Cuộc tranh luận tối 29/9 (sáng 30/9 giờ Việt Nam) sẽ là dịp hiếm hoi mà hai ứng viên đứng cạnh nhau và cùng đưa ra lập luận của mình về tương lai của nước Mỹ, vốn đang trải qua cùng lúc nhiều cuộc khủng hoảng: biểu tình rộng khắp phản đối phân biệt chủng tộc, đại dịch làm chết hơn 200.000 người, hàng triệu việc làm bị mất do phong tỏa.
Giãn cách xã hội đã khiến mùa tranh cử không còn những buổi vận động huyên náo, và cử tri ít cơ hội thấy tận mắt ứng viên của mình. Vì vậy, ít nhất về mặt hình ảnh, cuộc tranh luận càng trở nên quan trọng hơn.
Nhưng trong thời buổi chia rẽ gay gắt, số cử tri còn do dự là khá nhỏ so với những năm trước. Đa phần đã quyết định bầu cho ai. Điều này dẫn đến hoài nghi liệu cuộc tranh luận có tác động đáng kể tới bầu cử hay không, theo AP.
 |
| Địa điểm tổ chức cuộc tranh luận giữa ông Trump và ông Biden ở Cleveland, Ohio đang hoàn tất chuẩn bị. Ảnh: AP. |
Cơ hội lật ngược thế cờ của ông Trump
Cựu phó tổng thống Joe Biden bước vào cuộc tranh luận ở thế dẫn trước trong các thăm dò. Nhưng nhiều ý kiến cho rằng ông không thể hiện tốt trên sân khấu, nhất là khi bị ông Trump đả kích dồn dập với nhiều cáo buộc không có bằng chứng.
Với ông Trump, vốn chỉ còn 35 ngày để lật ngược thế cờ, rõ ràng đây là cơ hội tốt nhất để chuyển hướng cuộc đua năm nay. Ông muốn biến cuộc bầu cử không còn là một cuộc trưng cầu xem người Mỹ có tán thành cách ông xử lý dịch bệnh hay không, mà trở thành lựa chọn giữa hai ứng viên - giữa ông và đối thủ Joe Biden mà ông thường phê phán là nghiêng hẳn về cánh tả.
“Đây sẽ là lần đầu tiên trong bốn năm mà có ai đó lên sân khấu cùng với ông Trump như hai người ngang bằng, và có cơ hội buộc ông Trump nhận trách nhiệm cho những sai lầm khi lãnh đạo đất nước”, Steve Schmidt, cố vấn cao cấp cho chiến dịch của ứng viên John McCain năm 2008, nói với AP.
“Nếu ông Biden không thể buộc ông Trump ‘chịu trận’ về tất cả những gì ông Trump đã làm, đó sẽ là một thất bại lớn”.
Dịch Covid-19 và cách tổng thống xử lý dịch bệnh sẽ là chủ đề nổi bật. Nhưng cuộc tranh luận này cũng sẽ đi vào các diễn biến còn nóng hổi gần đây. Thẩm phán Tòa án Tối cao Ruth Bader Ginsburg qua đời, cho ông Trump cơ hội chọn thẩm phán mới bất chấp phản đối kịch liệt của đảng Dân chủ. Hồ sơ thuế gần hai thập kỷ của ông Trump, do New York Times tiếp cận được, cho thấy ông Trump không đóng thuế trong nhiều năm.
Chưa rõ cuộc tranh luận sẽ tác động đến đâu. Năm 2020 là một năm đầy biến động, vượt xa những vấn đề của các kỳ bầu cử trước: Covid-19 đảo lộn nhịp sống trên toàn nước Mỹ; trường học, doanh nghiệp phải đóng cửa; biểu tình trên cả nước sau nhiều vụ cảnh sát làm chết người da đen.
Nhưng bất chấp mọi biến động, cuộc chạy đua đa phần vẫn không thay đổi kể từ khi ông Biden nổi lên là lựa chọn hàng đầu của đảng Dân chủ. Ông Biden dẫn ở nhiều bang chiến trường, và con đường giành được 270 phiếu đại cử tri của ông Trump ngày càng khó khăn, dù vẫn khả thi.
Công chúng Mỹ không hài lòng về cách ông xử lý dịch bệnh, đồng thời thăm dò cho thấy các cử tri cao tuổi và phụ nữ, nhất là ở ngoại ô, đang rời bỏ ông.
 |
| Hai người đang đứng vào chỗ ứng viên để kiểm tra sân khấu, chuẩn bị cho cuộc tranh luận giữa ông Trump và ông Biden. Ảnh: AP. |
Số cử tri do dự thấp hơn năm 2016
Thăm dò cho thấy số cử tri do dự nhỏ hơn so với cùng thời điểm vào mùa bầu cử năm 2016.
Hai bên đều dự đoán một cuộc tranh luận gay gắt giữa hai ứng viên vốn không thích nhau. Nhưng phía ông Biden muốn giảm nhẹ tầm quan trọng của cuộc tranh luận, và nói sự trầm trọng của tình thế hiện tại (dịch bệnh và suy thoái kinh tế) vượt xa những câu nói trên sân khấu.
Còn chiến dịch của ông Trump lại nâng cao tầm quan trọng của buổi tối này, và tin rằng đây là dịp để ông Trump phê phán ông Biden, chuyển hướng cuộc đua.
Ông Trump đã nói với các cố vấn rằng ông sẽ “tấn công tổng lực” ông Biden, cáo buộc 47 năm làm trong Thượng viện đã khiến ông Biden trở nên xa rời người dân Mỹ. Ông sẽ cáo buộc con trai ông Biden, Hunter Biden, hưởng lợi từ tham nhũng.
Ông Trump - vốn không phải người thích tranh luận, nhưng lại biết cách trình diễn trước ống kính - không chuẩn bị nhiều. Điều đó có thể khiến ông mắc sai lầm, theo AP.
“Từ lịch sử mà nói, tổng thống đương nhiệm không thể hiện tốt trong tranh luận đầu tiên, đa phần vì họ chưa quen với việc bị phản bác một cách thoải mái như vậy”, nhà sử học Jon Meacham nói với AP.
“Cuộc tranh luận có tác động nhất đến bầu cử diễn ra 40 năm trước, giữa ông Carter và ông Reagan... Câu hỏi nổi bật của lúc đó là ‘cuộc sống của bạn có tốt hơn so với bốn năm trước không’, thì đến ngày nay vẫn còn nguyên ý nghĩa”.
Một số người phe Dân chủ đã lo ngại ông Biden sẽ không thể hiện tốt khi phải tranh luận mà không theo kịch bản.
Nhưng chiến dịch của ông lại cho rằng đây sẽ là cơ hội để ông Biden làm rõ hơn những sai lầm của ông Trump về dịch bệnh, đồng thời “kiểm chứng ngay tại chỗ” những câu nói sai sự thật mà ông Trump liên tục đưa ra.
