Tổng thống Mexico Andres Manuel Obrador ngày 19/6 thừa nhận chính ông là người đứng sau quyết định trả tự do cho Ovidio Guzman Lopez, con trai trùm ma túy Joaquin "El Chapo" Guzman, vào tháng 10/2019.
Ông xem đó là một trong các quyết định "đáng hổ thẹn nhất" trong nhiệm kỳ của mình.
 |
| Cảnh sát vũ trang Mexico được triển khai tại thành phố Culiacan ngày 17/10/2019 nhưng không đủ hỏa lực đối phó băng đảng ma túy Sinaloa. Ảnh: AFP. |
Bắt được "ông trùm con" rồi lại thả
Ngày 17/10/2019, lực lượng an ninh Mexico bất ngờ xác nhận đã bắt được con trai trùm ma túy Joaquin "El Chapo" Guzman. Vụ việc châm ngòi một cuộc đấu súng dữ dội giữa lực lượng an ninh với các phần tử trung thành với El Chapo, người đã nhận án tù chung thân tại Mỹ vào đầu năm đó.
Theo mô tả của truyền thông địa phương khi đó, căn nhà mà cảnh sát tạm giữ "ông trùm con" đã bị các tay súng vũ trang hạng nặng của băng đảng ma túy Sinaloa bao vây. Một số tay súng là sát thủ chuyên nghiệp, còn gọi là Sicarios.
Băng nhóm còn đưa các tay súng và xe bán tải có vũ trang, không thua gì một lực lượng quân sự, đến nhiều điểm trong thành phố. Cả Culiacan rơi vào tình trạng bị bao vây. Người dân hoảng loạn bỏ chạy tìm nơi ẩn náu. Các tay súng thậm chí còn cảnh báo người dân rằng cuộc đấu với quân đội sẽ rất đẫm máu và yêu cầu mọi người rời đi.
Trước sức ép đó, lực lượng an ninh Mexico đã quyết định trả tự do cho Ovidio Guzman Lopez ngay trong ngày. Bộ trưởng Quốc phòng Luis Sandoval khi đó thừa nhận chiến dịch "đã được lên kế hoạch quá tệ". Thành phố Culiacan biến thành một chiến trường đô thị ngoài ý muốn.
Tổng thống Andres Manuel Lopez Obrador khi đó biện minh cho quyết định của chính phủ rằng "bắt giữ một tên tội phạm không đáng phải trả bằng sinh mạng nhiều người". Ông nói cá nhân ủng hộ quyết định được quân đội đưa ra vì "tình hình trở nên khó khăn và tính mạng người dân bị đe dọa".
 |
| Trong đoạn do lực lượng an ninh ghi lại, Ovidio Guzman Lopez đã yêu cầu băng đảng Sinaloa đừng trả thù đẫm máu nhưng cuối cùng các sát thủ vẫn kéo đến bao vây thành phố. Ảnh: AP. |
Hổ thẹn nhất nhiệm kỳ
Trong phát biểu mới nhất với báo chí, Tổng thống Lopez Obrador thừa nhận chính ông ra lệnh cho chiến dịch chấm dứt và nghi phạm được thả tự do.
Trong cuộc đụng độ hôm đó giữa lực lượng an ninh Mexico và băng đảng Sinaloa, đã có ít nhất 14 người thiệt mạng. Tuy nhiên, theo tổng thống Mexico, con số thương vong đã có thể lên đến hàng trăm người nếu như lực lượng an ninh không rút lui và trả con trai El Chapo về với đồng bọn.
"Nếu chúng tôi không hoãn chiến dịch, hơn 200 người vô tội có thể đã mất mạng", ông Lopez Obrador chia sẻ.
Tổng thống Mexico bất ngờ nhận trách nhiệm, trong khi hơn nửa năm trước để cho bộ trưởng quốc phòng của mình chịu mọi sức ép, đã châm ngòi trở lại những tranh luận về vụ đụng độ. Victor Trujillo, nhà báo người Mexico, đặt câu hỏi đầy ẩn ý trên Twitter: "Liệu đây là một quyết định nhân đạo, hay là sự thừa nhận thất bại của chính phủ".
Ông Lopez Obrador còn tiết lộ đã nhận được đề nghị giúp đỡ từ Tổng thống Mỹ Donald Trump khoảng 1-2 ngày sau vụ việc. Tổng thống Mexico nói ông đã từ chối người đồng cấp Mỹ.
Ông cũng đưa ra quyết định tương tự khi Mỹ đề nghị can thiệp vào vụ 9 công dân mang hai quốc tịch Mỹ và Mexico bị tội phạm ma túy phục kích tại bang Sonora, phía bắc Mexico, chỉ một tháng sau sự kiện ở Culiacan.
"Một cách hết sức lịch sự, tôi đã cảm ơn ông ấy về lời đề nghị và ông ấy cũng thông cảm rằng những vụ việc này thuộc trách nhiệm xử lý của chúng tôi", Tổng thống Lopez Obrador kể lại.
Tội phạm ma túy đang là vấn đề nhức nhối tại Mexico. Trong 18 tháng tại chức, Tổng thống Lopez Obrador tránh đụng độ trực tiếp với các tập đoàn tội phạm có vũ trang hạng nặng của Mexico. Ông chủ trương không dùng súng đạn mà đầu tư cho chương trình tạo việc làm, dạy nghề và cấp học bổng để thanh thiếu niên không tiếp tục gia nhập các băng đảng ma túy.
Joaquin "El Chapo" Guzman, 63 tuổi, được xem là ông trùm ma túy quyền lực nhất thế giới kể từ thời Pablo Escobar của Colombia. Không có số phận bi thảm như Escobar (bị cảnh sát nổ súng tiêu diệt vào năm 1993), ông trùm của Sinaloa bị bắt giữ lần hai vào năm 2016 và vừa nhận án tù chung thân tại Mỹ vào tháng 7/2019.
Băng đảng Sinaloa, từng được lãnh đạo bởi ông trùm ma túy El Chapo, vẫn là một trong các tổ chức tội phạm hùng mạnh nhất Mexico. Hai người con trai của ông, Ovidio Guzman Lopez và Joaquin Guzman Lopez, đều bị chính phủ Mỹ truy tố các tội danh liên quan đến mua bán ma túy.
