Washington xác nhận Phó tổng thống Mỹ Mike Pence và các lãnh đạo cấp cao của Triều Tiên đã có kế hoạch thực hiện cuộc gặp bí mật khi quan chức hai nước cùng có mặt tham gia Olympics mùa đông tổ chức tại PyeongChang, Hàn Quốc. Tuy nhiên, cuộc gặp lịch sử này đã bị Bình Nhưỡng hủy bỏ chỉ 2 giờ đồng hồ trước khi diễn ra theo dự kiến.
Lời mời từ Bình Nhưỡng
Sau những động thái hòa dịu trong quan hệ giữa Triều Tiên và Hàn Quốc, quan hệ Mỹ - Triều có những chuyển biến đầu tiên khi Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ CIA nhận được thông điệp từ Bình Nhưỡng, rằng các lãnh đạo Triều Tiên muốn gặp mặt Mike Pence khi phó tổng thống Mỹ có chuyến thăm châu Á. Theo SCMP, một nguồn tin từ Nhà Trắng xác nhận đây là sáng kiến của Hàn Quốc, bên sốt sắng đứng ra làm trung gian cho cuộc hội đàm.
"Chúng ta xem chuyện gì sẽ xảy ra", Phó tổng thống Mỹ Mike Pence phát biểu hôm 5/2, trước khi ông bắt đầu chuyến công du châu Á kéo dài 5 ngày.
 |
| Phó tổng thống Mỹ Mike Pence. Ảnh: AFP. |
Nguồn tin từ Nhà Trắng cho biết Washington đã đồng ý với lời đề nghị từ Bình Nhưỡng trước khi ông Pence lên đường tới châu Á hôm 5/2, nhưng chi tiết của cuộc gặp chỉ được xác nhận khi phó tổng thống Mỹ đặt chân tới Seoul hôm 8/2.
Sau 2 tuần lên kế hoạch, hai bên đã nhất trí sẽ gặp gỡ tại Nhà Xanh, phủ tổng thống Hàn Quốc, vào trưa ngày 10/2. Phó tổng thống Pence, một đại diện từ Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ, một đại diện tình báo Mỹ và Chánh văn phòng phó tổng thống Nick Ayers sẽ thay mặt Washington tham gia cuộc gặp. Trong khi đó, phái đoàn Triều Tiên sẽ gồm Chủ tịch quốc hội Kim Yong Nam, em gái nhà lãnh đạo Triều Tiên là Kim Yo Jong, và một quan chức khác.
Trong nội bộ Nhà Trắng, cả Tổng thống Trump và Phó tổng thống Pence đều nhất trí cuộc gặp gỡ bí mật của ông Pence sẽ không mở ra bất kỳ tiến trình đàm phán nào với Bình Nhưỡng. Mục tiêu của cuộc gặp chỉ đơn giản là để Mỹ trực tiếp thể hiện quan điểm cứng rắn đối với chương trình hạt nhân của Triều Tiên.
"Quan điểm của Tổng thống Trump là họ (Triều Tiên) cần hiểu chính sách và phát ngôn trước công chúng của chúng tôi chính xác là những gì chúng tôi thực sự hướng tới", SCMP dẫn lời một quan chức cấp cao của Nhà Trắng.
Giới lãnh đạo chóp bu tại Washington coi cuộc gặp gỡ bí mật với đại diện Bình Nhưỡng là sự tiếp nối của chiến dịch "gây sức ép tối đa", thể hiện sự nhất quán giữa thông điệp và hành động của Phó tổng thống Pence trong suốt chuyến thăm châu Á.
Thông điệp cứng rắn của Washington
Phó tổng thống Pence quả thực đã dùng chuyến thăm châu Á để phát đi thông điệp cứng rắn mà lâu nay Washington liên tục đưa ra với Bình Nhưỡng, bất chấp những dấu hiệu hòa dịu gần đây trên bán đảo Triều Tiên.
Tại Nhật Bản, điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến thăm châu Á, Phó tổng thống Pence tiếp tục gọi Bình Nhưỡng là "chính quyền bất hảo" và cam kết "đẩy mạnh chiến dịch gây sức ép tối đa" buộc Triều Tiên phải từ bỏ hoàn toàn chương trình hạt nhân.
Phó tổng thống Pence cùng Thủ tướng Abe cùng đưa ra tuyên bố chung khẳng định không có sự chia rẽ trong liên minh quốc tế về vấn đề Triều Tiên và cảnh báo sẽ có thêm nhiều biện pháp cứng rắn hơn nhắm vào Bình Nhưỡng trong tương lai.
 |
| Phó tổng thống Mỹ Mike Pence và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Ảnh: Japan Times. |
Ngày 8/2, phó tổng thống Mỹ đặt chân tới Hàn Quốc. Tại đây, ông Pence tới thăm đài tưởng niệm Cheonan, nơi tưởng nhớ 46 thủy thủ Hàn Quốc thiệt mạng năm 2010 trong vụ việc mà Hàn Quốc cáo buộc là một vụ tấn công bằng ngư lôi của Triều Tiên.
Không dừng lại ở đó, phó tổng thống Mỹ gặp gỡ 4 người đào tẩu từ Triều Tiên và kêu gọi họ chia sẻ những câu chuyện về cuộc sống khó khăn tại quê nhà với báo giới. Ông Pence cũng mời Fred Warmbier, cha của Otto Warmbier, sinh viên Mỹ tử vong sau 17 tháng bị Triều Tiên giam giữ, tới tham dự lễ khai mạc Olympics mùa đông ở PyeongChang.
Tại Olympics mùa đông, ông Pence hoàn toàn phớt lờ Kim Yo Jong, em gái nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, khi hai người ngồi rất gần nhau tại lễ khai mạc. Khi đoàn thể thao chung của Hàn Quốc và Triều Tiên diễu hành dưới lá cờ thống nhất, ông Pence ngồi im như tượng, trái ngược với cái cách ông dành những tràng pháo tay khích lệ khi đoàn thể thao Mỹ xuất hiện.
"Tôi tin rằng sự im lặng (mà ông thể hiện) là thông điệp rõ ràng gửi tới Triều Tiên, rằng người dân Mỹ biết họ đang phải đương đầu với vấn đề gì", ông Pence phát biểu hôm 15/2.
Triều Tiên nổi giận, hoãn gặp mặt phút chót
Bình Nhưỡng không hề vui vẻ với những gì Phó tổng thống Pence mang tới trong chuyến công du châu Á lần này. Hôm 10/2, hãng thông tấn nhà nước Triều Tiên KCNA tung ra một loạt những chỉ trích nặng nề nhắm vào nhân vật số 2 của chính quyền Washington.
"Nếu Pence muốn tránh phải trải qua sự hổ thẹn tột cùng trước toàn thể Olympics, ông ta nên dừng những hành động thiếu khôn ngoan và âm thầm rời đi", KCNA viết.
Hãng thông tấn Triều Tiên gọi những hành động của Phó tổng thống Pence là "điên cuồng và ngu ngốc", "lợi dụng sự thiêng liêng của Olympics để tạo ra xung đột" và ông Pence nên nhận ra "sự mong mỏi thống nhất mãnh liệt từ người dân hai miền Nam - Bắc" trên bán đảo Triều Tiên.
 |
| Phó tổng thống Mỹ Mike Pence ngồi im không phản ứng gì khi đoàn thể thao Hàn Quốc - Triều Tiên cùng diễu hành trong lễ khai mạc Olympics mùa đông. Ảnh: Yonhap. |
Truyền thông Hàn Quốc cũng chỉ trích cách cư xử của ông Pence tại lễ khai mạc Olympics. Một số ý kiến phàn nàn rằng phó tổng thống Mỹ đã thể hiện sự thiếu tôn trọng dành cho kỳ Olympics cũng như nước chủ nhà Hàn Quốc.
Nhưng, Washington nhìn chuyến đi 5 ngày của Phó tổng thống Pence dưới một góc độ khác. Giới chức Mỹ tin rằng Triều Tiên treo lủng lẳng một cuộc gặp với hy vọng ông Pence sẽ đưa ra những thông điệp nhẹ nhàng hơn, giúp ích cho chiến dịch tuyên truyền của Bình Nhưỡng ở Olympics.
"Triều Tiên không muốn phó tổng thống kêu gọi sự chú ý tới những thực tế rõ ràng (về vấn đề hạt nhân của Triều Tiên) hay thể hiện cam kết mạnh mẽ với các đối tác trong chiến dịch gây sức ép tối đa. Nhưng như chúng tôi đã nói từ ngày đầu chuyến công du, chính quyền Mỹ sẽ kiên quyết ngăn chặn tham vọng của Triều Tiên", Chánh văn phòng phó tổng thống Mỹ Nick Ayers nói.
Sáng ngày 10/2, ngày dự kiến diễn ra cuộc gặp gỡ bí mật, Triều Tiên gửi thông báo tới phái đoàn Mỹ rằng, bất chấp sự khó chịu của Bình Nhưỡng về giọng điệu của ông Pence, cuộc gặp vẫn sẽ được tiến hành. Nhưng chỉ 2 giờ sau đó, Triều Tiên thay đổi quyết định và quay lưng với cuộc gặp.
