Cũng giống Tổng thống tân cử Donald Trump, ông Tillerson là một kẻ ngoại đạo trong giới ngoại giao và chính trị. Báo chí cho biết chính ban lãnh đạo của Exxon Mobil và bản thân ông Tillerson cũng ngạc nhiên khi biết tin.
Ngoại đạo chính trị, quản lý xuất sắc
Rex W. Tillerson sinh trưởng tại Texas trong một gia đình có truyền thống Hướng đạo sinh. Sau khi tốt nghiệp ngành xây dựng dân dụng của đại học Texas, ông gia nhập tập đoàn dầu khí Exxon Mobil năm 1975 với vai trò là kỹ sư sản xuất. Đây là công ty duy nhất là ông làm việc kể từ đó.
Ông thăng tiến dần lên các vị trí và giữ vai trò là CEO của tập đoàn này vào năm 2006.
 |
| CEO của Exxon Mobil cũng bất ngờ khi nhận được đề cử từ Tổng thống tân cử Donald Trump. Ảnh: Getty. |
Theo Forbes, với sự lãnh đạo của ông Tillerson, Exxon Mobil đã giành được những hợp đồng khai thác dầu khí quan trọng ở vùng Bắc Cực ở nước Nga, bất chấp những lệnh trừng phạt của Mỹ với Kremlin.
Thành tựu rực rỡ nhất mà Exxon đạt được dưới thời Tillerson là việc phát triển thị trường nước ngoài. Ông đã bỏ qua vai trò của chính phủ Mỹ và Iraq để trực tiếp thỏa thuận với cộng đồng người Kurd ở miền Bắc Iraq, xây dựng mối quan hệ với các nước châu Phi, đào sâu thị trường châu Á và thân thiết với hàng loạt chính phủ các quốc gia.
Với khả năng điều hành kinh tế, tại Mỹ, ông Tillerson đóng vai trò quan trọng trong việc thúc giục gỡ bỏ quy định cấm xuất khẩu dầu thô vốn đã có từ hàng thập kỷ.
Hiện tại, Exxon Mobil hoạt động tại hơn 50 quốc gia và trở thành một nhân tố quan trọng của nền kinh tế thế giới. Năm 2014, tập đoàn này đứng thứ hai trong bảng xếp hạng những công ty tạo lợi nhuận lớn nhất toàn cầu với khoảng 75 nghìn nhân viên.
Ưa thích hoạt động xã hội
Ngoài kinh doanh, ông Tillerson từng giữ chức chủ tịch của Hội Nam Hướng đạo Mỹ giai đoạn 2010-2012. Trong thời gian này, chính ông là người đã thuyết phục hội này cho phép người đồng tính nam tham gia công khai.
 |
| Ông Tillerson (thứ hai từ phải sang) từng giữ chức chủ tịch Hội Nam hướng đạo Mỹ giai đoạn 2010-2012. Ảnh: scoutingnewsroom. |
“Ông ấy đã lãnh đạo tổ chức qua một giai đoạn tăng trưởng và phát triển quan trọng mà vẫn lưu giữ những nét truyền thống lâu đời cần thiết đối với nhiệm vụ của hướng đạo sinh”, Hội Nam hướng đạo nói hôm 5/12.
Việc gắn bó với một tổ chức khích lệ thanh thiếu niên tham gia các hoạt động ngoại khóa nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng sống là điểm khiến ông Tillerson nhận được sự yêu mến từ nhiều người.
Ngoài ra, ông cũng là người thích chia sẻ kinh nghiệm cùng những bài học của bản thân nhằm truyền cảm hứng cho mọi người.
Một người bạn của nước Nga
Exxon Mobil là một trong những công ty Mỹ còn sót lại vẫn làm ăn ở Nga, dẫu cho điều kiện chính trị không thuận lợi. Ông Tillerson đã xây dựng mối quan hệ thân thiết với tập đoàn dầu khí Rosneft với hàng loạt dự án chung, trong đó có hợp đồng khai thác dầu trị giá 3,2 tỷ USD ở Bắc Cực. Nếu suôn sẻ, quy mô của dự án này có thể lên tới hàng trăm tỷ USD.
Ngoài ra, ứng viên ngoại trưởng Mỹ được cho là có mối quan hệ thân thiết với Tổng thống Nga Putin từ năm 1998. Họ gặp nhau lần đầu tại đảo Sakhalin, vùng Viễn Đông nước Nga, cho một hợp đồng quan trọng giữa Exxon Mobil và Rosneft. Hai người tiếp tục gặp nhau nhiều lần sau đó cho những thỏa thuận hợp tác khổng lồ giữa hai tập đoàn.
Ông nhận Huân chương Hữu nghị từ cá nhân ông Putin vào năm 2013 cho những nỗ lực quan trọng trong quan hệ với chính phủ và người dân Nga.
 |
| Ông Tillerson có mối quan hệ cá nhân thân thiết với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Getty. |
Cũng chính ông Tillerson là người lên án các lệnh trừng phạt mà Mỹ đang áp đặt lên Nga vì hành động sáp nhập bán đảo Crimea và can thiệp vào tình hình Ukraine.
Đây cũng là bất lợi lớn nhất mà ông Tillerson phải đối mặt để chính thức trở thành Ngoại trưởng Mỹ, bởi các nghị sĩ dường như không hài lòng với mối quan hệ giữa CEO của Exxon Mobil và Nga, nhất là trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Nga hiện tại.
Trong bài phỏng vấn với đây với CBS News, Thượng nghị sĩ John McCain cho biết: “Tôi quan ngại vì ông ấy có mối quan hệ cá nhân thân thiết với ông Vladimir Putin. Họ đã có những thỏa thuận khổng lồ với nhau và điều đó có thể ảnh hưởng tới quan điểm của ông Tillerson về ông Putin và mối đe dọa từ Nga.”
Hy vọng cho một nhân tố mới
Dù không có kinh nghiệm tham gia các hoạt động chính trị và ngoại giao, ông Tillerson vẫn nhận được không ít kỳ vọng từ mọi người. Xuất thân là CEO của một tập đoàn khổng lồ trong ngành công nghiệp dầu khí đầy rắc rối và biến động, ông đã có kinh nghiệm đàm phán với hàng loạt nhân vật cấp cao.
Ngoài Nga, các quốc gia vùng Vịnh cũng có mối quan hệ thân thiết với Exxon Mobil, Iran còn mong có nhiều thỏa thuận làm ăn với tập đoàn này. Ông Tillerson cũng đã đưa Exxon vượt qua nhiều khó khăn ở Venezuela, Nigeria...
Khác với những CEO trước đây của Exxon Mobil, ông Tillerson có quan điểm mềm mỏng hơn về vấn đề môi trường. Ông công nhận biến đổi khí hậu là một nguy cơ hiện hữu và ủng hộ các thỏa thuận về biến đổi khí hậu.
Ông Trump cho rằng "sự kiên trì, giàu kinh nghiệm và hiểu biết sâu sắc về địa chính trị khiến ông Tillerson là một sự lựa chọn tuyệt vời cho chức ngoại trưởng."
Bộ đôi Trump - Tillerson được cho sẽ tạo ra một làn gió mới cho chính sách ngoại giao của Mỹ trong tương lai. Ký kết những hợp đồng hàng tỷ đô kéo dài trong hàng thập kỷ, chắc chắn những doanh nhân này phải có hiểu biết chính trị. Họ còn có đầu óc của những nhà kinh doanh luôn biết tìm kiếm, giữ vững lợi ích với kinh nghiệm đàm phán dày dặn.
Trước mắt, ông Tillerson sẽ phải đối mặt với các câu hỏi của Thượng viện về mối quan hệ với Nga cũng như các hoạt động kinh doanh của Exxon.
