Trong báo cáo tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022 và dự kiến kế hoạch năm 2023 gửi tới Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đề cập đến nhiều vấn đề liên quan giá xăng dầu và biến động giá đối với mặt hàng đặc biệt này.
Chính phủ đánh giá Việt Nam là nền kinh tế có quy mô còn khiêm tốn, độ mở lớn (tổng kim ngạch xuất nhập khẩu gấp khoảng 2 lần quy mô GDP của nền kinh tế), sức chống chịu từ các cú sốc bên ngoài còn hạn chế nên cũng chịu áp lực rất lớn từ lạm phát, tăng giá cả hàng hóa, giá xăng dầu.
Dù vậy, thời gian qua, hoạt động sản xuất, kinh doanh tiếp tục xu hướng phục hồi tốt. Để kịp thời giải quyết các vấn đề cấp bách, nhiều giải pháp được triển khai như: Giảm giá xăng dầu; giảm bớt áp lực tăng giá bán hàng hóa, dịch vụ; duy trì mặt bằng tỷ giá, lãi suất hợp lý…
Biến động giá tiêu dùng chủ yếu do giá lương thực, giá xăng dầu
Theo báo cáo của Chính phủ, CPI bình quân 9 tháng đầu năm 2022 tăng 2,73%, lạm phát cơ bản tăng 1,88% so với cùng kỳ năm 2021, thấp hơn mức CPI bình quân chung (tăng 2,73%). “Điều này phản ánh biến động giá tiêu dùng chủ yếu do giá lương thực và giá xăng dầu”, theo nhận định của Chính phủ.
 |
| Tại các cây xăng ở TP.HCM, khu vực đổ xăng cho ôtô luôn trong tình trạng chật kín. Ảnh: Quỳnh Danh. |
Chính phủ khẳng định công tác điều hành giá từ đầu năm đến nay đạt được nhiều kết quả tích cực, nhiều giải pháp đồng bộ được triển khai để giảm giá xăng dầu; chủ động phương án điều hành giá xăng dầu, kịp thời điều chỉnh giảm thuế bảo vệ môi trường, trích lập Quỹ bình ổn phù hợp, giúp giảm đáng kể áp lực chi phí đầu vào, hỗ trợ tiêu dùng.
Đề cập khó khăn trong giai đoạn tới, Chính phủ chỉ ra áp lực lạm phát lớn do chi phí nhập nguyên, nhiên, vật liệu đầu vào tăng cao theo giá thế giới. Trong khi đó, giá cả hàng hóa thế giới, giá xăng dầu tuy có dấu hiệu hạ nhiệt, vẫn ở mức cao và rất khó dự báo do xung đột Nga - Ukraine còn diễn biến khó đoán định.
Các yếu tố ảnh hưởng tới tốc độ tăng trưởng kinh tế trong thời gian tới là rất lớn, thách thức phải đối mặt nhiều, mang tính chất nhanh, mạnh, khó lường, tác động lớn và khá toàn diện, mang tính cộng hưởng, nhất là biến động về giá xăng dầu, nguyên vật liệu đầu vào, tạo áp lực lạm phát, chi phí sản xuất tăng cao. Chính phủ dự báo kinh tế năm 2023 gặp nhiều khó khăn, thách thức.
Tỷ lệ chiết khấu không phù hợp, giá mua cao hơn giá bán
Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Kinh tế cho rằng tuy tình hình lạm phát được kiểm soát, từ đầu đến giữa năm, giá xăng dầu trong nước liên tục tăng lên mức kỷ lục, gây nhiều khó khăn cho hoạt động của doanh nghiệp và đời sống người dân.
Có ý kiến cho rằng việc tăng giá trong năm qua có nguyên nhân quan trọng từ thiếu hụt nguồn cung trong nước; tỷ lệ chiết khấu không phù hợp, giá mua cao hơn giá bán khiến nhiều doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu thua lỗ. Thực trạng này dẫn tới tình trạng nhiều cửa hàng thường xuyên đóng cửa hoặc khống chế lượng xăng, dầu bán cho khách hàng.
 |
| Trong những ngày qua, người dân TP.HCM phải chen chúc, xếp hàng dài vì hàng loạt cây xăng trên địa bàn đóng cửa. Ảnh: Quỳnh Danh. |
Cơ quan thẩm tra của Quốc hội đề nghị Chính phủ phân tích nguyên nhân cả khách quan lẫn chủ quan trong công tác điều hành giá xăng dầu, rút ra bài học và có giải pháp ứng phó phù hợp, kịp thời khi giá thế giới có diễn biến bất lợi trong tương lai.
Ngoài ra, có ý kiến đề nghị làm rõ tồn tại trong công tác chỉ đạo điều hành và kiểm soát giá các mặt hàng thiết yếu vì trong khi giá xăng dầu giảm, nhiều mặt hàng vẫn neo ở mức cao; đặc biệt là các mặt hàng đầu vào cho sản xuất nông nghiệp, lương thực thực phẩm… Việc này gây ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân.
Trong thời gian tới, Ủy ban Kinh tế đề nghị kiên định mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát; bám sát diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới, kịp thời cảnh báo nguy cơ ảnh hưởng đến lạm phát trong nước, nhất là giá xăng dầu và giá nguyên vật liệu sản xuất.
Đặc biệt, Ủy ban Kinh tế cho rằng cần tiếp tục theo dõi sát tình hình giá thế giới và trong nước để đề xuất phương án kịp thời, phù hợp về thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng đối với xăng dầu; đồng thời, nghiên cứu giải pháp miễn giảm phí, lệ phí trong lĩnh vực giao thông vận tải hỗ trợ doanh nghiệp.
