Đánh giá về ảnh hưởng của Bookstagram đối với những người yêu sách, nhà văn Beth McCallum tại Anh (cũng là một Bookstagrammer - thành viên của cộng đồng Bookstagram) bày tỏ: “Tôi không nghĩ những người chụp ảnh trải nghiệm đọc của họ trên mạng xã hội sẽ có ảnh hưởng gì nhiều ảnh hưởng đến cộng đồng đọc sách. Vì thực tế, tính thẩm mỹ không quan trọng với người muốn tìm hiểu nội dung trong sách”.
Trong một trường hợp khác, nhà thơ kiêm tiểu thuyết gia Ocean Vương trong một cuộc phỏng vấn với Devon Murphy của Trung tâm Nghệ thuật và Sáng tạo Banff cũng bày tỏ: “Đối với tôi, đọc sách… là một cách để tìm lại những giá trị thực sự cho chính mình”.
Sự phát triển mạnh của Bookstagram
Cả hai nhà văn này đều nhất trí ở một điều: Đọc sách thực sự là một trải nghiệm. Sự khác biệt giữa người đọc sách và người đọc sách đẹp nằm ở cách nhìn nhận giá trị của việc đọc sách. Trong khi người đọc sách coi trọng nội dung, sự chiêm nghiệm họ có được thì người đọc sách đẹp coi việc đọc sách là một hành động đơn lẻ nằm trong một chỉnh thể nhiều yếu tố khác. Và Bookstagram tập trung vào chỉnh thể đó.
 |
| Những bức ảnh đẹp về sách xuất hiện rất nhiều trên Instagram. Ảnh: The Guardian. |
Theo Outlook India, Bookstagram được cho là phát triển mạnh dựa trên ý tưởng làm cho việc đọc trở nên thẩm mỹ, trực quan, lãng mạn và cùng đó là sự sang trọng.
Có thể dễ dàng tìm thấy nhiều hình ảnh một cuốn sách được đặt trang nhã giữa những tấm chăn, một cây nến thơm, một khay bánh kếp hay một ly rượu vang. 85,5 triệu kết quả tìm kiếm kèm hashtag #Bookstagram sẽ ra hàng nghìn hình ảnh có những đạo cụ này.
Là một xu hướng đang phát triển, Bookstagram là một nhánh văn hóa truyền thông xã hội được tạo ra để kết nối, đánh giá, chia sẻ và tiếp thị sách cũng như tác giả đến với những tín đồ mạng xã hội có chung sở thích văn học.
Cộng đồng Bookstagram thường tự kiểm tra các thông số sau: ánh sáng, chất lượng máy ảnh, kỹ năng chỉnh sửa ảnh, mức độ tương tác của người dùng, bài đăng sẽ kèm hashtag liên quan, tính thống nhất của bức ảnh và quan trọng nhất là tính thẩm mỹ của ảnh khi đăng. Trên Bookstagram, cùng với sách, hình ảnh người đăng bài cũng được công khai và giúp họ nổi tiếng. Truyền thông xã hội là môi trường thuận lợi kết nối những người có ảnh hưởng và cộng đồng hâm mộ họ. Aysha Kulsum, một Bookstagrammer, cho biết: “Thay vì sách, những hình ảnh này thiên về miêu tả lối sống giàu có. Đó là những thứ chúng tôi thấy được trên Tumblr.”
“Điều mà tôi hiểu được từ kinh nghiệm của bản thân là thay vì quan tâm đến những cuốn sách, mọi người theo dõi bạn vì cuộc sống mà bạn đang thể hiện. Đó là một cuộc sống rất lãng mạn. Nếu bạn chỉ đăng về sách, sẽ không ai quan tâm. Họ quan tâm hơn đến cuộc sống của người đứng sau nó. Trên thực tế, những bài đăng đó không bao giờ đặt trọng tâm vào những cuốn sách”, Kulsum nói thêm.
Thương mại hóa từ Bookstagram
Khi Bookstagram trở thành một xu hướng lớn, tác động của nó về mặt vật lý được chuyển thành việc tăng doanh số bán sách. Các nhà xuất bản coi Bookstagram là một kênh cần thiết để quảng bá sách. Họ bắt đầu tiếp cận với những người trong cộng đồng này để quảng bá trực tuyến.
Lúc này các Bookstagrammer sẽ có thêm rất nhiều sách để đăng và họ sẽ khoe về số lượng lớn sách họ có hay những nơi trưng bày, lưu giữ sách một cách đẹp đẽ. Sau khi xem những hình ảnh này, người hâm mộ sẽ có xu hướng mua các cuốn sách được giới thiệu hay phấn đấu đạt được số lượng sách lớn như Bookstagrammer đang có.
“Chủ nghĩa tiêu dùng đã trở thành một vấn đề lớn trên Bookstagram. Mọi người mua ngày càng nhiều sách và sau đó cạnh tranh trên Goodreads và Bookstagram để đạt được số lượng sách nhất định trong một năm. Điều này có thể dẫn đến việc đọc một cách vội vàng và nông cạn”, Zainab Waziri, một Bookstagrammer cho biết. Bà cũng nói thêm: “Việc chúng ta định hướng không gian mạng xã hội như thế nào mà không để chủ nghĩa tiêu dùng lấn át là tùy thuộc vào chúng ta”.
Trong tình cảnh này, việc đọc sách chỉ còn là những số liệu thống kê hàng ngày và sách nhanh chóng trở thành mặt hàng được tiêu thụ hàng loạt một cách không cần thiết. Độc giả chuyển sang tích trữ sách hơn là đọc. Mọi thứ lúc này chủ yếu xoay quanh vấn đề: bạn sở hữu bao nhiêu cuốn sách, bạn đã mua bao nhiêu cuốn sách ở hiệu sách, bạn đã đọc bao nhiêu cuốn sách trong tháng này hoặc năm ngoái?
“Việc đọc sách tan biến vào những con số. Đó là cuộc đua xem ai có một bức ảnh chụp sách đẹp hơn hoặc nhìn xem ai có một cuốn sách mới”, một Bookstagrammer ẩn danh chia sẻ.
Các sản phẩm phụ của Bookstagram như #shelfies, bức ảnh tự sướng với giá sách, đã biến sách thành hàng hóa và tước bỏ giá trị quan trọng của chúng. Trong không gian của Bookstagram, trí tưởng tượng của độc giả chỉ tập trung vào giác quan thị giác hoặc thẩm mỹ. Thuật toán Instagram cũng củng cố cho xu hướng này.
“Dưới áp lực của việc sáng tạo nội dung liên tục và tươi mới, người ta thấy rằng những hồ sơ hoạt động tốt nhất là những hồ sơ có nguồn cung cấp sách in vô tận. Ngành xuất bản cũng đã tận dụng xu thế này và đẩy mạnh kết nối với các Bookstagrammer nổi tiếng - coi họ là những kênh quảng cáo hiệu quả với giá rẻ. “Tất nhiên, những Bookstagrammer này cũng hỗ trợ rất nhiều cho các nhà xuất bản và hiệu sách độc lập nhưng họ mang lại giá trị nhiều hơn cho các thế lực tư bản”, Rizowana Hussaini, một nghiên cứu sinh và cũng là một Bookstagrammer cho biết.
Nhà văn Anh Holly Connolly trong một bài viết cho The Guardian cũng từng nói rằng “sách… đã trở thành một thứ phụ kiện”. Như vậy, các Bookstagrammer đã thay đổi mối quan hệ hiện có giữa sách và việc đọc có chủ đích khiến trải nghiệm này mang tính thương mại hơn. Ngoài niềm vui trí tuệ, việc đọc sách giờ đây đã trở thành mốt hay một trào lưu thẩm mỹ lớn trên mạng xã hội.
