Bạn có thể chuyển sang phiên bản mobile rút gọn của Tri thức trực tuyến nếu mạng chậm. Đóng

Vạch trần bịa đặt về tên thủ lĩnh băng đảng khét tiếng thế kỷ 19

Theo thợ săn sử bịa Jo Hedwig Teeuwisse, bức ảnh về William Poole - một thủ lĩnh băng đảng chính hiệu ở thế kỷ 19 - lan truyền trên mạng là bịa đặt.

Có thể bạn đã nghe

Su bia anh 1

Bạn đã xem Băng đảng New York (Gangs of New York), bộ phim năm 2002 do Martin Scorsese đạo diễn với sự tham gia của Leonardo DiCaprio, Cameron Diaz và Daniel Day-Lewis trong vai William Cutting “Bill đồ tể” chưa? Nhân vật đó dựa trên nguyên mẫu một thủ lĩnh băng đảng chính hiệu ở thế kỷ 19 có tên William Poole và đây là bức ảnh của hắn. Trông còn đáng sợ hơn những gì hắn ta được miêu tả trong phim.

Chỉ cần nhìn hắn đứng đó, với chiếc tạp dề bẩn thỉu gắn một con dao lớn, tay cầm một cái cưa và một con dao phay. Dưới chiếc mũ chóp sang trọng, hắn nhìn chằm chằm vào bạn, với một bên mày cong lên… vâng, hắn ta hẳn là một kẻ rất đáng sợ.

Vạch trần

Bộ phim Băng đảng New York đã gây ấn tượng với nhiều người và được biết đến tương đối nhiều. Một trong những lý do khiến bộ phim vẫn được yêu thích là nhờ vai diễn Bill đồ tể của Day -Lewis, một kẻ tâm thần bạo lực, nguy hiểm, bằng cách nào đó vẫn cố gắng trở nên hấp dẫn (đôi khi, một chút), với cái lưỡi sắc bén như dao và trí tuệ mạnh mẽ như nắm đấm.

Hắn đã được mọi người tôn sùng, có thể còn vượt qua chính bộ phim, bởi những lời thoại được những người chưa bao giờ xem phim chia sẻ hay bị biến thành một ảnh động nổi tiếng trên mạng xã hội. Tôi cho rằng, người ta thậm chí còn sử dụng hình ảnh và lời nói của hắn để kêu gọi mọi người ủng hộ Donald Trump mà không nhận ra rằng Bill là kẻ xấu trong phim.

Nhưng dù sao đi nữa, thì nhân vật trong phim rất lôi cuốn, nổi tiếng và gần như dựa trên một nhân vật lịch sử có thật. Vì vậy, việc mọi người bắt đầu tìm hiểu câu chuyện về William Poole cũng là điều hoàn toàn hợp lý.

William là một người bán thịt được cha mình truyền nghề, nhưng hắn cũng là một lính cứu hỏa tình nguyện – một nghề tay trái rất cạnh tranh bởi có khá nhiều vụ hỏa hoạn xảy ra vào thời điểm đó, đôi khi (theo đúng nghĩa đen), họ sẽ cạnh tranh nhau xem ai dập tắt được đám cháy.

Hắn thành lập, đồng thời lãnh đạo băng nhóm Bowery Boys, bao gồm những kẻ vô lại thường tìm cách ngăn cản những người cứu hỏa khác thực hiện công việc của mình, cho đến khi nhóm người làm cùng William đến hiện trường.

Bill là người mà bạn sẽ không muốn chọn làm đối thủ. Hắn cao khoảng trên 1m8 và nặng hơn 90 kg, giỏi đấm bốc nhưng cũng là một võ sĩ hèn hạ, dơ bẩn, phá vỡ mọi quy tắc. Người có xích mích với hắn sẽ thật may mắn nếu không bị cắn đứt mũi, móc mắt hoặc giết chết.

Hắn cũng coi thường tất cả những người không cùng chủng tộc hay tôn giáo với mình, những người mới nhập cư vào Hoa Kỳ, những người không đồng ý với quan điểm của hắn hoặc thậm chí bị hắn cho là “nhìn đểu” mình. Hắn đã tự kiếm cho mình rất nhiều kẻ thù và cuối cùng bị chết bởi điều này: Năm 1855, hắn bị bắn và thoi thóp đau đớn trong nhiều ngày dài trước khi chết.

Nhưng người trong ảnh không phải Bill đồ tể. Người trong ảnh trông thật hấp dẫn, nhưng không may, tất cả những gì tôi có thể nói với bạn về anh ta chỉ là một người bán thịt và bức ảnh được chụp vào khoảng năm 1875, 20 năm sau khi Poole qua đời.

Tôi cũng không chắc liệu ngoại hình anh ta có phù hợp với mô tả về Bill hay không. Nhưng bức ảnh này là chân dung chuyên nghiệp của một người đàn ông muốn trưng bày các công cụ buôn bán của mình; đó không phải lỗi của anh khi những đồ vật ấy trông có vẻ đáng sợ đối với chúng ta.

Xin lưu ý rằng, chiếc mũ chóp vui nhộn kia cũng góp phần tạo thêm điều gì đó đáng lo ngại, ít nhất là đối với con mắt hiện đại ngày nay. Tất nhiên, bước đầu tiên mà hầu hết mọi người đều thực hiện khi muốn biết thêm điều gì đó họ vừa xem trong một bộ phim là truy cập Wikipedia.

Đừng hiểu lầm tôi, tôi yêu Wikipedia; đó là một trang web tuyệt vời có giá trị vô cùng lớn. Với tư cách là một nhà nghiên cứu, đây luôn là bước đầu tiên của tôi, nhưng tôi cũng đảm bảo rằng, đó không bao giờ là bước cuối cùng của mình. Mỗi bài viết trên Wikipedia đều tuyệt vời và phong phú, nhưng luôn có khả năng xảy ra sai sót.

Mặc dù điều này không phổ biến như mọi người thường tuyên bố – đặc biệt nếu thông tin được đề cập nói lên điều gì đó mà họ không muốn nghe – thì nó vẫn là điều cần ghi nhớ.

Và tôi e rằng, đây là một trong những trường hợp mà chúng ta có thể đổ lỗi cho Wikipedia vì đã bịa đặt một chút, bởi trang viết về William Poole đã thêm bức ảnh này vào tháng 8 năm 2016.

Bức ảnh đã bị xóa trong vòng vài tháng sau đó, nhưng chuyện đã rồi. Trước khi lỗi được khắc phục, nó cũng đã được chia sẻ trên Reddit và vẫn tiếp tục lan truyền kể từ đó. Vì không thể tìm thấy nguồn sớm hơn gắn tấm ảnh với Bill đồ tể, nên tôi đang đổ lỗi cho Wikipedia.

Nhưng công bằng mà nói, trước khi tải bức ảnh lên, người biên tập hẳn đã thấy nó được sử dụng như vậy ở nơi khác. Tôi không thể không tự hỏi rằng, liệu hồn ma của người bán thịt ở đâu đó ngoài kia có đang tức giận hoặc vinh dự khi bị nhầm với William Poole hay không.

Jo Hedwig Teeuwisse / Thái Hà Books - NXB Thế giới

SÁCH HAY