thể loại nào phù hợp với thị trường và thể loại nào không. Có thể hướng đi đó giết tôi nhưng tôi vẫn làm. Và nếu thử nghiệm mà bị ‘giết chết’, tôi càng cảm thấy vinh quang và tự hào”, Binz tâm sự với Zing.
Trong khi đó, Karik trải lòng: "Tôi phải uyển chuyển trong âm nhạc, nếu khán giả không nghe được cái gì quá cứng nhắc, tôi phải mềm mỏng hơn. Nếu không đi vào thế giới đó, không nương theo công chúng một cách nhẹ nhàng để họ nhìn sang âm nhạc của bạn, bạn sẽ không bao giờ đưa nhạc rap đến với người nghe nhạc ở mọi lứa tuổi”.
 |
| Karik cho biết anh từng nhận vô số ánh mắt kỳ thị khi chiến thắng giải thưởng MTV. Ảnh: BTC. |
Ở King of Rap, Hồ Hoài Anh có vai trò quan trọng giúp rap đến với mọi lứa tuổi khán giả. Chiến lược của anh thể hiện rõ nhất trong vòng Collab khi mang tới những phần kết hợp tưởng chừng như không thể. Giám đốc âm nhạc đặt ra mục tiêu thí sinh có thể rap trên mọi thể loại, kể cả nhạc pop, ballad... Anh mời đến King of Rap khách mời ở nhiều độ tuổi khác nhau, chẳng hạn nghệ sĩ Cẩm Vân 61 tuổi, NSƯT Quế Trân (39 tuổi), Erik (23 tuổi) hay Piggy (5 tuổi)...
Hồ Hoài Anh kết hợp rap với nhiều thể loại âm nhạc như opera, vọng cổ, nhạc trẻ hay cả nhạc thiếu nhi… Nói đúng hơn, anh đưa muôn màu vào rap. Bằng những cách khác nhau, Đen Vâu, Binz, Karik… hay các thí sinh Rap Việt, King of Rap đang dần xóa bỏ định kiến và đưa rap đến gần hơn với mọi đối tượng khán giả.
“Mọi cố gắng đều đen đúa nhưng được đền đáp"
Hai tập gần nhất của King of Rap đạt lượt xem lớn và được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội. Được yêu thích nhất chính là tiết mục Chị Cả, Color kết hợp với nghệ sĩ cải lương Quế Trân; ICD, GTM rap cùng Bùi Lan Hương; RichChoi, Gizmo rap trên nền nhạc opera hay Nhật Hoàng, Captain lấy nước mắt khi cùng Cẩm Vân hát về mẹ.
“Nói thật những lời từ đáy lòng, tôi cảm ơn chương trình King of Rap. Các tiết mục thực sự lắng đọng và làm tôi nổi da gà”, “Những màn kết hợp tuyệt vời, đẩy cảm xúc lên cao trào”, “Thành công của chương trình là thí sinh nào bị loại khán giả cũng muốn cứu”, “Cảm ơn các thí sinh đã làm việc và cống hiến những tiết mục tuyệt vời. Không cần dùng đến drama, nghệ thuật sẽ được ghi nhận, làm tốt lắm King of Rap”, khán giả bình luận.
 |
| Âm nhạc của Đen Vâu và rapper đang đến gần khán giả đại chúng. Ảnh: NVCC. |
Trong khi đó, Rap Việt là hiện tượng từ vòng đầu tiên. Mỗi tập thi đều lọt top thịnh hành với hàng triệu lượt xem. Sau mỗi tập, các diễn đàn về showbiz hay mạng xã hội rầm rộ bàn luận về tiết mục lẫn thí sinh. Đáng nói, đối tượng chia sẻ, bình luận về Rap Việt không chỉ khán giả trẻ mà cả người xem ngoài 30, 40 tuổi. Đạo diễn Nguyễn Quang Dũng, diễn viên Băng Di... cũng khen ngợi và bày tỏ sự yêu thích với cuộc thi này. Tập 12 của chương trình lên sóng tối 17/10 hiện đạt 6,3 triệu lượt xem.
Trước đó, nhiều sản phẩm rap gây sốt thị trường âm nhạc, chẳng hạn Bigcityboi của Binz, Bài này chill phết, Một triệu like (Đen Vâu), Con trai cưng, Cao ốc 20 (B Ray)…
Đây là tín hiệu vui với rap mà như Đạt Maniac nói là: “Mọi cố gắng đều đen đúa, lem lúa nhưng được đền đáp".
Còn Binz vui mừng chia sẻ với Zing: “Tôi rất mừng dù cần rất nhiều mồ hôi và công sức để đến được vị trí đó. 10 năm trước, nếu nói đến giấc mơ của một đứa trẻ, rapper có lẽ không bao giờ được nghĩ tới. Bây giờ, rapper chưa thấm vào văn hóa Việt Nam, nhưng nếu một đứa trẻ có ước mơ đó, tôi thấy cũng hợp lý”.
Những tình cảm hiện tại của khán giả với rap tiếp thêm cho Binz niềm tin để anh dám mơ ước: “10 năm nữa, biết đâu giấc mơ trở thành rapper phổ biến như ‘con muốn làm cô giáo’, ‘con muốn làm bác sĩ’”.
Cũng những tình cảm ấy, khi rap lên sóng truyền hình, khi những nghệ sĩ dòng chính thống đứng cùng sân khấu biểu diễn, nói như Đạt Maniac "cảm ơn cô chú nghệ sĩ đã chấp nhận đồng hành cùng tụi con" - chính sự "chấp nhận đồng hành" ấy đã khiến Đạt Maniac vốn lạnh lùng, kiệm lời là thế, đã nghẹn ngào, gần như bật khóc ở King of Rap.
