"Inverted wingback" chỉ một lối chơi mới của các hậu vệ cánh. Thông thường, những cầu thủ thi đấu ở vị trí này chủ yếu di chuyển theo chiều dọc sân. Tuy nhiên, hậu vệ trong vai trò "Inverted wingback" sẽ bó vào trung lộ mỗi khi đội nhà giữ quyền kiểm soát bóng.
Huấn luyện viên Pep Guardiola là người giúp chiến thuật này trở nên phổ biến. Khi còn dẫn dắt Bayern Munich, 2 hậu vệ biên của ông là David Alaba và Philipp Lahm. Ở Man City hiện tại, ông dùng Zinchenko và Kyle Walker.
Ở tuyển Việt Nam, Nguyễn Trọng Hoàng và Đoàn Văn Hậu hoàn toàn đủ khả năng để chơi với vai trò này. Điều đó sẽ mang lại nhiều điểm tích cực trong lối chơi.
 |
|
Khu vực hoạt động và xu hướng triển khai bóng của hậu vệ biên. Ảnh: Pger. |
Những phương án tấn công đa dạng
Ở trận đấu với Malaysia tối 10/10, HLV Park Hang-seo sử dụng bộ 3 tấn công là Nguyễn Công Phượng, Nguyễn Văn Toàn và Nguyễn Quang Hải. Trong đó, cầu thủ của CLB Hà Nội thường xuyên di chuyển rộng và lùi sâu để nhận bóng. Anh là người có nhiều đường chuyền nhất bên phía tuyển Việt Nam.
Nếu HLV Park bố trí Trọng Hoàng, Văn Hậu chơi hậu vệ biên ngược, 2 cầu thủ này sẽ bó vào gần khu vực trung lộ. Điều đó sẽ đẩy Quang Hải chơi gần khung thành đối phương hơn. Với khả năng đi bóng, sút xa và chọc khe tốt, tiền vệ này sẽ nguy hiểm hơn nếu hoạt động nhiều ở gần khu vực cấm địa.
 |
|
Quang Hải luôn nguy hiểm khi có bóng ở gần khung thành đối phương. Ảnh: Kiệt Trần. |
Ngoài ra, khi Quang Hải nhận bóng ở gần hàng phòng ngự đối thủ, anh sẽ khiến hậu vệ đối phương buộc phải đưa ra sự lựa chọn, áp sát hoặc giữ vị trí. Nếu thực hiện phương án đầu, khoảng trống sẽ mở ra và hệ thống phòng ngự sẽ không giữ được cự ly. Nếu Quang Hải thực hiện pha qua người thành công, cơ hội ăn bàn cho tuyển Việt Nam sẽ rất lớn.
Nếu đối thủ chọn giữ vị trí, anh có thêm thời gian và không gian để xử lý. Từ đó, nhiều phương án triển khai bóng sẽ được mở ra. Những tiền vệ trung tâm như Hùng Dũng, Tuấn Anh có thể xâm nhập khu vực cấm địa hoặc di chuyển ra biên để phối hợp. Cú sút xa từ tuyến 2 cũng là phương án không tồi.
Không chỉ vậy, Văn Hậu và Trọng Hoàng hoàn toàn đủ khả năng tự tạo cơ hội cho bản thân. Cầu thủ của Heerenveen có thể đi bóng tốc độ rồi tung cú trivela sở trường.
Anh từng ghi bàn duy nhất trong trận giao hữu với Olympic Oman trên sân Mỹ Đình theo kịch bản như vậy. Thậm chí, HLV của đối thủ, ông Hamed Al-Azani, cũng bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với bàn thắng ở đẳng cấp cao của sao trẻ quê Thái Bình.
Trọng Hoàng, cầu thủ xuất thân là tiền vệ còn xử lý được đa dạng hơn. Ngoài việc sút xa tốt bằng cả 2 chân, anh có thể tận dụng sức mạnh và sự dẻo dai của mình để đột phá.
 |
|
Việc sử dụng 2 hậu vệ biên sẽ khiến cầu thủ chạy cánh của đối thủ bó vào trong, từ đó mở ra cơ hội đấu tay đôi để Văn Toàn, Công Phượng tận dụng thế mạnh tốc độ. Ảnh mô phỏng cách vận hành của Man City trong trận đấu với Sunderland mùa giải 2016/17. Ảnh: OOTB. |
Công Phượng, Văn Toàn cũng có thể hưởng lợi. Khi tuyển Việt Nam tập trung nhiều cầu thủ ở khu vực trung lộ, đối phương cũng phải bố trí thêm người để chống chọi. Từ đó, khoảng trống ở 2 biên được mở ra. Đó là khu vực để 2 tiền đạo giàu tốc độ của HAGL phát huy thế mạnh trong các pha đối đầu tay đôi.
Khi ở Bayern, HLV Guardiola đã tạo điều kiện rất tốt để những cầu thủ như Kingsley Coman, Franck Ribery hay Arjen Robben thoát xuống và đột phá. Còn ở Man City, Raheem Sterling, Riyad Mahrez hoặc Bernardo Silva sẽ có cơ hội.
Chống phản công hiệu quả
Khi đội nhà giành quyền kiểm soát bóng, 2 hậu vệ biên dâng lên và đứng ở vị trí hành lang trong (half space, khu vực nằm giữa biên và trung lộ) tạo thành hệ thống gồm 5 người tấn công và 5 người phong ngự (không tính thủ môn).
Điều đó có nghĩa là đội sử dụng hậu vệ biên ngược đã chủ động hơn trong các tình huống chống phản công. Nó cho phép các tiền vệ tham gia tấn công mà không ảnh hưởng đến cấu trúc phòng ngự. Điều này càng hiệu quả hơn với tuyển Việt Nam vốn chơi với sơ đồ 3 trung vệ.
 |
|
Văn Hậu và Trọng Hoàng có thể chơi hay với vai trò của hậu vệ biên ngược. Ảnh: Thế Anh. |
Nếu tình huống phản công được đối phương triển khai sang cánh trái, trung vệ lệch trái là Bùi Tiến Dũng sẽ di chuyển ra cánh còn Văn Hậu lùi về theo trục dọc. Trạng thái từ tấn công chuyển sang phòng ngự được thực hiện nhanh chóng. Như vậy, hệ thống phòng ngự của Việt Nam vẫn đảm bảo số lượng lẫn vị trí.
Đó là tình huống xấu nhất có thể xảy ra. Thực tế, với số lượng cầu thủ đông đảo ở tuyến giữa, tuyển Việt Nam hoàn toàn có thể cắt những pha triển khai bóng của đối thủ bằng cách vây ráp nhanh, thậm chí là phạm lỗi từ xa. Đó chính là cách chơi mà Man City của HLV Guardiola đang vận hành.
Trước đây, HLV Park từng cho Văn Hậu và Trọng Hoàng chơi như vậy ở trận gặp Jordan tại Asian Cup 2019. Nó mang lại hiệu quả và được các chuyên gia đánh giá cao. Ở trận đấu đó, Trọng Hoàng là người kiến tạo cho Công Phượng ghi bàn sau đường chuyền táo bạo và chính xác.
  |
| Trọng Hoàng và Văn Hậu đều chơi hay trong trận gặp Jordan ở Asian Cup 2019. Ảnh: Minh Chiến. |
"Phải ngả mũ trước ông Park Hang-seo bởi chiến thuật đặc sắc của ông ấy. Nhà cầm quân người Hàn Quốc dùng hai cầu thủ chạy cánh Trọng Hoàng và Văn Hậu chơi như inverted wingback. Khi bộ đôi này bó vào giữa chơi như tiền vệ, họ tăng quân số tuyến giữa và áp đảo hàng tiền vệ Jordan. Thậm chí họ còn có những cú sút trúng đích. Jordan không thể kiểm soát trận đấu, bởi cuộc chơi là của Việt Nam", chuyên gia Shebby Singh, người từng bình luận cho kênh Fox Sports, chia sẻ.
