|
|
VARS cho rằng giá nhà tăng cao thúc đẩy xu hướng "ngại cưới, lười sinh". Ảnh: Duy Hiệu. |
Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) dẫn số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy trong hơn 30 năm qua, xu hướng hôn nhân và mức sinh ở Việt Nam thay đổi rất lớn. Tuổi kết hôn tăng mạnh, tỷ lệ kết hôn giảm làm mức sinh giảm tới một nửa.
Cụ thể, từ năm 1989 đến 2023, trung bình độ tuổi kết hôn lần đầu của nam từ 24,4 và nữ là 23,2 đã tăng lên 29,3 tuổi với nam và 25,1 đối với nữ vào năm 2023. Tỷ lệ người độc thân cũng có xu hướng tăng nhanh, từ 6,23% năm 2004 lên 10,1% năm 2019.
Xu hướng không muốn có con hoặc sinh 1 con đang lan rộng trong các đô thị, nhất là những thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM. Mức sinh cũng giảm rõ rệt, từ 3,8 con vào năm 1989 xuống dưới 2 con vào năm 2023.
Trong giai đoạn 2013-2023, trung bình mỗi năm dân số Việt Nam chỉ tăng khoảng 1 triệu người.
Riêng tại TP.HCM, số liệu của Tổng cục Thống kê vào tháng 7 vừa qua cho thấy độ tuổi kết hôn trung bình lần đầu tại TP.HCM là 30,4, mức kỷ lục tại Việt Nam. Số con trung bình của một phụ nữ thành phố trong độ tuổi sinh đẻ là 1,32.
Giá nhà gây áp lực
Lý giải xu hướng kết hôn muộn, tỷ lệ sinh thấp, VARS cho rằng nguyên nhân chủ yếu bắt nguồn từ vấn đề tài chính.
VARS dẫn kết quả khảo sát của VTV24 gần đây cho thấy có đến 62% trong số khoảng 400.000 bạn trẻ tham gia khảo sát chọn kết hôn sau 30 vì vẫn còn những nỗi lo về cơm áo gạo tiền.
"Mà theo VARS, nỗi lo về cơm áo gạo tiền này bị tác động rất lớn bởi giá nhà", báo cáo của đơn vị nêu rõ.
Cụ thể, VARS cho rằng giá nhà đang ngày càng tăng cao, kéo theo giá thuê nhà ở cũng tăng cao, gây áp lực đến chi phí sinh hoạt của người dân. Nhiều người trẻ có suy nghĩ phải mua được nhà trước khi kết hôn hoặc sinh con, nhưng do giá nhà đất hiện nay tăng vọt, không dễ để mua nên họ phải "cày ngày, cày đêm" để có thể mua nhà cho bằng được mà bỏ qua thời điểm "vàng" để lập gia đình, sinh con.
Tiền thuê nhà, sinh hoạt hàng tháng "nuốt" gần hết lương khiến nhiều cặp vợ chồng trẻ chỉ dám sinh 1 con hoặc trì hoãn việc sinh con.
 |
| Giá nhà đang gây áp lực lên chi phí sinh hoạt của người lao động tại đô thị. Ảnh: Liêu Lãm. |
Thực tế cho thấy TP.HCM - nơi có giá nhà cao nhất cả nước - cũng đang là thành phố có độ tuổi kết hôn trễ nhất và mức sinh thấp nhất cả nước.
Còn tại Hà Nội, từ năm 2019, khi giá nhà liên tục tăng cao, thành phố này cũng trở thành thành phố có chi phí đắt đỏ nhất cả nước. Hiện tại, mặt bằng giá nhà tại Hà Nội cũng đã tiệm cận 60 triệu đồng/m2, sát mức giá ghi nhận được tại TP.HCM. Độ tuổi kết hôn tại Hà Nội đồng thời tăng cao với mức sinh giảm sút.
Các quốc gia khác đang làm gì?
Trước khi xuất hiện và lan rộng ở Việt Nam, xu hướng "ngại cưới, lười sinh" đã trở thành vấn đề quan tâm tại nhiều quốc gia phát triển. Chính phủ nhiều nước đã đưa ra hàng loạt biện pháp để khuyến khích người trẻ kết hôn, tăng tỷ lệ sinh sản.
Trong đó, ngoài các chính sách về phúc lợi, phần lớn biện pháp khuyến khích khác là trợ cấp bằng tiền mặt cho việc thuê, mua nhà.
Đơn cử, Nhật Bản hỗ trợ các cặp đôi mới kết hôn một khoản 600.000 yen (tương đương hơn 130 triệu đồng) nhằm trang trải chi phí mua/thuê nhà mới, tiền đặt cọc, tiền chìa khóa, phí dịch vụ thông thường, phí môi giới; chi phí chuyển đến nơi ở mới và chi phí trả cho công ty chuyển nhà và người vận chuyển.
Tại thành phố Busan, Hàn Quốc, các cặp vợ chồng son cũng sẽ nhận 30 triệu won (khoảng 550 triệu đồng) để đặt cọc mua nhà hoặc 800.000 won (hơn 14 triệu đồng) mỗi tháng tiền trợ cấp thuê nhà trong 5 năm.
Còn tại nước có giá nhà cao nhất châu Á - Singapore, các cặp vợ chồng trẻ có thể nhận được trợ cấp nhà ở lên tới 80.000 SGD (khoảng 1,5 tỷ đồng). Riêng nhóm mua nhà lần đầu là vợ chồng trẻ hoặc gia đình có con sẽ được ưu tiên khi có căn hộ mới.
Bất chấp những nỗ lực đó, tỷ lệ kết hôn và sinh con ở các quốc gia nói trên vẫn cải thiện rất chậm.
Ưu tiên hỗ trợ mua nhà ở xã hội với vợ chồng đã sinh đủ 2 con
Theo VARS, tại Việt Nam, các biện pháp thúc đẩy kết hôn trước 30 tuổi và khuyến khích sinh "vẫn rất chung chung, chắc chắn sẽ khó có tác dụng như mong đợi".
Đơn vị này đề xuất Chính phủ triển khai quyết liệt các biện pháp hiện có và nghiên cứu, xây dựng các chính sách khuyến khích rõ ràng hơn như ưu tiên hỗ trợ mua nhà ở xã hội một lần đối với cặp vợ chồng đã sinh đủ 2 con.
Đặc biệt, giải pháp gốc rễ, theo hiệp hội này, là giải quyết bài toán về nhà ở.
Trong bối cảnh quỹ đất khan hiếm, chính sách, pháp luật chưa hoàn thiện, thủ tục hành chính phức tạp, kéo dài, chi phí đầu vào đều tăng cao..., các chủ đầu tư đều lựa chọn phát triển phân khúc cao cấp để tối đa hóa lợi nhuận.
Bằng chứng là nửa đầu năm nay, loại hình căn hộ thương mại bình dân đã hoàn toàn vắng bóng tại 2 đô thị đặc biệt. Hơn 80% nguồn cung căn hộ mở bán tại Hà Nội và TP.HCM thuộc phân khúc cao cấp, hạng sang (trên 50 triệu đồng/m2).
Trước tình trạng đó, VARS cho rằng để giải quyết bài toán về nhà ở cho số đông người dân, bên cạnh việc tăng cung nhà ở xã hội tại đô thị, Nhà nước cần nghiên cứu các chính sách can thiệp để phát triển nhà ở thương mại vừa túi tiền. Ví dụ, dự án nhà ở thương mại vừa túi tiền sẽ do các doanh nghiệp phát triển và Nhà nước kiểm soát lợi nhuận ở mức độ hợp lý.
Tri Thức - Znews giới thiệu độc giả Tủ sách kiến thức kinh tế với đa dạng cuốn sách, câu chuyện trong lĩnh vực kinh doanh, kinh tế. Những cuốn sách, câu chuyện trong Tủ sách không đơn thuần là những tác phẩm của tri thức mà còn chứa đựng bí quyết, kinh nghiệm quý báu từ các tác giả, nhà quản lý có uy tín và kinh nghiệm lâu năm trong ngành.
Đọc sách không chỉ giúp tiếp cận những kiến thức mới mà còn giúp mở rộng tầm nhìn và phát triển bản thân. Tủ sách kiến thức kinh tế mong muốn lan tỏa tri thức trong lĩnh vực kinh doanh, đồng thời phát triển văn hóa đọc cho người Việt.
